Vikipedi

Düziçi

Osmaniye'nin ilçesi
24 Ekim 2024 tarihinde kontrol edilmiş kararlı sürüm gösterilmektedir. İnceleme bekleyen 1 değişiklik bulunmaktadır.

Düziçi, Merkez ilçe ve Kadirli'den sonra Osmaniye ilinin en büyük üçüncü ilçesidir. Düziçi Ovası'na kuruludur. Etrafı dağlarla çevrili olan ilçe Osmaniye il merkezine 32 kilometre mesafededir. Bölgede yapılan kazılarda Hititlere ait eserlere rastlanmıştır. İlk defa 8. yüzyılda Harun Reşit'in uç beyi Faraç Bey tarafından kurulan şehir, 1957 yılında belediye oldu ve 1996'da Osmaniye'ye bağlandı. İlçede Akdeniz iklimi görülmekte, bitki örtüsü olarak makiliklere rastlanmaktadır. Toprak türü olarak Terra rosa görülür. Harun Reşit Kalesi, Saman Kalesi, Kurtlar Kalesi, Taş Köprü, Haruniye Kaplıcaları ve Düldül Dağı ilçenin önemli turizm merkezleridir.

Düziçi
İlçe
Osmaniye'nin siyasi haritası
Osmaniye'nin siyasi haritası
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlOsmaniye
Coğrafi bölgeAkdeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamTurgay İlhan
 • Belediye başkanıMustafa İba (AK Parti)[1]
Yüzölçümü
 • Toplam595 km²
Rakım440 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam83.971
 • Kır
30,266
 • Şehir
55.233
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu80600
İl alan kodu0328
İl plaka kodu80

Tarihçe

değiştir

Bölgede Hititlere ait eserlere rastlanmıştır.[2] Bu nedenle Düziçi ve çevresinin en eski dönemlerinin Hititlere dayandığı düşünülmektedir.[3]

Bugünkü Düziçi ilk defa 8. yüzyılda Abbasi Halifesi Harun Reşit'in uç beyi Faraç Bey tafarından kuruldu. Faraç Bey, bölgeye bir kale inşa ederek bu bölgeyi yerleşim yeri ilan etti. Bölgeye 797 yılında Horasan Türkleri iskan ettirilen Düziçi'nin 8.yüzyıldaki adı Şuguru Saimiye olmuştur.[2] 960 yılında şehir, Bizanslıların eline geçti. Sonrasında Hamdaniler tarafından işgal edildi.[3]

Selçuklu Devleti zamanında, Malazgirt Savaşı'ndan sonra bölge hızla Türkleşmeye başlamıştır. Buraya doğudan gelen Türk boyları yerleştirilmiştir. Büyük Selçuklu'nun zayıflamasının ardından doğu seferine çıkan Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurucusu Süleyman Şah, Düziçi'yi topraklarına katmıştır. Haçlı Seferleri sonrasında ise bölge kısa süreliğine Haçlıların egemenliğine girmiştir.[3]

20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi. MS 5. yy'da yazan Kyrrhos'lu (Kilisli) Theodoret, daha önce imp. Neron onuruna Neroniás olarak adlandırılan kentin kendi çağında Eirenópolis (`barışkent`) olarak söylendiğini belirtir. Arap egemenliği döneminde Harûniya, Haçlılar döneminde Erm/Yun Xaronia kullanılmıştır. Halife Harunürreşid'e (h 786-809) atfedilmesi halk etimolojisidir. Kasabanın ermeni nüfusu 1909 olaylarında katliama uğramış, daha sonra burada Alman Misyonerleri tarafından Ermeni Yetimhanesi kurulmuştu.

Anadolu Selçuklu Devleti'nin Moğol istilası sonrasında 1308 yılında yıkılmasıyla Dulkadiroğulları Beyliği'nin eline geçmiştir. İlçe, 1516 yılında Osmanlı Hükümdarı Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferi'yle Osmanlı topraklarına katıldı. İdari yapı olarak Maraş Sancağı'na bağlı bir nahiye iken 1878'de Adana'ya bağlanmıştır.[3] I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1919'da Fransız işgaline uğrayan ilçe, Kuvayımilliye'nin desteği ile 28 Mart 1920'de Fransızları yenmiştir.[2]

Coğrafya

değiştir
 
Düziçi'nin en yüksek dağı olan Düldül Dağı'nın zirvesinin güneybatı yönünden bir görünümü.

Düziçi, Düziçi Ovası'nın kenarında kurulmuştur. Etrafı dağlar ile çevrilidir. Ovanın bulunduğu yerler hariç dağlık ve engebelidir. Osmaniye'nin en yüksek dağı olan Düldül Dağı[4] Düziçi'nde bulunur. İlçenin yüzölçümü 595 km²'dir.[5] En büyük akarsu ilçenin kuzey ve batısındaki sınırı çizen Ceyhan Nehri'dir. Sabun Çayı ile Kızılca, Deliçay, Bağlama, Üzümlü ve Çamiçi dereleri de ilçeden geçen diğer akarsulardır. İlçenin kuzeybatısında Kadirli, kuzeydoğusunda Andırın, doğusunda Amanos Dağları ve Bahçe, güneybatısında ise Merkez ilçe ile çevrilidir.[2][6]

İklim

değiştir

Köppen iklim sınıflandırmasına göre Düziçi'nde kışları ılık yazları çok sıcak ve kurak Akdeniz iklimi görülür.[7] Yıllık toplam alansal yağış miktarı 600 mm ile 800 mm arasındadır.[8]

Bitki örtüsü

değiştir

2013 yılı itibarıyla ilçenin %49'u ormanlık alandır. Düziçi'nin doğal bitki örtüsünü genellikle makiler oluşturur. Rakımı 700-800 metreden fazla olan bölgelerde çam ve yayvan yapraklı ağaçların oluşturduğu ormanlarla karşılaşılır.[2][6]

Nüfus

değiştir

Türkiye İstatistik Kurumunun güncel adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verilerine göre Düziçi'ndeki toplam nüfus yaklaşık 85.499 olarak tespit edilmiştir. 2020 yılında yapılan son nüfus sayımına göre ilçede 42.964 erkek, 42.535 kadın yaşamaktadır. İlçede 4 belde, 25 köy, 41 mahalle bulunmaktadır.[9][10]

Yıl Toplam Şehir Kır
Düziçi ilçesi (Adana)
1985[11] 68.936 35.750 33.186
1990[12] 67.155 31.813 35.342
Düziçi ilçesi (Osmaniye)
2000[13] 83.709 39.097 44.612
2007[14] 75.617 39.162 36.455
2008[15] 76.273 40.271 36.002
2009[16] 77.171 40.823 36.348
2010[17] 77.568 41.272 36.296
2011[18] 77.599 42.052 35.547
2012[19] 78.189 43.048 35.141
2013[20] 79.450 44.432 35.018
2014[21] 80.430 45.987 34.443
2015[22] 80.691 47.179 33.512
2016[22] 81.621 48.374 33.247
2017[22] 82.445 49.622 32.823
2018[22] 83.971 52.295 31.676
2019[22] 84.133 53.484 30.649
2020[22] 85.499 55.233 30.266

Ekonomi

değiştir

Tarım, hayvancılık ve sanayi

değiştir

İlçede buğday, mısır, zeytin, yer fıstığı, arpa, yulaf, fiğ, pamuk, tütün, ayçiçeği, nar ve narenciye üretimi yapılmaktadır.[23][24][25] Toplam tarım arazisinin çoğunluğunu tarla alanları oluşturmaktadır.[23][26] 2018 yılı itibarıyla sulanabilecek toplam 162.000 dekarlık tarım arazisinin 94.190 dekarı sulanmaktadır. Sulamanın 90.860 dekarını devlet, 3.330 dekarını ise halk yapmaktadır. Toplam tarım arazisi miktarı 202.341 dekar, çayır mera alanı ise 2.380 dekardır.[27] 2020 yılında ise Düziçi'nde kullanılabilecek toplam tarım arazisi miktarı 205.460 dekara çıkmıştır.[28]

Kültür ve Turizm

değiştir

Düziçi ilçesindeki önemli yapılar Harun Reşit Kalesi,[3] Saman Kalesi, Kurtlar Kalesi ve Fettahoğluları ailesinden Mehmet Bey tarafından inşa edilen Taş Köprü'dür.[2][29] Düldül Dağı eteklerine kurulu olan Haruniye Kaplıcaları bölgedeki önemli termal turizm merkezlerindendir.[2][30] Karasu Şelalesi, Düldül Dağı ve Dumanlı Yaylası ise ilçenin önemli doğal güzellikleridir. Berke Barajı ise su tutma kapasitesi bakımından ilçenin en büyük,[31] ilin ise en büyük ikinci barajıdır.[32]

Önemli turizm merkezleri

değiştir

Harun Reşit Kalesi: Düziçi ilçesinin 3 km kuzeydoğusunda Kurtbeyoğlu Mahallesi'nde bulunmaktadır. Kale, Faraç Bey tarafından bölgedeki önemli ticaret yollarını korumak amacıyla 799 yılında yaptırıldı. Askeri açıdan önem taşıyan kale, sırasıyla Bizanslıların, Selçukluların, Memlukların, Mısırların ve Osmanlıların eline geçmiştir. Doğal kayalıklar üzerine inşa edilmiştir.[33]

Haruniye Kaplıcaları: Düziçi ilçesinin 15 km kuzeyinde Kuşçu köyünde, Düldül Dağı eteklerinde yer almaktadır. Termal su; kalsiyum, magnezyum, bikarbonat gibi mineraller içermektedir.[34]

Düldül Dağı: 2448 metre yüksekliği ile Amanos Dağları'nın en yüksek zirvesidir. Dağa üç istasyonlu ve toplam 6 km uzunluğa sahip bir teleferik yapılmaktadır. Teleferik, şehir merkezinden 8 km uzaklıkta olacaktır.[35][36] Proje ile turizm potansiyelinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.[36]

Yönetim

değiştir

İlçede belediye teşkilatı 1957 yılında "Haruniye Belediyesi" adıyla kurulmuştur. 1983 yılında Hacılar ile birleşerek Düziçi adını aldı. 1996'da Osmaniye'nin il olmasıyla Osmaniye'ye bağlandı.[3] Şu anda görevde bulunan Düziçi belediye başkanı ise AK Parti'li Mustafa İba'dır.

Ad Yıllar Parti Kaynak
Ökkeş Namlı 1989 - 1999 Doğru Yol Partisi [37][38][39][40]
Cemal Algan 1999 - 2004 Cumhuriyet Halk Partisi [41][42]
Abdülmuttalif Öner 2004 - 2009 Adalet ve Kalkınma Partisi [43]
Ökkeş Namlı 2009 - 2014 Milliyetçi Hareket Partisi [44]
2014 - 2019 Adalet ve Kalkınma Partisi [45]
Alper Öner 2019 - 2024 Cumhuriyet Halk Partisi, Adalet ve Kalkınma Partisi [46][a]
Mustafa İba 2024 - günümüz Adalet ve Kalkınma Partisi [47]

Eğitim

değiştir

İlçe merkezinde 1 fen lisesi, 3 Anadolu lisesi, 1 Anadolu imam hatip lisesi, 4 mesleki ve teknik Anadolu lisesi, 6 özel lise; Ellek beldesinde 1 Anadolu lisesi ve 1 çok programlı Anadolu lisesi olmak üzere toplam 17 lise vardır. Ayrıca ilçede 3 anaokulu, 1 tanesi özel 41 ilkokul, 1 tanesi özel, 1 tanesi yatılı[48] 23 ortaokul da bulunmaktadır. İlçe genelinde özel okullar da dahil toplam 84 ilköğretim ve ortaöğretim okulu vardır.[49] 2000 yılında Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi'ne bağlı olarak kurulan ve 2007'de Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi'ne bağlanan bir adet meslek yüksekokulu da mevcuttur.[50]

Sağlık

değiştir

2019 yılı itibarıyla ilçede bir tanesi özel hastane, bir tanesi de devlet hastanesi olmak üzere toplam iki tane hastane vardır. Aynı zamanda 27 aile hekimliği birimi, 10 aile sağlığı merkezi, 9 sağlık merkezi de bulunmaktadır. İlçedeki eczane sayısı ise 26'dır.[51]

Altyapı

değiştir

Ulaşım

değiştir

İlçe kara yolu ile Osmaniye'nin merkezine 33 km, Adana'ya 117 km, Hatay'a 163 km, Gaziantep'e 115 km, Kahramanmaraş'a 87 km, Antalya'ya 672 km İstanbul'a 1053 km, Ankara'ya 588 km mesafededir.[52]

İlçeye ulaşım çoğunlukla D.400 kara yolu ve   otoyolu ile yapılmaktadır. D-400 kara yolunun 21. bölgesinden ayrılan 80.01 kara yolu ile veya O-52 otoyolunun K10 kavşağı ile ilçeye ulaşım sağlanabilir. Onun dışında ilçeye havayolunu ile gelmeyi tercih edenler uçakla Kahramanmaraş Havalimanı (93 km) ve Adana Şakirpaşa Havalimanı'na (120 km) gelip ilçeye kara yolu ile ulaşımaktadır. Demiryolu ile ulaşımda ise Adana-Halep demiryolu'nun Yarbaşı Tren İstasyonu (6 km) kullanılmaktadır.

Notlar

değiştir
  1. ^ 19 Haziran 2021 tarihinde CHP'den istifa ettiğini ve AK Parti'ye katıldığını açıkladı.[1]

Kaynakça

değiştir

Özel

değiştir
  1. ^ a b "CHP'li başkan istifa edip, AKP'ye katıldı". Sözcü. 19 Haziran 2019. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 
  2. ^ a b c d e f g "Düziçi İlçesi Coğrafi Konumu, Tarihi ve Turzim Değereleri". Kültür ve Turizm Bakanlığı. 23 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021. 
  3. ^ a b c d e f "Düziçi Tarihi". Düziçi Belediyesi. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021. 
  4. ^ Valilik 2019, s. 38.
  5. ^ İl ve İlçe Yüz Ölçümleri (PDF). HGK. 5 Ocak 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021. 
  6. ^ a b "Coğrafi Konum". Düziçi Belediyesi. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021. 
  7. ^ "Osmaniye İklim Sınıflandırması". Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 8 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021. 
  8. ^ "Aylık Alansal Normal Yağış Dağılımı | Yıllık Toplam". Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 23 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021. 
  9. ^ "Düziçi'nin Mahalli İdareleri". T.C. Düziçi Kaymakamlığı. 6 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021. 
  10. ^ Valilik 2019, s. 48.
  11. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  20. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  21. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  22. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Düziçi Nüfusu - Osmaniye". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Osmaniye Düziçi Nüfusu". nufusune.com. 
  23. ^ a b "Düziçi'nde Tarım, Hayvancılık ve Sanayi". Zekice Gazetesi. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021. 
  24. ^ Doğaka 2014a, s. 53.
  25. ^ Doğaka 2014a, s. 56.
  26. ^ Devlet Planlama Teşkilatı 2000, s. 19-20.
  27. ^ Çevre ve Şehircilik 2020, s. 53-54.
  28. ^ "TÜİK - Coğrafya İstatistik Portlı". TÜİK. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021. 
  29. ^ "Taş Köprü". Düziçi Kaymakamlığı. 14 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021. 
  30. ^ "Haruniye Kaplıcaları". Düziçi Kaymakamlığı. 30 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021. 
  31. ^ "Berke Barajı". T.C. Düziçi Kaymakamlığı. 30 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021. 
  32. ^ Valilik 2019, s. 42.
  33. ^ "Kaleler". Osmaniye İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021. 
  34. ^ "Haruniye Kaplıcaları". T.C. Düziçi Kaymakamlığı. 30 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021. 
  35. ^ "Düldül Dağı Teleferik Projesi". Düziçi Belediyesi. 8 Temmuz 2020. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  36. ^ a b Doğaka 2014b, s. 23.
  37. ^ "Ökkeş Namlı Kimdir". Sözcü (gazete). 22 Mart 2019. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  38. ^ "Ökkeş Namlı - Düziçi". Haberin Ortası. 24 Eylül 2012. 12 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  39. ^ "Düziçi 1989 yılı seçim sonuçları". İhlas Haber Ajansı. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  40. ^ "Düziçi 1994 yılı seçim sonuçları". İhlas Haber Ajansı. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  41. ^ "Eski Belediye Başkanı Cemal Algan Vefat Etti". Sabır Gazetesi. 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  42. ^ "Düziçi 1999 yılı seçim sonuçları". İhlas Haber Ajansı. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  43. ^ "Düziçi 2004 yılı seçim sonuçları". İhlas Haber Ajansı. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  44. ^ "Düziçi 2009 yılı seçim sonuçları". İhlas Haber Ajansı. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  45. ^ "Düziçi 2014 yılı seçim sonuçları". Habertürk. 30 Mart 2014. 14 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  46. ^ "Düziçi 2019 yılı seçim sonuçları". İhlas Haber Ajansı. 31 Mart 2019. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  47. ^ "Osmaniye-Düziçi Seçim Sonuçları: 31 Mart 2024 DÜZİÇİ Yerel Seçim Sonuçları". secim.sozcu.com.tr. 20 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2024. 
  48. ^ Valilik 2019, s. 60.
  49. ^ "Kurum Listesi". T.C. Millî Eğitim Bakanlığı (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). 28 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021. 
  50. ^ "Yüksekokulumuz / Tarihçe". Düziçi Meslek Yüksekokulu. 4 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021. 
  51. ^ Valilik 2019, s. 68.
  52. ^ "Güzargah Analizi". Karayolları Genel Müdürlüğü. 13 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2021. 

Genel

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Düziçi&oldid=34105707" sayfasından alınmıştır