Sakine Cansız
Sakine Cansız (1958, Tunceli - 9 Ocak 2013, Paris), örgüt içinde "Sara" kod adıyla bilinen, PKK'nın kurucu üyesidir.[2][3][4]
Sakine Cansız | |
|---|---|
| Doğum | 12 Şubat 1958 Tunceli, Türkiye |
| Ölüm | 9 Ocak 2013 (54-55 yaşlarında) Paris, Fransa |
| Ölüm sebebi | Suikast sonucu ateşli silahla öldürülme |
| Defin yeri | Tunceli, Türkiye[1] |
| Organizasyon | PKK |
Tunceli'de doğan Cansız, PKK'nın kurucuları arasında yer alıp örgütte 2013'e kadar faaliyet gösteren beş kişiden biriydi. Ayrıca PKK'nın kurucuları arasında yer alıp örgütte faaliyetlerini sürdüren tek kadındı.[5] Tutuklanarak Diyarbakır 5 No'lu Cezaevi'nde hapis yatan Sakine Cansız, 1991 yılında cezaevinden çıktıktan sonra yeniden PKK'ya katıldı. PKK'nın Avrupa sorumlularından biri olarak görev aldı. Kürdistan Enformasyon Bürosu'na yapılan saldırı sonucu öldü.
İlk yılları
değiştir1958 yılları civarında Tunceli'de Alevi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.[6][7] 1970'li yıllarda, gençlik döneminde ailesi tarafından onaylanmayan devrimci faaliyetlerde bulunmaya başladı.[8] Abdullah Öcalan ile tanışmak için Ankara'ya kaçtı[8] ve yakın bir şekilde birlikte çalışmaya başladılar.[9] Cansız, verdiği bir röportajında, "Bir anlamda ailemi terk ettim. Baskıyı kabul etmeyip devrimde ısrar ettim. İşte evden ayrılmam ve Ankara'ya gitmem böyle oldu. Tabi gizli olarak." sözleri ile açıkladı.[8]
Faaliyetleri
değiştir1978 yılında Diyarbakır'ın Lice İlçesi Fis köyünde PKK'yı kuran kurucular arasında yer aldı.[10] PKK'nın Elazığ ve Bingöl çalışmalarını sürdürdü. 12 Eylül Darbesi'nde gözaltına alındı ve Diyarbakır E Tipi Cezaevi'nde tutuklu olarak kaldı. 1990'lu yıllarda tahliye olup Lübnan'da Bekaa Vadisi'ne gitti. PKK'nın kadın örgütlenmesinden sorumlu oldu.[11][12] Murat Karayılan tarafından örgütün Almanya sorumlusu olarak atandı, Fransa ve Almanya'da faaliyetlerde bulundu.[13][14]
Cansız, Interpol tarafından kırmızı bültenle aranmaktaydı, 20 Mart 2007'de Fransa'da gözaltına alınan Cansız, Dammtor Cezaevi'nde 40 gün tutuklu kaldı, bu süre içinde Türkiye, iade dosyasını ulaştırmasına rağmen, Alman mahkemeleri tarafından serbest bırakıldı.[15]
Ölümü
değiştir9 Ocak 2013'te, Kürdistan Ulusal Kongresi (KNK) Paris temsilcisi[16] Fidan Doğan (kod adı Rojbin)[17] ve Leyla Şaylemez (kod adı Ronahi)[17] ile birlikte Paris, Fransa'da Gare du Nord tren istasyonu yakınlarında bulunan örgüte Kürdistan Enformasyon Bürosu'nda susturuculu silahla başından vurularak öldürüldü.[18]
Cenazesi
değiştirSakine Cansız, Fidan Doğan ve Leyla Şaylemez'in cenaze töreni, 17 Ocak 2013'te Diyarbakır'da yapıldı. Üçünün cenazesi, Diyarbakır Bağlar Özel Hastanesi'nden saat 10.00 sularında çıkarıldı.[19] Cenazeler, kadınlar tarafından taşındı ve törende siyah giysi üzerine beyaz şal giyilmesi önerildi.[19] Diyarbakır Büyükşehir Belediye başkanı Osman Baydemir ve DTK Eşbaşkanı Ahmet Türk'ün birer konuşma yaptığı törende konuşmalar Kürtçe yapıldı.[19] Diyarbakır'daki törenin ardından cenazesi geceleyin memleketi Tunceli'ye getirildi ve binlerce kişinin katılımıyla ertesi gün cemevinde yapılan cenaze töreninin ardından toprağa verildi. Zazaca sloganların atıldığı törende Zazaca helallik istendi.[20]
Tepkiler
değiştir
Türkiye başbakanı Recep Tayyip Erdoğan konu ile ilgili yaptığı açıklamada, "Bu bir iç hesaplaşma olabilir, bunun yanında şu anda teröre karşı bizim vermiş olduğumuz bir mücadele var, mesafe almak istiyoruz, bunu arzu etmeyenler de var. Bunlar tarafından da böyle bir provokatif çaplı bir girişim de olabilir." dedi.[21] Hükûmet tarafından yapılan açıklamada AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik, "Yapılış şekline bakılırsa bu daha çok PKK'nın kendi içindeki bir iç hesaplaşması gibi görünüyor. Bu süreci[not 1] sabote etmeye yönelik bugünlerde bu ve benzeri şeyler olabilir" ifadelerine yer verdi.[22] Çiçek, Kanal 24'te Hakan Çelik'in sunduğu Moderatör Haftasonu programına katılarak konu ile ilgili cinayetler için "örgüt içi infaz" demediğini ihmallerden söz ettiğini dile getirdi.[23] Barış ve Demokrasi Partisi Genel Başkan Yardımcısı Gültan Kışanak, meydana gelen suikast sonrası konu hakkında "Kürt sorunun çözümü önüne kurulmuş bir tuzaktır." ifadelerini kullandı.[24] Demokratik Toplum Kongresi (DTK), yaptığı açıklamada, "Avrupa'nın ortasında bile Kürt halkına vahşet uygulanabilmektedir. Fransa devletinin bu olayı açığa çıkarması gerekmektedir. Tüm Kürt halkını ulusal birlik anlayışı ile şehitlerini sahiplenme için demokratik eylemlere çağırıyoruz" denildi.
Fransa cumhurbaşkanı François Hollande, Paris'te Kürdistan Enformasyon Bürosu'nda öldürülen üç kadından birini tanıdığını söyleyerek işlenen cinayetleri "korkunç" olarak niteledi.[25] Fransa İçişleri Bakanı Manuel Valls, cinayetlerle ilgili Kürt Enstitüsü'nde bu sabah incelemelerde bulundu ve basına yaptığı açıklamada, saldırıları “kabul ve tahammül edilemez” olarak değerlendirdi.[26]
Meydana gelen cinayetlerle ilgili haberler Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, İngiltere, İtalya gibi ülkelerin medyasında da öne çıktı.[27] Ayrıca Cansız ile öldürülen iki kişi için Paris'te,[28] Diyarbakır'da[29] protestolar düzenlendi.
Cinayet soruşturması
değiştirFransız polisinden elde edilen ilk bulgulara göre cinayetler, çarşamba günü saat 17.00-18.00 arasında işlendi ve maktullerden Sakine Cansız'dan dört diğer iki kişiden ise üçer kurşun çıkarıldı.[30] Suikastte 7.65'lik "tabanca ya da tabancalar" kullanıldı.[30] Ayrıca ofis içerisinde dokuz kovan bulundu.[30] İtalyan gazetesi La Republica, Paris'te suikasta uğrayan Sakine Cansız ve 2 KNK üyesinin öldürüldüğü kata şifreli bir kapıdan girilebildiğini ve kadınların katil ya da katillere kapıyı açmış olması gerektiğini iddia etti.[31]
20 Ocak 2013 tarihinde Paris Cumhuriyet Savcısı François Molins, soruşturmayı yürüten iki anti-terör biriminin başkanı Merkez Adli Polis Müdürü Christian Lothion ve İçişleri Adli Polis Genel Müdürü Christian Flaesh ile birlikte yapılan basın duyurusunda öldürülen üç kadınla ilgili gözaltına alınan zanlının Ömer Güney olduğunu açıkladı.[32][33] 1982 yılı Şarkışla, Sivas doğumlu ve 2011 yılında PKK'ya dahil olup 2 yıldır örgüt üyesi olduğunu iddia eden[34] Ömer Güney baş fail olarak "bir terör örgütü ile bağlantılı olarak cinayet işlemekten" sorgulamasının devamına ve hakkında "terör örgütü ile bağlantılı olarak cinayet" iddiasıyla soruşturma açılmasına karar verildiği ifade edildi.[33] Basın duyurusunda cinayetlerin 12.11 ile 12.56 arasında işlendiği ve üç kadının da aynı silahla öldürüldüğü söylendi.[32] Tutuklama ardından KCK Yürütme Konseyi Başkanı Murat Karayılan, Ömer Güney'in PKK üyesi sayılamayacağını, sadece Avrupa'daki Kürt derneklerinden birine üye olduğunu açıklayıp, suikastin arkasında NATO'nun, Türkiye Hükûmeti'nin ve Yeşil Ergenekon'un olduğunu iddia etmiştir.[35]
Kitapları
değiştir- Hep Kavgaydı Yaşamım
Ayrıca bakınız
değiştirNotlar
değiştir- ^ Süreçten kasıt, hükûmetin, Abdullah Öcalan ile yaptığı görüşmelerdir.
Kaynakça
değiştir- ^ Başaran, Rıfat (13 Ocak 2013). "Cenazenin adresi Diyarbakır". Radikal. 20 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "Theories and Motives Abound in the Killing of 3 Kurds in Paris". 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "Öldürülen Sakine Cansız kimdi?, Bugün". 13 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2013.
- ^ "DÖKH: Her yeri eylem alanına çevirelim, Fırat Haber Ajansı". 13 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "Paris'te PKK'lı 3 kadına suikast". Radikal. 10 Ocak 2013. 12 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "Slain Kurdish activist Cansiz leaves stamp on militant PKK". Reuters. 11 Ocak 2013. 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2013.
- ^ Jacinto, Leela (11 Ocak 2013). "Slain PKK member was a rebel with a cause". France 24. 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2013.
- ^ a b c Buller, Daren (11 Ocak 2013). "Slain Kurdish activist Cansiz leaves stamp on militant PKK". İstanbul. Reuters. 10 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2013.
- ^ Letsch, Constanze (10 Ocak 2013). "Sakine Cansiz: 'a legend among PKK members'". The Guardian. 11 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2013.
- ^ "Sakine Cansız'dan Öcalan'la ilk karşılaşma". 13 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2013.
- ^ "Kurdish PKK co-founder Sakine Cansiz shot dead in Paris". BBC. 10 Ocak 2013. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
- ^ {Fraser, Suzan (11 Ocak 2013). "Sakine Cansiz Murdered". Huffington Post. Erişim tarihi: 12 Ocak 2013.
- ^ "Öcalan'la ilgili derin bilgilere sahipti, Hürriyet". 13 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2013.
- ^ "YJA Star: Saldırı bilinçli, planlı ve örgütlüdür, Fırat Haber Ajansı". 13 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2013.
- ^ "Üç PKK'lının Interpol kayıtları ortaya çıktı". 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2013.
- ^ "Cenazeler binadan çıkarıldı". Radikal. 10 Ocak 2013. 12 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ a b "Cesetleri bulan tanık: İlk gördüğüm ayaklar oldu". 12 Ocak 2013. 14 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "Paris: PKK'nın kurucularından Sakine Cansız öldürüldü, BBC Türkçe". 13 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2013.
- ^ a b c Başaran, Rıfat (17 Ocak 2013). "Cenaze töreninde çağrı: Barış iradesini ortaya koyun". Radikal. 7 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2013.
- ^ "Dersim Sakine Cansız'ı Uğurladı". Bianet. 18 Ocak 2013. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2013.
- ^ "Erdoğan: Olayın aydınlatılmasını beklemek lazım". Doğan Haber Ajansı. 15 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "Çelik: PKK'nın iç hesaplaşması gibi görünüyor". 10 Ocak 2013. 12 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "Çelik: Örgüt içi infaz demedim". 12 Ocak 2013. 20 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ Bulut, Bayram. "Kışanak: Katil köstebek olsa yerin dibinde bulacağız". Radikal. DHA. 12 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "Hollande öldürülen PKK'lılarla ilgili konuştu". 15 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "Fransa İçişleri Bakanı: Saldırı kabul edilemez". 10 Ocak 2013. 12 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ Yağcı, Gonca. "Paris'te öldürülen 3 PKK'lı dünya basınında". Doğan Haber Ajansı. 17 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "Paris'te büyük protesto!". 12 Ocak 2013. 20 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "Paris'teki suikast Diyarbakır'da protesto edilecek". 12 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ a b c "Tabanca ya da tabancalar kullanıldı". 11 Ocak 2013. 17 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "İtalyan gazetesinden 'suikastı tanıdık biri yaptı' iddiası". 10 Ocak 2013. 15 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ a b "Paris Cumhuriyet Savcısı: Suikast tek tabancayla işlenmiş". Radikal. 21 Ocak 2013. 28 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2013.
- ^ a b "Paris suikastının tutuklusunun kimliği belli oldu". Radikal. 25 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2013.
- ^ Mickolus, Edward F. (2016). Terrorism, 2013-2015: A Worldwide Chronology (İngilizce). McFarland, Incorporated, Publishers. s. 19. ISBN 9781476625898.
...Omer Guney, 30, a Turk who was a driver for Cansiz. Guney said he had been a PKK member for 2 years.
- ^ "Türk devletinin işin içinde olduğundan kuşkumuz yok". Fırat Haber Ajansı. 22 Ocak 2013. 23 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013.