Gnaeus Pompeius Magnus

Romalı general ve devlet adamı (MÖ 106-48)

Gnaeus Pompeius Magnus veya Pompey (29 Eylül MÖ 106 - 29 Eylül MÖ 48), Roma Cumhuriyeti'nin son dönemlerinde askeri ve politik liderdi. İtalya'nın kasabalarından gelen Pompey, kendini Roma asilzadeleri arasına sokabildi. Kendisine Magnus kognomenini de Lucius Cornelius Sulla vermişti.[1]

Pompey
Doğum29 Eylül MÖ 106
Picenum, İtalya, Roma Cumhuriyeti
Ölüm29 Eylül MÖ 48 (57 yaşında)
Pelusium, Ptolemaios Krallığı
Ölüm sebebiSuikast
MeslekAskeri lider
Politikacı
Siyasi partiOptimates
Pompey
DoğumGnaeus Pompeius Magnus
29 Eylül MÖ 106
Picenum, İtalya, Roma Cumhuriyeti
Ölüm29 Eylül MÖ 48 (57 yaşında)
Pelusium, Ptolemaios Krallığı
BağlılığıRoma Cumhuriyeti
Lucius Cornelius Sulla
Hizmet yılları89-48 MÖ
Çatışma/savaşlarıSosyal Savaş
Sulla'nın ikinci iç savaşı
Sertorian Savaşı
III. Köle Savaşı
Kilikya korsanlarına karşı savaştı
Üçüncü Mithridatis Savaşı
Sezar'ın İç Savaşı
Ödülleri3 Roma zaferi

Pompey Marcus Licinius Crassus'a karşı ve Gaius Julius Caesar'a da dosttu. Üç politikacı Roma cumhuriyetinin son dönemlerinde önemli rol oynamışlar, aralarındaki ortaklığa da Birinci Triumvirlik ismiyle tanımlamışlardır. Crassus öldükten sonra, Pompey ve Caesar tüm Roma topraklarının hakimiyeti için tartışırlar.[1]

Pompey MÖ 65 yılında, şimdiki Şebinkarahisar-Bayramköy bölgesinde, Pontus Kralı VI. Mithridates'in ordusu ile yaptığı savaşta, Roma ordusuna komuta etti. Mitridates'in ordusunu yendi, ülkesini Roma'ya bağlı bir devlet haline getirdi. Ardından Şebinkarahisar-Bayramköy bölgesine, zafer kazanma evi anlamına gelen "Nicopolis" kentini kurdu. Athena (günümüzde Pazar) şehri de Pompey tarafından kuruldu.[1]

Pompey kazandığı savaşlardan sonra Roma'da önemli bir statü kazanmıştır. Caesar ile büyük dostlukları bulunmasına rağmen Caesar'ın Galya Savaşlarını kazanmasının ardından orduyu dağıtmadan MÖ 49 yılında Roma'ya doğru harekete geçmesi sonucunda Pompey ve Caesar 'ın araları açılmıştır.Başlayan iç savaş sonucunda Caesar, Cumhuriyet'in başkenti Roma'ya yaklaşınca Pompey ve onun tarafındaki senatörler önce İtalya' nın güneyine ardından da gemilerle Yunanistan'a geçmişler ve orada büyük bir ordu kurmuşlardır. Caesar'ın ordusu, Pompey ve diğer senatörlerin oluşturduğu orduyu MÖ 48 yılında yapılan Pharsalus Muharebesi'nde bozguna uğratmıştır. Bu yenilgi üzerine Pompey hala kendi taraftarlarının yoğunlukta olduğunu düşündüğü Mısır'a doğru yola çıkmıştır.[1]

Mısır'da bir ordu kurup yeniden Caesar 'ın karşısına çıkmayı düşünen Magnus Pompey bilmeden ölümüne doğru yelken açmıştır. Mısır'a gittiğinde gemisinden iner inmez başı kesilerek öldürülmüştür. Pompey'in ardından Mısır'a gelen Caesar, Pompey'i öldüren kişiyi infaz etmiştir. Bazı kaynaklarda bunun nedeni olarak; Pompey'in bir senatör olması ve böyle bir ölümü haketmemesi olarak açıklanmıştır.[2][3]

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b c d "Pompey the Great | Roman statesman". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 10 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
  2. ^ Thayer, Bill. "Plutarch Life of Pompey". penelope.uchicago.edu. Loeb Classical Library. s. 80:5. 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2020. 
  3. ^ Pompey the Great (İngilizce). Leach, John. s. 29.