Erol Günaydın
Erol Günaydın (16 Nisan 1933, Trabzon - 15 Ekim 2012, İstanbul) Türk sinema ve tiyatro sanatçısı.
Erol Günaydın | |
---|---|
Doğum | 16 Nisan 1933 Akçaabat, Trabzon, Türkiye |
Ölüm | 15 Ekim 2012 (79 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Ölüm sebebi | Böbrek yetmezliği |
Defin yeri | Feriköy Mezarlığı, İstanbul |
Milliyet | Türk |
Diğer ad(lar)ı | "Son meddah" |
Meslek | Oyuncu |
Etkin yıllar | 1955-2012 |
Evlilik | Güneş Günaydın [1][2](ö. 2005) |
Çocuk(lar) | Ayşe Günaydın Fatoş Günaydın Günfer Günaydın |
Ebeveyn(ler) | Lütfiye Günaydın (annesi) Mehmet Kazim Günaydın (babası) |
Hayatı
değiştir1933 yılında Trabzon'un Akçaabat ilçesinde doğdu. Karadenizli Kiziroğlu ailesinin bir ferdi idi.[3] 8 yaşında ailesi ile İstanbul'un Beşiktaş ilçesine taşındılar.
Galatasaray Lisesi'nde yatılı olarak eğitim gördü. Bu okulda öğrenci iken İstanbul Şehir Tiyatroları'nın sınavına girdi ve Necdet Mahfi Ayral, Reşit Baran, Ahmet Kutsi Tecer ve Haldun Taner'in jüri üyesi olduğu sınavı kazandı ve amatör oyunculuk yapmaya başladı. İlk kez İsmail Hakkı Baltacıoğlu'nun "Andaval Palas" piyesinde canlandırdığı hırsız rolüyle sahneye çıktı. Ertesi sene Ahmet Kutsi Tecer'in yönettiği, Çehov'un "Bir Evlenme Teklifi" oyunundaki damat rolünü canlandırdı.
O dönemde yarı profesyonel bir topluluk kurarak Beyoğlu'nda 60 kişilik bir cep tiyatrosunda oyunlar sahneleyen Haldun Dormen ile birlikte çalıştı, Cep Tiyatrosu'nun ilk oyuncusuydu. 1955'te açılan Cep Tiyatrosu'nun açılış oyunu olarak sahnelediği, Philip King'in "Papaz Kaçtı" adlı oyunu, Günaydın'ın profesyonel olarak sahneye çıktığı ilk oyun oldu. Dormen ile daha birçok oyun sahneledi.
1956'da Muhsin Ertuğrul'un yöneticiliğini yaptığı Ankara Devlet Tiyatrosu oyunlarında rol aldı. Bir turne sırasında İzmir'de tanıştığı Güneş Hanım ile evlendi. Çiftin üç çocuğu oldu.
Erol Günaydın, tiyatronun yanı sıra edebiyat ile de ilgilendi. Özdemir Asaf, Sait Faik, Necati Cumalı ve Melih Cevdet Anday gibi edebiyatçılarla dostluklar kurdu.
İlk defa 1960'ta Yeşil Kurbağalar adlı filmde rol alarak sinema oyunculuğuna başladı. 1965'te Erol Keskin ile birlikte senaryosunu yazdığı, Haldun Dormen'in yönetttiği Güzel Bir Gün İçin adlı filmde oynadı. Bu film ile, 1967 Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Senaryo ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu ödüllerii aldı. 1967 yapımı Sinekli Bakkal filminde canlandırdığı Kız Tevfik tipi çok sevildi.
Müziklerini Cemal Reşit Rey'in yaptığı "Yaygara" (1970), "Uyy Balon Dünya" (1970), "İstanbul Masalı" (1971) müzikallerini yazdı.
İstanbulda Tuncel Kurtiz, Suna Keskin, Erol Keskin ve Cahit Irgat ile Gen-Ar Tiyatrosu'nu kurdu. 1972'de kurulan Akbank Çocuk Tiyatrosu'nda yöneticilik yaptı.
TRT 1'de yayınlanan Çiçek Taksi adlı dizide Ramazan (Ramço) karakteri, Nasreddin Hoca tiplemesi, meddah gösterileri, Ayı Yogi seslendirmesi ve canlandırdığı diğer pek çok karakter ile tanındı. Kavuklu Hamdi'den İsmail Dümbüllü'ye uzanan meddahlık geleneğinin son temsilcilerinden olan sanatçı, 1972'de kurulan Akbank Çocuk Tiyatrosu'nun yöneticiliğini yaptı. 1977'de kapanana kadar, Dormen Tiyatrosu'nda birçok oyunda yer alan Günaydın, ayrıca Tuncel Kurtiz, Suna Keskin, Erol Keskin ve Cahit Irgat ile Genar Tiyatrosu'nu kurdu.
Gazeteci-yazar Emine Algan tarafından yapılan bir nehir-söyleşi 2007 yılında "İki Kalas Bir Heves" başlığı altında kitaplaştırılmıştır.
2 Ağustos 2008'de Florence Nightingale Hastanesine kaldırılmış, geçirdiği ameliyat sonrası yoğun bakıma alınmıştır.[4] Erol Günaydın 16 Ağustos 2008'de taburcu edildi. Ameliyat edilen Erol Günaydın'ın genel sağlık durumunun iyi olduğu, daha sonra genel kontrol için geleceği öğrenildi.[5] Günaydın, Okan Bayülgen'in Disko Kralı adlı programına Hakkı Devrim ile beraber müdavim konuk olarak katıldı. 2004'te Emre Altuğ'un Aşk-ı Kıyamet ve 2010 yılında Athena'nın Arsız Gönül klibinde oynamıştır. 15 Ekim 2012 tarihinde İstanbul'da tedavi gördüğü hastanede ölmüştür. Erol Günaydın'ın ölümüyle ilgili Acıbadem Kadıköy Hastanesinden yapılan açıklamada, "Yoğun bakım ünitesinde pnömoni, böbrek yetmezliği, sepsis nedeniyle 12 Nisan 2012 tarihinden itibaren tedavi gören sanatçı Erol Günaydın, bugün saat 14.45'te, kalp yetmezliği sonucunda vefat etmiştir" denildi. Vefatını kızı Günfer Günaydın sosyal paylaşım sitesi Twitter'da "Babamı kaybettik" mesajıyla kamuoyuna duyurmuştur.[6] 17 Ekim 2012 tarihinde Teşvikiye Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Feriköy Mezarlığı'na defnedildi.[7]
Tiyatro oyunları
değiştirRol aldığı oyunlar
değiştir- 1955: Papaz Kaçtı: Phillip King - Dormen Tiyatrosu
- 1956: Kleopatra'nın Mezarı: Cevat Fehmi Başkut - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1957: Duvarların Ötesi: Turgut Özakman - Dormen Tiyatrosu
- 1958: Zafer Madalyası: Thomas Heggen\Joshua Logan - Dormen Tiyatrosu
- 1959: Müfettiş: Nikolay Gogol - Dormen Tiyatrosu
- 1962: Altın Yumruk: Dormen Tiyatrosu
- 1962: Ayı Masalı: Dormen Tiyatrosu
- 1963: Martı: Anton Çehov - Kent Oyuncuları
- 1964: Kalbin Sesi - Halkın Gözü: Peter Shaffer - Kent Oyuncuları
- 1967: Yolcu: Nâzım Hikmet - Genar Tiyatrosu
- 1968: Devri Süleyman: Aydın Engin - Genar Tiyatrosu
- 2005: Uzun Donlu Kişot: Ferhan Şensoy - Orta Oyuncular
- xxxx: İstanbulu Satıyorum: Ferhan Şensoy - Orta Oyuncular
- xxxx: Kahraman Bakkal Süper Markete Karşı: Ferhan Şensoy - Orta Oyuncular
- xxxx: Namussuzum ki Namusluyum: Nokta Tiyatrosu
- xxxx: Soyut Padişah: Ferhan Şensoy - Orta Oyuncular
- xxxx: Yaygara Yetmiş: Erol Günaydın
- xxxx: Fişne Pahçesu: Ferhan Şensoy - Orta Oyuncular
- xxxx: Yorgun Matador: Ferhan Şensoy - Orta Oyuncular
Filmografisi
değiştirOynadığı diziler
değiştir- 1984: Köşe Dönücü
- 1987: Kuruntu Ailesi
- 1987: Saat Sabahın Dokuzu
- 1989: Doktorlar
- 1989: İnsanlar Yaşadıkça
- 1991: Bir Ömrün Bedeli
- 1992: Mahallenin Muhtarları
- 1993: Rüstemin Gazinosu
- 1995: Çiçek Taksi
- 1996: Köşe Kapmaca
- 1996: Tatlı Kaçıklar
- 2000: Bir Demet Kahkaha
- 2000: Bir Demet Yerli Film
- 2003: Yeşilçam Denizi
- 2004: Cennet Mahallesi
- 2005: Hırsız Polis
- 2006: Geçmiş Zaman Olur ki
- 2007: Genco
- 2007: Sinekli Bakkal
- 2009: Balkan Düğünü
- 2009: Geniş Aile
- 2009-2011: Akasya Durağı
- 2011: Gün Akşam Oldu
Oynadığı filmler
değiştir- 1960: Yeşil Kurbağalar
- 1961: Kardeş Uğruna
- 1961: Yaman Gazeteci
- 1962: Battı Balık
- 1963: Başımı Belaya Sokma
- 1963: İki Gemi Yanyana
- 1963: Yedi Kocalı Hürmüz
- 1964: Erkek Sözü
- 1964: On Güzel Bacak
- 1964: Varan Bir
- 1965: Güzel Bir Gün İçin
- 1965: İsyancılar
- 1966: Eşrefpaşalı
- 1966: Kovboy Ali
- 1966: Yalnız Adam (Kibar Haydut)
- 1966: Kibar Haydut
- 1966: Nuh'un Gemisi
- 1966: Ölüm Tarlası
- 1966: Pembe Kadın
- 1967: Yüzbaşı Kemal / Acı İntikam
- 1967: Çelik Bilek
- 1967: Sinekli Bakkal
- 1967: Yarın Çok Geç Olacak
- 1968: Casus Kıran
- 1969: İntikam Yemini
- 1970: Casus Kıran / Yedi Canlı
- 1970: Vur Patlasın Çal Oynasın
- 1972: Yılmayan Şeytan
- 1973: Ben Doğarken Ölmüşüm
- 1973: Düğün
- 1973: Hamsi Nuri
- 1973: Tatlım
- 1973: Yeryüzünde Bir Melek
- 1974: Diyet
- 1975: Ayıkla Beni Hüsnü
- 1975: Canım De Bana
- 1975: Curcuna
- 1975: Tokmak Nuri
- 1976: Dağılın Kazımlar Geliyor
- 1976: Nereye Bakıyor Bu Adamlar
- 1976: Tepedeki Ev
- 1980: Renkli Dünya
- 1982: Bir Yudum Mutluluk
- 1984: Pehlivan
- 1984: Şaşkın Gelin
- 1985: Duyar Mısın Feryadımı
- 1985: Ekmek Elden Su Gölden
- 1985: Her Şeyim Sensin
- 1985: Sessiz Ölüm
- 1985: Yavru Kuş
- 1986: Acı Lokma
- 1986: Ağa Bacı
- 1986: Bu Muhtar Başka Muhtar
- 1986: Gelmeyin Üstüme
- 1986: Hayroş
- 1986: İki Milyarlık Bilet
- 1986: Kıratlı Süleyman
- 1986: Kocamın Nişanlısı
- 1986: Savunma
- 1986: Yaygara 86
- 1987: Aile Pansiyonu
- 1987: Biz Doğarken Gülmüşüz
- 1987: Çantada Keklik
- 1987: Hoşgeldin Ramazan
- 1987: Kuşatma 2 / Şok
- 1987: Otobüs Yolcuları / İhsaniye
- 1988: Süper Baba
- 1990: Her Şeyi Bitirdik
- 1990: Karartma Geceleri
- 1990: Kocakarılar
- 1991: Menekşe Koyu
- 2003: Ömerçip
- 2004: Pardon
- 2006: Geçmiş Zaman Olur ki
- 2006: İlk Aşk
- 2006: Kınalı Kuzular: Bedeli Çanakkale'de Ödendi
- 2007: Beyaz Melek
- 2007: O Kadın
- 2007: Sinekli Bakkal
- 2008: Destere
- 2008: Nekrüt
- 2009: Güneşi Gördüm
- 2009: Orada
- 2009: Yukarı Bak - Carl (Ses)
- 2009: Balkan Düğünü
- 2009: Kanal-İ-Zasyon
- 2009: Yedi Kocalı Hürmüz
- xxxx: İnsanlar Yaşadıkça
Oynadığı klipler
değiştir- 2005: Aşk-ı Kıyamet (Emre Altuğ)
- 2010: Arsız Gönül (Athena)
- 2010: Dön ya da Pişman Ol (Sarp)
- xxxx: Anı (Fatih Erkoç)
Seslendirmeleri
değiştir- Ayı Yogi (Yogi Bear) - 1970'li yıllarda Ayı Yogi adlı çizgi film serisinin başkarakteri "Ayı Yogi"yi seslendirdi.
- Yavru ile Katip (veya "002" veya "Bıdık ile Düdük") - İtalya'da "Franco e Ciccio" olarak tanınan komedi ikilisinin filmleri Türkiye'de bu adla anılıyordu. 1960'lı ve 1970'li yıllarda Türkiye'de gösteriren 26 "Yavru ile Katip" filminde Erol Günaydın Franco Franchi'nin oynadığı "Yavru"yu seslendirirken, Altan Erbulak da Ciccio Ingrassia'nın canlandırdığı "Katip" karakterini seslendiriyordu.[8]
- Yüzüklerin Efendisi (The Lord of the Rings) filminde "Bilbo Baggins" adlı Hobbit'i seslendirdi.
- Yukarı Bak (Up) adlı uzun metrajlı çizgi filmde "Carl Fredricksen" karakterini seslendirdi (İngilizce özgün filmde bu karakteri Edward Asner seslendirmişti)
- "Hz. Muhammed Son Peygamber" adlı çizgi filmde Ebu Talip'i seslendirdi.
Ödüller
değiştir- 1967 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Senaryo Ödülü, Güzel Bir Gün İçin
- 1967 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü, Güzel Bir Gün İçin
- 2009: 46. Altın Portakal Film Festivali - Yıldırım Önal Anı Ödülü
Kaynakça
değiştir- ^ "Erol Günaydın 'Güneş'ini kaybetti". Vatan. 6 Eylül 2005. 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021.
- ^ "Erol Günaydın Güneş'ini kaybetti". 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Musa Alcan, Hilal Uştuk (14 Ekim 2019). "Türk tiyatrosunun son meddahı: Erol Günaydın". www.aa.com. 26 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023.
- ^ "Erol Günaydın yoğun bakımda". Mynet. 3 Ağustos 2008. 8 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Erol Günaydın taburcu edildi". NtvMsnbc. 16 Ağustos 2008. 18 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2012.
- ^ "Erol Günaydın'a veda". 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2012.
- ^ "Artist gibi değil memur gibi yaşadım". posta.com.tr. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2012.
- Emine Algan (2007). İki Kalas Bir Heves: Erol Günaydın Kitabı ISBN 978-9944-88-090-9. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Dış bağlantılar
değiştir- IMDB sayfası8 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.