Azerice
Azerice, Azerbaycan Türkçesi veya Azerbaycanca (Azerice: Azərbaycanca, Azərbaycan dili veya Azərbaycan türkcəsi), Türk dilleri dil ailesinin Oğuz grubu içerisinde yer alan ve bir Türk halkı olan Azerilerin ana dilini oluşturan dil. En çok konuşucusu İran Azerbaycanı'nda bulunan dil (تۆرکۆ Türkü, تۆرکجه Türkcə), Azerbaycan Cumhuriyeti'nin resmî dilidir.[14] Rusya'ya bağlı özerk bir cumhuriyet olan Dağıstan'ın ise resmî dilleri arasında yer alır.[15]
| Azerice | |
|---|---|
|
Azerbaycanca, Azerbaycan Türkçesi, Türkçe Azərbaycan dili, Azərbaycan türkcəsi, آذربایجان دیلی, Türkcə | |
 Vikipedi hakkında Azerbaycan dilinde yazılmış bir kitap | |
| Telaffuz | [ɑːzæɾbɑjˈdʒɑn diˈli] |
| Bölge | Azerbaycan, İran Azerbaycanı, Güney Kafkasya, Kuzey Irak ve Doğu Anadolu Bölgesi |
| Etnisite | Azeriler |
| Konuşan sayısı | 45-50 milyon[1][2][3][4][5][6] (2011-2015)[7][8][9][10][11] |
| Dil ailesi | |
| Yazı sistemi |
Kiril alfabesi (Rusya) Latin alfabesi (Azerbaycan) Arap alfabesi (İran) |
| Resmî durumu | |
| Resmî dil |
 Azerbaycan Dağıstan[13] (Rusya) |
| Düzenleyen | Azerbaycan Millî İlimler Akademisi |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | az |
| ISO 639-2 | aze |
| ISO 639-3 |
aze – kapsayıcı kod Bireysel kodlar: azj – Azerbaycan azb – Güney Azerbaycan slq – Selçuk qxq – Kaşkay |
 Azericenin konuşulduğu yerler | |
Azerbaycan'da 1936 yılına kadar halk kendisini Türk, dilini ise Türkçe olarak adlandırmaktaydı. Bu tarihten sonra Azerbaycanlı ve Azerbaycan dili adlandırması ihdas edilmiştir. SSCB dağıldıktan sonra 1992 yılından 1995 yılına kadar Azerbaycan Anayasası'nda resmî dil Türkçe olarak tanımlanmıştır. Daha sonra Azerbaycan dili şeklindeki adlandırma kabul edilmiştir.[16][17]
Özellikle Rus kaynaklarında Azerbaycan Türkleri için Tatar, dili için Tatar dili adlandırması da görülmektedir. Çünkü Tatar adı, tarih boyunca farklı topluluklar tarafından 8 farklı grubun adı olarak kullanılmıştır.[18] Azerbaycan halkı da bu halklardan biridir.
Dil, İran'da konuşulan Güney Azerice ve Azerbaycan Cumhuriyeti'nde konuşulan Kuzey Azerice olmak üzere iki farklı değişkeye sahiptir. Bu iki form kendi aralarında sesbilim, biçimbilim, sözdizim, kelime dağarcığı ve alıntı sözcüklerin kökenleri konusunda çeşitli farklılıklar gösterir.[19] Azerice, Türkçe, Türkmence, Kaşkayca ve Gagavuzcanın aralarında bulunduğu diğer Oğuz dillerinin yanı sıra, bu dillerden etkilenmiş bir Kıpçak dili olan Kırım Tatarcası ile de yüksek oranda karşılıklı anlaşılabilirlik gösterir.[20][21]
Coğrafi dağılımDüzenle
Azerice, Azerbaycan'da 10.100.000,[22] İran'da ise 15 ila 23 milyon kişi tarafından konuşulan bir dildir. Irak Türkmenlerinin ağzı da Azericenin bir ağzıdır. Azerbaycan'da 1991 yılı itibarıyla Azericeye uyarlanan Latin alfabesi yeniden kullanılmaya başlanmıştır. Türkiye'de Ardahan, Kars, Iğdır[23] illerinde konuşulur. Erzurum, Artvin ve Bayburt illerinde konuşulan Türkçe ile de büyük benzerlikler taşır.
AğızlarıDüzenle
Azerbaycan arazisinde dört ağız vardır:[kaynak belirtilmeli]
TarihDüzenle
Türkçeye (Türkiye Türkçesine) en yakın Türk dillerinden birisidir. Bunun nedenlerinden birisi Azericenin de Türkçe gibi Oğuz grubuna dahil olmasıdır. Aynı zamanda yazı dili de olan Azerice yazı dili geleneğine sahip olma bakımından Türkçeyle hemen hemen paraleldir.[24]
OğuzcaDüzenle
Türk dil ailesi, 13. yüzyılda Hazar’ın batısında Oğuzca merkezli bir özellikte bağımsız gelişimine başlamıştır. Batı Türkçesi[25] (Oğuzca veya Yeni Batı Türkçesi) olarak belirtilen bu bölge değişkesinin içinde saha bakımından zamanla iki daire meydana gelmiştir. Bunlardan biri Azerbaycan ve Doğu Anadolu sahasını içine alan Doğu Oğuz kolu, diğer Osmanlı sahasını içine alan Batı Oğuz koludur.[26]
11. - 13. yüzyıllar arası, aynı zamanda Oğuzların Orta Asya’dan batıya doğru uzanan siyasî etkinliklerinin güçlenme dönemidir. Nitekim daha 11. yüzyılda Büyük Selçuklu Devleti’nin batıya yaptığı göçlerle, Oğuz nüfuzu yalnız Sirderya, Maveraünnehir, Harezm ve Horasan bölgelerinde kalmamış; Azerbaycan üzerinden Abbasî Devleti'nin başkenti ve büyük kültür merkezi Bağdat’a kadar uzanmıştır.[27] Bu etkililik Oğuzca açısından da aynı yönde bir gelişme yaratmıştır.
Batı ve Doğu kollarının açılmasıDüzenle
Azerice ve Osmanlı Türkçesi arasında, daha çok şivede kalan ayrılıklarda Doğu Oğuz koluna Oğuz dışı Türk dillerinin, özellikle Kıpçakça unsurlarının yaptığı etki ve İlhanlılardan kalan bazı Moğolca etkisi görülebilir. Bu iki Türkçe arasındaki başlıca ayrılıklar, sözcük başındaki b - m, sözcük içindeki ķ - ġ - ħ, ilk seslemdeki e - i, sözcük başındaki t - d ile belirtme ve bazı eylem çekimleri etrafında toplanmıştır.[28]
| Batı Oğuz Kolu (b-, -ķ, e-, t-) |
Doğu Oğuz Kolu (m-, -ħ, i-, d-) |
Anlam |
|---|---|---|
| ben | mən | “1. tekil kişi zamiri” |
| biŋ | min | “1000 sayısı” |
| baķ- | baħ - (bax) | “Bakmak” |
| tarla | tarla | “Tarla” |
| orduyı | ordunu | “Orduyu” |
Batı ve doğu Oğuz kolları arasındaki farklılıklar 14. yüzyıldan sonra kesinleşmeye başlamıştır.[29] Azerbaycan sahasında yetişen başlıca edebî şahsiyetlerin bulunduğu 17. yüzyıldan önce de doğu ve batı Oğuz kolları arasında kayda değer bir ayrılık bulunmadığı için bu iki Oğuz lehçesi, yazı dili olarak Batı Türkçesi adı altında zikredilmişlerdir.[28]
Türkçe ile Karşılıklı AnlaşılabilirlikDüzenle
Azerice ile Türkçe arasında karşılıklı anlaşılabilirlik seviyesi oldukça yüksektir. Öyle ki bazı metinlerde sadece sözcüklerdeki ve eklerdeki bazı ses farkları dışında bir fark görülmemektedir:
| Ayrılıq[30] | Ayrılık |
|
Bu gün, yenə hər sabah olduğu kimi,
Bu gün, dərdə çarə olan dərman kimi,
Hanı o bir cüt bəla dediyim qara gözlərin,
Ayrılıq, yenə dərdli başıma gəlib tac oldu,
Anladım, artıq geri dönməyəcəksən.
Ayrılıq, yenə dərdli başıma gəlib tac oldu,
|
Bugün, yine her sabah olduğu gibi,
Bugün, derde çare olan derman gibi,
Hani o bir çift bela dediğim kara gözlerin,
Ayrılık, yine dertli başıma gelip taç oldu,
Anladım, artık geri dönmeyeceksin.
Hani o bir çift bela dediğim kara gözlerin,
Ayrılık, yine dertli başıma gelip taç oldu,
|
Azericede bazı ifade şekillerinin Türkçeden farklı olması sebebiyle bazen Türkçe konuşanlar tarafından yanlış anlaşılabilmektedir. Saatlerin söylenişindeki ikiyə on dəqiqə işləmiş gibi bir ifade yanlış olarak ikiyi on geçe gibi anlaşılabilir. Bunun anlamı ise aslında biri on geçe olup "saat ikiye doğru on dakika ilerlemiş" demektir.
Türkçede müstehcen olarak anlaşılabilecek karxana fabrika, imalathane[31], sex imalathane, atölye[32], pəzəvəng izbandut, kazulet, hödük[33], yaraq silah[34], qıç bacak[35] gibi sözcükler zaman zaman mizah konusu yapılmaktadır.
Bununla birlikte Azerice ile Türkçenin söz varlığının %99 oranında örtüştüğü belirtilir.[36]
Yazı diliDüzenle
Arap asıllı Türk alfabesinin kullanıldığı devirlerde Azerbaycan ve Osmanlı Türkçesi sahalarında kaleme alınan eserlerin imlasında büyük ortaklıklar söz konusu olmuştur. Çünkü Türkçenin eski devirlerinden gelen ve bu alfabede standartlaşan imla, doğu ve batı sahalarında aynı imla geleneğini gerektiriyordu.
19. asrın başlarından itibaren Ruslar, Kafkaslar ve Azerbaycan'ı istila etmeye başladılar. 18 Şubat 1828’de Ruslarla Kaçar Hanedanı arasında imzalanan Türkmençay Antlaşması gereğince Aras Nehri'nin kuzeyinde kalan Azerbaycan toprakları Ruslara bırakıldı.[37] Azerice, 17. yüzyıldan sonra kendi mecrasında gelişimine devam etmişti. Rus egemenliğinden sonra, Osmanlı Türkçesi bölgesi ile olan irtibatların azalması ve zamanla bölgede oluşturulan devlet yapısı sonucunda yazı dili olarak Azerice "Azerbaycan Türkçesi" adıyla resmiyet kazandı.
SesbilimDüzenle
ÜnsüzlerDüzenle
| Çiftdudaksıl | Dişdudaksıl | Dişsil | Dişyuvasıl | Artdişyuvasıl | Damaksıl | Artdamaksıl | Gırtlaksıl | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Patlayıcı ve yarı kapantılı |
[p] | [b] | [t] | [d] | [ʧ] | [ʤ] | [c] | [ɟ] | [k] | [ɡ] | ||||||
| Geniz | [m] | [n] | ||||||||||||||
| Sürtünmeli | [f] | [v] | [s] | [z] | [ʃ] | [ʒ] | [x] | [ɣ] | [h] | |||||||
| Approximants | [l] | [j] | ||||||||||||||
| Taps | [ɾ] | |||||||||||||||
ÜnlülerDüzenle
Standart Azerice ünlüler: /i, y, ɯ, u, e, œ, o, æ, ɑ/.
AlfabeDüzenle
Türk yazı tarihi mevcut bilgilerle Göktürk alfabesi ile başlasa da[39] Azericenin yazılmasına Arap alfabesinin bir varyantı ile başlanmıştır. Selçuklu ve Oğuzlar; 10. asırdan başlayarak Arap alfabesine Türkçe için gerekli birkaç harfi ekleyerek (ç, p, j gibi) bu alfabeyi kullanmış ve bu alfabeyle değerli eserler yaratmışlardır.
Arap asıllı alfabe, Azericenin özünü ifade etmesi için mükemmel bir alfabe olmasa da 20. yüzyıl öncesine kadar bu alfabeden Azerbaycan bölgesinde genişçe yararlanılmış ve bu alfabeyle Azeri edebiyatında eserler kaleme alınmıştır.
Azerice için 1929 yılına dek Arap asıllı alfabe kullanılmıştır. 1929-1939 yılları arasında Latin asıllı alfabe, 1939-1991 yılları arasında Kiril alfabesi kullanımda olmuştur. 1991 yılından itibaren -52 sene aradan sonra- Latin kaynaklı alfabeye tekrar geçilmiştir.
İran'ın Azerbaycan bölgesi ve diğer yerlerde yaşayan Azeriler ise bugün de Arap asıllı alfabe kullanmaktadırlar.
_uses_the_Arabic_script.jpg)
Alfabe değişiklikleri ve karşılıklarDüzenle
| Arap Asıllı Alfabe (-1929[40]) İran |
Latin Asıllı Alfabe (1929–1939) Azerbaycan SSC |
Kiril Asıllı Alfabe (1939–1991) Azerbaycan SSC |
Latin Asıllı Alfabe (1992-) Azerbaycan Cumhuriyeti |
|---|---|---|---|
| ا,آ | A a | А а | A a |
| ﺏ | B b | Б б | B b |
| ﺝ | C c | Ҹ ҹ | C c |
| چ | Ç ç | Ч ч | Ç ç |
| ﺩ | D d | Д д | D d |
| E e | Е е | E e | |
| ﻉ ,(کسره) | Ə ə | Ә ә | Ə ə |
| ﻑ | F f | Ф ф | F f |
| گ | G g | Ҝ ҝ | G g |
| ﻍ | Ƣ ƣ | Ғ ғ | Ğ ğ |
| ﺡ,ﻩ | H h | Һ һ | H h |
| ﺥ | X x | Х х | X x |
| Ь ь | Ы ы | I ı | |
| ی | I i | И и | İ i |
| ژ | Ƶ ƶ | Ж ж | J j |
| ﻙ | K k | К к | K k |
| ﻕ | Q q | Г г | Q q |
| ﻝ | L l | Л л | L l |
| ﻡ | M m | М м | M m |
| ﻥ | N n | Н н | N n |
| ﻭ | O o | О о | O o |
| Ɵ ɵ | Ө ө | Ö ö | |
| پ | P p | П п | P p |
| ﺭ | R r | Р р | R r |
| ﺙ,ﺱ,ﺹ | S s | С с | S s |
| ﺵ | Ş ş | Ш ш | Ş ş |
| ﺕ,ﻁ | T t | Т т | T t |
| ﻭ | U u | У у | U u |
| ﻭ | Y y | Ү ү | Ü ü |
| ﻭ | V v | В в | V v |
| ی | J j | Ј ј | Y y |
| ﺫ,ﺯ,ﺽ,ﻅ | Z z | З з | Z z |
DilbilgisiDüzenle
AdlarDüzenle
Durum ekleriDüzenle
Azericede durum ekleri 6 tanedir. Türkçeye benzemekle birlikte farklar bulunmaktadır. Başında "d" bulunan ekler "t"ye dönüşmez. Belirtme durumunda ünlüleri yalnızca "n" yardımcı ünsüzü izler.
| Durum Ekleri | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yalın durum
(Adlıq hali) |
Belirtme durumu
(Təsirlik halı) |
Yönelme durumu
(Yönlük halı) |
Bulunma durumu
(Yerlik halı) |
Çıkma durumu
(Çıxışlıq halı) |
İlgi durumu
(Yiyəlik halı) | ||||||
| - | -(n)ı, -(n)i,
-(n)u, -(n)ü |
-(y)a, -(y)ә | -da, -dә | -dan, -dәn | -(n)ın, -(n)in,
-(n)un, -(n)ün | ||||||
| qız | kız | qızı | kız | qıza | kıza | qızda | kızda | qızdan | kızdan | qızın | kızın |
| iş | iş | işi | işi | işә | işe | işdә | işte | işdәn | işten | işin | işin |
| qapı | kapı | qapını | kapıyı | qapıya | kapıya | qapıda | kapıda | qapıdan | kapıdan | qapının | kapının |
Ad çekimiDüzenle
| Ad Çekimi | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. Tekil Kişi
(1. Şəxsin təki) |
2. Tekil Kişi
(2. Şəxsin təki) |
3. Tekil Kişi
(3. Şəxsin təki) |
1. Çoğul Kişi
(1. Şəxsin cəmi) |
2. Çoğul Kişi
(2. Şəxsin cəmi) |
3. Çoğul Kişi
(3. Şəxsin Cəmi) | ||||||
| -(y)am, -(y)әm | -san, -sәn | -dır, -dir, -dur, -dür | -(y)ıq, -(y)ik, -(y)uq, -(y)ük | -sınız, -siniz, -sunuz, -sünüz | -dırlar, -dirlәr, -durlar, -dürlәr | ||||||
| yolçuyam | yolcuyum | yolçusan | yolcusun | yolçudur | yolcudur | yolçuyuq | yolcuyuz | yolçusunuz | yolcusunuz | yolçudurlar | yolcudurlar |
| Türkəm | Türk'üm | Türksən | Türk'sün | Türkdür | Türk'tür | Türkük | Türk'üz | Türksünüz | Türk'sünüz | Türkdürlər | Türk'türler |
AdıllarDüzenle
Kişi adıllarıDüzenle
Türkçeden farklı olan yalnızca 1. tekil kişi adılıdır. Adıllar şu biçimdedir: mәn, sәn, o, biz, siz, onlar
Bu adılların birinci ve ikinci tekil kişisinin yönelme durumlarında ön ünlü kullanılır: mәnә, sәnә
Gösterme adıllarıDüzenle
Azericede, Türkçedeki "şu" işaret adılının karşılığı yoktur. Bu ve o işaret adıllarının yanında, hәmәn "o" ve hәmin "bu" işaret sıfatları vardır ve bazen anlamı kuvvetlendirmek üzere həmən o ve həmin bu şeklinde birlikte kullanılır.
Belgisiz adıllarDüzenle
Azericede çoğu belgisiz adıl Türkçe ile aynıdır. Farklı olanlardan ikisi "nәsә" ve "kimsә"dir. Şu şekilde çekimlenir:
| Azerice | Türkçe | Azerice | Türkçe |
|---|---|---|---|
| kimsә | biri | nәsә | bir şey |
| kimisә | birini | nәyisә | bir şeyi |
| kimәsә | birine | nәyәsә | bir şeye |
| kimdәsә | birinde | nәdәsә | bir şeyde |
| kimdәnsә | birinden | nәdәnsә | bir şeyden |
| kiminsә | birinin | nәyinsә | bir şeyin |
Ancak "kimsә", "hiç kimse" anlamında ise Türkçedeki gibi çekimlenir: kimsә, kimsәyә, kimsәni, kimsәdә, kimsәdәn, kimsәnin.
EylemlerDüzenle
Şimdiki ZamanDüzenle
Azericede şimdiki zaman (indiki zaman) eki "-(y)ır-, -(y)ir-, -(y)ur-, -(y)ür-"dür. Kişi eki her zaman bu ekten sonra gelir.
| Şimdiki Zaman | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Olumlu | Olumsuz | ||||||
| gәlirәm | geliyorum | oxuyuram | okuyorum | gәlmirәm | gelmiyorum | oxumuram | okumuyorum |
| gәlirsәn | geliyorsun | oxuyursan | okuyorsun | gәlmirsәn | gelmiyorsun | oxumursan | okumuyorsun |
| gәlir | geliyor | oxuyur | okuyor | gәlmir | gelmiyor | oxumur | okumuyor |
| gәlirik | geliyoruz | oxuyuruq | okuyoruz | gәlmirik | gelmiyoruz | oxumuruq | okumuyoruz |
| gәlirsiniz | geliyorsunuz | oxuyursunuz | okuyorsunuz | gәlmirsiniz | gelmiyorsunuz | oxumursunuz | okumuyorsunuz |
| gәlirlәr | geliyorlar | oxuyurlar | okuyorlar | gәlmirlәr | gelmiyorlar | oxumurlar | okumuyorlar |
Geniş ZamanDüzenle
Azericede geniş zaman (qeyri-qәti gәlәcәk zaman "kesin olmayan gelecek zaman") eki "-(y)ar-, -(y)әr-" dir. Kişi eki her zaman bu ekten sonra gelir.
| Geniş Zaman | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Olumlu | Olumsuz | ||||||
| gәlәrәm | gelirim | oxuyaram | okurum | gәlmәrәm | gelmem | oxumaram | okumam |
| gәlәrsәn | gelirsin | oxuyarsan | okursun | gәlmәzsәn | gelmezsin | oxumazsan | okumazsın |
| gәlәr | gelir | oxuyar | okur | gәlmәz | gelmez | oxumaz | okumaz |
| gәlәrik | geliriz | oxuyarıq | okuruz | gәlmәrik | gelmeyiz | oxumarıq | okumayız |
| gәlәrsiniz | gelirsiniz | oxuyarsınız | okursunuz | gәlmәzsiniz | gelmezsiniz | oxumazsınız | okumazsınız |
| gәlәrlәr | gelirler | oxuyarlar | okurlar | gәlmәzlәr | gelmezler | oxumazlar | okumazlar |
KaynakçaDüzenle
- ^ "Peoples of Iran" in Looklex Encyclopedia of the Orient. Erişim tarihi 22 Ocak 2009.
- ^ http://www.terrorfreetomorrow.org/upimagestft/TFT%20Iran%20Survey%20Report%200609.pdf
- ^ "Iran: People", CIA: The World Factbook: 24% of Iran's total population. Erişim tarihi 22 Ocak 2009.
- ^ G. Riaux, "The Formative Years of Azerbaijan Nationalism in Post-Revolutionary Iran", Central Asian Survey, 27(1): 45-58, Mart 2008: 12-20%of Iran's total population (p. 46). Erişim tarihi 22 Ocak 2009.
- ^ "Iran", Amnesty International report on Iran and Azerbaijan people. Erişim tarihi 30 Temmuz 2006.
- ^ Ethnologue total for South Azerbaijani plus Ethnologue total for North Azerbaijani
- ^ "Azerbaijani, North". Ethnologue. Erişim tarihi: 17 Haziran 2016. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Azerbaijani, South". Ethnologue. Erişim tarihi: 17 Haziran 2016. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Azerbaijani, North". Joshua Project. Erişim tarihi: 17 Haziran 2016. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Azerbaijani, South". Joshua Project. Erişim tarihi: 17 Haziran 2016. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Azerbaijani (Azeri)". UNESCO. Erişim tarihi: 17 Haziran 2016. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Katzner, Kenneth (2002). Languages of the World(Third ed.). Routledge. ISBN 978-0-415-25004-7.
- ^ (Rusça) Конституция Республики Дагестан, Глава 1, Статья 11 9 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası. Maddə 21. Dövlət dili". 4 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
- ^ Brown, Keith, (Ed.) (24 Kasım 2005). Encyclopedia of Language and Linguistics. Elsevier. ss. 634-638. ISBN 9780080547848.
Native speakers of Azerbaijani reside, in addition to the Republic of Azerbaijan (where North Azerbaijani is spoken), in Iran (South Azerbaijani), Dagestan, Georgia, Turkey, Syria, and Iraq. North Azerbaijani is marked by Russian loanwords, and South Azerbaijani is distinguished by Persian loanwords.
- ^ X. Dünya Dili Türkçe Sempozyum Bildiri Kitabı, Mustafa Karataş, s. 968-970
- ^ Altay Göyüşov, Türk dili, yoxsa azərbaycan dili?, BBC Azərbaycanca, 09.08.2016
- ^ Zekiyev, 2017, Türklerin ve Tatarların Kökeni (Çev. D. Ahsen Batur), Selenge Yayınları, İstanbul, s. 220-221
- ^ "Azerbaijani, North". Ethnologue (İngilizce). 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2019.
- ^ "Language Materials Project: Turkish". UCLAInternational Institute, Center for World Languages. Şubat 2007. Erişim tarihi 2007-04-26.
- ^ Sinor, Denis (1969). Inner Asia. History-Civilization-Languages. A syllabus. Bloomington. ss. 71-96. ISBN 0-87750-081-9. 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2019.
- ^ Kuzey Azerice Azerbaijani, North Speaking Peoples, Joshua Project
- ^ http://www.yesiligdir.com/content/view/21/30/
- ^ Erdem,KONUR,"Azerbaycan Türkçesinin Fonetik Özellikleri", Çukurova Üniversitesi Türkoloji Merkezi
- ^ Türkoloji kullanımında esas Batı Türkçesi, Türkçenin Miladın öncesine ait “Lir” kolunu belirtmek için de kullanılır. Burada MS. 13. yüzyılda Hazar Denizi’nin batısında gelişen dil bölgesi için bu tabir kullanılmıştır. Bkz: Agop Dilaçar, Batı Türkçesi, TDK Belleten, Ankara, 1953, s. 73
- ^ Prof. Dr. Muharrem Ergin, Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım, İstanbul, 2002, s. 15
- ^ Prof. Dr. Zeynep Korkmaz, Eski Anadolu Türkçesinin Türk Dili Tarihindeki Yeri, Prof. Dr. Fikret Türkmen Armağanı, İzmir, 2005, s. 472
- ^ a b Prof. Dr. Muharrem Ergin, Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım, İstanbul, 2002, ss. 15-17
- ^ Prof. Dr. Faruk Kadri Timurtaş, Eski Türkiye Türkçesi, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1994, s. VII
- ^ Elxan Eyvazoğlu, Ayrılıq
- ^ PAÜ Azerice Sözlükte karxana
- ^ PAÜ Azerice Sözlükte sex
- ^ PAÜ Azerice Sözlükte pəzəvəng
- ^ PAÜ Azerice Sözlükte yaraq
- ^ PAÜ Azerice Sözlükte qıç
- ^ Oktay Selim KARACA, “Çağdaş Türk Lehçelerinin Söz Varlığındaki Ortaklığa Karşılaştırmalı Bir Bakış”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/1 Winter 2011, p. 1379-1390
- ^ Prof. Dr. Yavuz Akpınar, Azeri Edebiyatları Araştırmaları, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1994, s. 35
- ^ Mokari, P. G.; Werner, S. (2016). "An acoustic description of spectral and temporal characteristics of Azerbaijani vowels". Poznań Studies in Contemporary Linguistics 52 (3).
- ^ Prof. Dr. Muharrem Ergin, Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 2002, s. XXVII
- ^ Azerbaycan Cumhuriyeti için son tarihtir. Kuzeyde 1929 yılından itibaren bu alfabe kullanımdan kalkmıştır.
Dış bağlantılarDüzenle
|
Vikisözlük'te tanımlar |
|
Vikikitap'ta kitaplar |
- Türk Lehçeleri Sözlüğü TDK - TC.Kültür ve Turizm Bakanlığı - Ahmet Yesevi Üniversitesi
- Azerice<>Türkçe Sözlük (Pamukkale Üniversitesi)
- Türkçe-Azerice sözlüğü
- Azerice-İngilizce, İngilizce-Azerice, Rusça-Azerice, Azerice-Rusça sözlük 27 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- İran'daki Azeri Türkleri - Video
- A language of Azerbaijan 9 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ethnologue.com