Vikipedi

Adliye Nezâreti

(Osmanlı Adliye Nazırlığı sayfasından yönlendirildi)

Adliye Nezâreti ya da Adliye Nazırlığı Son dönem Osmanlı Hükûmetleri'nde bugünkü Adalet Bakanlığı'nın yaptığı işi yapan nazırlıktır.[1] Türkiye'de Cumhuriyet'in kurulmasıyla birlikte önce Ankara'ya taşınmış ve sonrasında ise dilde sâdeleşme çalışmalarının ardından adı "Adalet Bakanlığı" olarak değişmiştir.

Adliye Nezâreti
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi1878 (Adliye Nezâreti)
1881 (Adliye ve Mezâhib Nezâreti)
Önceki kurumlar
  • Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliye (1867)
  • Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye (1837)
Kapanış tarihi4 Kasım 1922
Sonraki kurum
TürüNezâret (Vekālet/Bakanlık)
BağlılığıSadaret
Adresİstanbul, Osmanlı Devleti
1877 yılında Adliye Nâzırı olarak görev yapmış olan, kısaca Mecelle diye bilinen ve hukuk sahasında bugün bile atıfta bulunulan Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye isimli kanunu hazırlayan heyetin başkanı, hukukçu Ahmed Cevdet Paşa

Padişah II. Mahmut döneminde devlet yapısında yapılan köklü reformların bir parçası olarak adalet işlerini yürütmek üzere 1837 yılında Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliyye adında bir kurum kuruldu. Daha sonra 1867 yılında bu kurum ikiye ayrılarak Şura-yı Devlet ve Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye adı altında iki kurum oluşturuldu. Bu kurumlardan Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliye, 1878 yılında Adliye Nezâreti'ne dönüştürüldü.[2] Adalet Nazırı, yeni kurulmuş olan Hey'et-i Vükelâ'nın (Vekiller Heyeti/Bakanlar Kurulu) bir üyesi oldu.

Adalet sisteminde yapılan değişikliklerin bir parçası da devletin Müslüman vatandaşlarının yargılandığı şeriata dayalı Şer'iyye Mahkemelerinden, batı tarzı adalet sistemine dayalı Nizâmiye Mahkemelerine geçiştir. Ayrıca 1880 yılına kadar Müslüman olmayan azınlıkların adaletle ilgili işlemleri de Hâriciye Nezâreti tarafından yürütülmekteyken bu tarihten sonra onlar da Adliye Nezâreti'ne bağlandı. Bundan sonra Adalet Nezâreti'nin resmî adı; Adliye ve Mezâhib Nezâreti olarak değiştirildi.[3] Adliye Nezâreti; 1880 yılından sonra düzenli olarak Cerîde-i Mehâkim ve 1909 yılından itibaren ise Cerîde-i Adliye adında altında on beş günlük iki dergi yayınlamıştır.

Nazırlar listesi

değiştir

[4][5]

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Adliye Nezâreti: Kuruluşu ve Faaliyetleri 1876-1914, Fatmagül Demirel, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları; İstanbul, 2008, ISBN 9756193969
  2. ^ "Adliye Nezareti, Ayşe Tulun". 27 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2011. 
  3. ^ "II. Meşrutiyet döneminde Adliye ve Mezahib Nezaretinde Bürokratik Reform, Erkan Tural, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2008" (PDF). 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ekim 2011. 
  4. ^ Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya Bey
  5. ^ "Adliye Nezareti Nedir?". 9 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2010. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Adliye_Nezâreti&oldid=34155876" sayfasından alınmıştır