Kiev Knezliği

Doğu Avrupa'da bir dönem faaliyet göstermiş eski bir devlet

Kiev Knezliği (Eski Doğu Slavcası: Роусь, romanize: Rusĭ, veya роусьскаѧ землѧ, romanize: rusĭskaę zemlę, "Rus' ülkesi"; Belarusça: Кіеўвская Русь, Rusça: Киевская Русь; Ukraynaca: Київська Русь) (Rus, bir İskandinav halkı olan Rus'tan hareketle adlandırılır)[1] veya Kiev Dükalığı, Vareg prensi Rurik tarafından kurulan Rurik Hanedanı'nın hükümdarlığı altında 9. yüzyılın sonlarından 13. yüzyılın ortalarına kadar varlığını sürdüren bugünkü Ukrayna topraklarında kurulan bir federasyondu. Bu devlet Belarus, Rusya ve Ukrayna'nın atası sayılır. Ukraynalılar Kiev Knezliğinin devamıdır ve Slavların ataları olarak bilinmektedir.[2]

RusçaРѹсь
Kiev Knezliği
879-1240
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Kiev Knezliği haritası (1054'te I. Yaroslav'nın ölümünden sonra).
Kiev Knezliği haritası (1054'te I. Yaroslav'nın ölümünden sonra).
BaşkentKiev
Yaygın dil(ler)Eski Doğu Slavcası
HükûmetMutlak monarşi
• 879-912 (ilk)
Oleg
• 980-1015
I. Vladimir
• 1019-1054
I. Yaroslav
• 1236-40, 1241-43 (son)
Chernigov Michael
• Veche
Üst kamara
Alt kamara
Tarihçe 
• Kuruluşu
879
• Hazar Kağanlığı'nın fethi
965-969
• Hristiyanlaşma
988 yılı yakınlarında
• Ruska Pravda
11. yüzyıldan önce
• Moğol istilası
1240
• Dağılışı
1240
Para birimiGrivna
Ardıllar
Vladimir-Suzdal Knezliği
Ryazan Knezliği
Novgorod Cumhuriyeti
Volhinya Prensliği
Haliç Knezliği
Günümüzdeki durumu
8. ve 9. yüzyıllarda Doğu Slav halkları.

Tarihi değiştir

Rus kimliği, Slav kabileleri ile Normanların karışması sonucu, Kiev Knezliği döneminde ortaya çıkmıştır.[3]

 
Kiev Knezliğinin 11. yüzyıldaki boyutları.

Kiev Büyük Knezi I. Svyatoslav'ın Peçenekler tarafından öldürülmesinin ardından çıkan taht kavgasını kazanan oğlu I. Yaropolk'un 973 ile 980 yılları arasındaki hükümdarlığı döneminde Ruslar ile Peçenekler arasında dostluk ilişkisi başladı. Hatta Peçenekler, Rus knezlerinin kendi aralarındaki mücadelelerinde de yer almaya başladılar. Kiev Knezliği de diğer knezlikler içinde en büyüğü idi.[4]

Hristiyanlığı benimseyen ilk Kiev Büyük Knezi olan I. Vladimir'in 1015 yılında ölümü ile başlayan taht kavgaları sonunda, önce yeğeni I. Svyatopolk, 4 yıl sonra ise oğullarından "Bilge" olarak anılan I. Yaroslav, kardeşlerine üstün gelerek tahta çıktı. Zaten Yaroslav, 1015 yılında babasının ölümünün ardından 1015-1019 yılları arasındaki dönemde Novgorod'un başkan yardımcılığını yürütüyordu. I. Svyatopolk Kiev'deki iktidarını sağlamlaştırmak için Yaroslav'ın kardeşlerinden üçünü öldürdü. Bunun üzerine Yaroslav, Veliki Novgorod çevresindeki Novgorodların aktif desteğiyle ve Viking paralı askerlerinin yardımıyla, Svyatopolk'u yenip 1019'da Kiev Büyük Knezi oldu.[5]

Dağılması değiştir

 
1054-1132 arasında gelişen Kiev Knezi bölgeleri.

Moğolların baskıları sonucunda Kiev Knezliği parçalanıp, Altın Orda Devleti'ne bağlı prensliklere ayrıldı. 15. yüzyılın sonlarında Moskova Knezleri, eski Kiev topraklarının bazı kısımlarını ele geçirmeye başladı ve (egemenliğin bir toplumun elinden alınıp başka bir topluma verilmesi anlamına gelen) Orta Çağ teorisi translatio imperiiye göre kendilerini Kiev Knezliği'nin tek yasal mirasçısı ilan ettiler.

Ukraynalı tarihçiler ve akademisyenler Kiev Knezliği'ni, Ukrayna devletinin ilk kurucu devleti olarak görürler. Rus tarihçiler ise Kiev Knezliği'ni, Rus tarihinin ilk dönemi olarak benimserler.[6]

Ukrayna tarihi
 
Bu madde bir dizinin parçasıdır
 
Kiev Knezliği gerilerken 1245 ve 1349 yılları arasında Galicia Volhynia Knezliğinin genişlemesi.


 
1017-1024 yılları arasında inşa edilen Kiev'deki "Altın Kapı", günümüzde bir tarih anıtı olarak korunarak müze kurulmuştur.

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Kiev Knezliği". Dünya Tarihi Ansiklopedisi. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  2. ^ "Who are Ukrainians? | TRT World". www.trtworld.com. 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  3. ^ Özkan, Nevzat (2007). Türk dilinin yurtları. Akçağ Yayınları. ss. 153, 365. ISBN 9789753384360. Erişim tarihi: 11 Şubat 2018. PDF 
  4. ^ Özaydın, Abdülkerim (2008). Prof. Dr. Işın Demirkent anısına. Dünya Yayınları. ss. 226, 760. ISBN 9789753043861. Erişim tarihi: 11 Şubat 2018. 
  5. ^ "Yaroslav I (prince of Kiev) - Encyclopædia Britannica". Britannica.com. 22 Mayıs 2014. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2014. 
  6. ^ Plokhy, Serhii (2006). The Origins of the Slavic Nations: Premodern Identities in Russia, Ukraine, and Belarus (PDF). New York: Cambridge University Press. ss. 10-15. ISBN 978-0-521-86403-9. 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2010. For all the salient differences between these three post-Soviet nations, they have much in common when it comes to their culture and history, which goes back to Kievan Rus', the medieval East Slavic state based in the capital of present-day Ukraine.