Dinyeper

Rusya ile Ukrayna içinde akan 2290 km'lik bir nehir
(Dinyeper Nehri sayfasından yönlendirildi)

Dinyeper veya Özi (Rusça: Днепр, Dnyeper; Beyaz Rusça: Дняпро, Dniapro, [dnʲa'pro]; Ukraynaca: Днiпро, Dnipro, [dnʲi'pro]; Türkçe: Özi; Kırım Türkçesi: Özü), Rusya ile Ukrayna topraklarının bir kısmını sulayan bir nehir.[1] İdil ve Tuna'dan sonra Avrupa'nın üçüncü uzun nehridir. 2290 km uzunluğundaki bu nehir, Valday Dağları yaylasının güneyinden doğar, Smolensk'e ulaşır, Belarus'a girer, bu cumhuriyetin doğu kısmından geçerek Ukrayna'ya ulaşır.[2] Soldan Desna Irmağı ile birleşen nehir, Kiev'e geçer. Daha sonra Dinyeper Yaylası'nı bir eğri çizerek dolaşır ve kıyı dilinin kısmen kapattığı bir haliç meydana getirerek Odessa'nın doğusundan Karadeniz'e dökülür. Dinyeper, Volhıya kütlesinin sert kayalıklardan meydana gelmiş bir bölgesini aşar.

Dinyeper
Dinyeper nehrinin Kiev'den görünümü.
Dinyeper nehrinin Kiev'den görünümü.
Konum
Ülke(ler) Rusya Rusya
Belarus Belarus
Ukrayna Ukrayna
Genel bilgiler
Kaynak Valday Dağları, Rusya
Kaynak rakımı 220 m
Ağız Karadeniz
Uzunluk 2.290 km
Havza alanı 516.300 km²
Debi 1.670 m³/s

Nehrin rejimi Doğu Avrupa akarsularının rejimindendir. Kışın don sebebiyle suları azalır, ilkbaharda büyük bir artış gösterir. Yazın ise yoğun buharlaşma sebebiyle suları azalır. Önemli bir hidroelektrik kaynağıdır. En önemli kolları Brezine (585 km), Pripyat (Pripet 790 km), Teterev (365 km), Ingulets (550 km), Desna (1180 km), Psel (800 km)'dir.

Dinyeper (eski ismi Danapris'tir) sözcüğünün kökeni Türk Dınporis sözcüğünden gelir. Türk "tın" (yavaş) ve "boris" (dolambaçlı).[3]

Dinyeper havzası ve çevre bölgeleri
Dinyeper nehrinin uydu görüntüsü.

Ayrıca bakınız

değiştir

Dış bağlantılar

değiştir
  • Dnyeper Nehrinin Türkçedeki Adı ve İzahı Gereken 2500 Yıl, Doç.Dr. Osman Karatay [1]19 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  2. ^ n.a., n.a. (2013). Historical dictionary of Ukraine (2. bas.). Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-0810878457. 
  3. ^ Budaqov B.Ə., Qeybullayev Q. Ə. Вопросы тюркской этнонимии в трудах М. З. Закиева // Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Xəbərləri. Yer elmləri seriyası. 1988, № 3, s. 128.