Kondilart

tarih öncesi memeli takımı
(Condylarthra sayfasından yönlendirildi)

Kondilartlar (Condylarthra), öncelikle Paleosen ve Eosen dönemlerinden bilinen, soyu tükenmiş plasentalı memelilerin resmi olmayan bir grubudur - daha önce bir takım olarak kabul edilmiştir.[1] Erken, ilkel toynaklılar olarak kabul edilirler. Artık, Perissodactyla veya Cetartiodactyla'nın bir parçası olarak açıkça belirlenmemiş olan toynaklıları sınıflandırmak için bir çöplük olarak hizmet eden ve bu nedenle birçok ilgisiz soydan oluşan bir çöp sepeti taksonu olarak kabul edilmektedir.[2][3][4]

Condylarthra
Yaşadığı dönem aralığı: 66-33,9 myö
Paleosen-Eosen 
Phenacodus'un iskelet restorasyonu
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Mammalia
Magna takım: Epitheria
Takım: Condylarthra
Cope, 1881 (geçersiz)
İçerdiği gruplar
Metne bakınız.
Sinonimler
Condylarthri

Taksonomik tarih değiştir

Condylarthra her zaman sorunlu bir gruptu. Cope 1881 tarafından ilk kez tanımlandığında, Phenacodontidae, buradaki tip ve tek aileydi. Ancak Cope 1885, Condylarthra'yı bir takıma yükseltti ve genelleştirilmiş dişlere ve postkraniyal iskeletlere sahip çok çeşitli plasentaları içeriyordu. Daha yeni araştırmacılar (yani 2. Dünya Savaşı sonrası) daha kısıtlayıcı olmuştur; ya sadece sınırlı sayıda takson içerir ya da terimin tamamen terk edilmesini önerir.[5] İlkel özelliklerinden dolayı condylarth'lar, yaşayan Artiodactyla, Cetacea, Perissodactyla, Hyracoidea, Sirenia ve Proboscidea'nın yanı sıra soyu tükenmiş Desmostylia, Embrithopoda, Litopterna, Notoungulata ve Astrapotheria dahil olmak üzere birçok toynaklı takımının ataları olarak kabul edilmiştir.[6]

Prothero, Manning & Fischer 1988, aşağıdaki karakterlere sahip olan, ancak daha türetilmiş düzenlerde mevcut olan uzmanlıklardan yoksun olan condylarth'ları sınırlandırdı:[5]

  • stapedial arterin superior ramusu petrozale kaymış veya kaybolmuş
  • mastoid foramen kayıp
  • bül varsa ektotimpanik oluşur
  • Düşük tüberkül kabartmalı nispeten bunodont dişler
  • ön-arka kısaltılmış alt azı dişlerinin trigonidleri
  • M 3'te (alt üçüncü molar) büyük, arkaya doğru çıkıntı yapan hipokonülid
  • astragalus'un başı kısa ve sağlamdır

Evrimsel tarih değiştir

 
Ectocion, Wyoming'de bulunan küçük bir bitki yiyen condylarth

Dinozorların ortadan kaybolması, büyük memeli otçulları için ekolojik bir niş açtı. Bazı condylarths nişi doldurmak için gelişti, diğerleri ise böcek öldürücü olarak kaldı. Bu, Paleosen boyunca gözlemleyebildiğimiz, condylarthlara muazzam evrimsel radyasyonunu kısmen açıklayabilir, bu da karadaki çoğu Cenozoik hayvan topluluğunda baskın otçulları oluşturan farklı toynaklılar (veya "toynaklı memeliler") ile sonuçlanır. Avustralya'nın ada kıtasında.

Mevcut memeliler arasında, Paenungulata (kır fareleri, filler ve deniz inekleri), Perissodactyla (atlar, gergedanlar ve tapirler), Artiodactyla (domuzlar, geyikler, antiloplar, inekler, develer, su aygırları ve akrabaları), Cetacea (balinalar) ve Tubulidentata (ardvark) geleneksel olarak Ungulata'nın üyeleri olarak kabul edilir.[1][7] Bunların yanı sıra, soyu tükenmiş birkaç hayvan da, özellikle endemik Güney Amerika toynaklı takımları (Meridiungulata) bu gruba aittir. Birçok toynaklı hayvanın toynakları olmasına rağmen, bu özellik Ungulata'yı tanımlamaz. Gerçekten de, bazı condylarth'ların ayaklarında küçük toynaklar vardı, ancak en ilkel formlar pençelidir.

Son moleküler ve DNA araştırmaları, memeli evriminin resmini yeniden düzenledi. Paenungulatlar ve tubulidentatlar, afrotherianlar olarak görülür ve artık laurasiatherian perissodactyler, artiodactyller ve cetaceanlarla yakından ilişkili olarak görülmez,[8][9] toynakların, bir kez Afrotheria'da ve bir kez Laurasiatheria'da olmak üzere en az iki farklı memeli soyu tarafından bağımsız olarak edinildiğini (yani benzer olduğunu) ima eder. Condylarthra'nın kendisi bu nedenle polifiletiktir: birkaç condylarth grubu birbiriyle yakından ilişkili değildir. Gerçekten de, Condylarthra bazen bir 'çöp sepeti' taksonu olarak kabul edilir.[4] Gerçek ilişkiler çoğu durumda çözülmemiş kalır.

Meridiungulatlar ve yaşayan toynaklılara ek olarak, Mesonychia[10] ve Dinocerata dahil olmak üzere soyu tükenmiş diğer birçok memeli grubunun condylarthran ataları olduğu önerilmiştir.[11]

Taksonomi değiştir

Ayrıca bakınız değiştir

Notlar değiştir

  1. ^ a b McKenna & Bell 1997
  2. ^ "Phenacodontidae, I feel like I know you". Tetrapod Zoology. Scientific American. 8 Ağustos 2013. 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Cooper (8 Ekim 2014). "Anthracobunids from the Middle Eocene of India and Pakistan Are Stem Perissodactyls". PLOS ONE. 9 (10): e109232. doi:10.1371/journal.pone.0109232. PMC 4189980 $2. PMID 25295875. 
  4. ^ a b Janis 1993
  5. ^ a b Thewissen 1990
  6. ^ "Archaic Ungulates". The beginning of the Age of Mammals. Baltimore: Johns Hopkins University Press. 2006. ISBN 9780801892219. 
  7. ^ Novacek 1986
  8. ^ Madsen et al. 2001
  9. ^ Murphy et al. 2001
  10. ^ Van Valen 1966
  11. ^ Van Valen 1988
  12. ^ Smith, De Bast. "Reassessment of the Small ‘Arctocyonid’ Prolatidens waudruae from the Early Paleocene of Belgium, and Its Phylogenetic Relationships with Ungulate-Like Mammals 28 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Journal of Vertebrate Paleontology. Retrieved August 2013
  13. ^ Ravel, Anthony; Orliac, Maeva (2014). "The inner ear morphology of the 'condylarthran' Hyopsodus lepidus". Historical Biology. 27 (8): 8. doi:10.1080/08912963.2014.915823. 
  14. ^ Cooper, L. N.; Seiffert, E. R.; Clementz, M.; Madar, S. I.; Bajpai, S.; Hussain, S. T.; Thewissen, J. G. M. (2014). "Anthracobunids from the Middle Eocene of India and Pakistan Are Stem Perissodactyls". PLOS ONE. 9 (10): e109232. Bibcode:2014PLoSO...9j9232C. doi:10.1371/journal.pone.0109232 . PMC 4189980 $2. PMID 25295875. 
  15. ^ Halliday, T.J.D.; Upchurch, P.; Goswami, A. (2017). "Resolving the relationships of Paleocene placental mammals". Biological Reviews. 92 (1): 521-550. doi:10.1111/brv.12242. PMC 6849585 $2. PMID 28075073. 
  16. ^ Archibald, J. David; Zhang, Yue; Harper, Tony; Cifelli, Richard L. (6 Mayıs 2011). "Protungulatum, confirmed Cretaceous occurrence of an otherwise Paleocene eutherian (placental?) mammal" (PDF). Journal of Mammalian Evolution. 18 (3): 153-161. doi:10.1007/s10914-011-9162-1. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013. 
  17. ^ James David Archibald · Alexander Olegovich Averianov, Phylogenetic analysis, taxonomic revision, and dental ontogeny of the Cretaceous Zhelestidae (Mammalia: Eutheria) 20 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Article · Feb 2012 · Zoological Journal of the Linnean Society

Kaynakça değiştir