Şili ekonomisi
Şili ekonomisi, Dünya Bankası tarafından tanımlanan bir piyasa ekonomisi ve yüksek gelirli ekonomidir.[12] Şili, rekabet gücü, kişi başına düşen gelir, küreselleşme, ekonomik özgürlük ve düşük yolsuzluk algısı açısından[13] bölgenin lideri olarak Güney Amerika'nın en müreffeh ülkelerinden biri olarak kabul edilir.[14] Şili, Gini endeksi ile ölçüldüğü üzere yüksek ekonomik eşitsizliğe sahip olmasına[15] rağmen, bölgesel ortalamaya yakındır.[16]
| Şili ekonomisi | |
|---|---|
 Şili'nin ticaret merkezi Santiago de Chile | |
| Derece | 41. (nominal) / 45. (SAGP) |
| Para birimi | Şili pesosu (CLP) |
| Mali yıl | Takvim yılı |
| Ticaret organizasyonları | DTÖ, APEC, OECD, MERCOSUR, PROSUR, CAN, UNASUR, G-20 |
| İstatistikler | |
| GSYİH |  307.938 milyar $ (nominal, 2021 tahm.)[1] 491.535 milyar $ (SAGP, 2021 tahm.)[2] |
| GSYİH büyüme |  %6,0 (2021 tahm.)[3] |
| Kişi başı GSYİH | 15.617 $ (nominal, 2021 tahm.)[1] 24.928 $ (SAGP, 2021 tahm.)[1] |
| Sektörel GSYİH dağılımı | tarım: %4,2 endüstri: %32,8 hizmet: %63 (2017 tah.)[4] |
| Enflasyon (TÜFE) | %3,4 (2020 tahm.)[2] |
| Yoksulluk sınırı altındaki nüfus | ▼ %8,6 (2017)[5] |
| Gini katsayısı | 44,4 orta (2017)[6] |
| İşgücü | 9.533.046 (2019)[7] |
| Sektörel işgücü dağılımı | tarım: %9,2, endüstri: %23,7, hizmet: %67,1 (2013)[4] |
| İşsizlik | ▲ %9,7 (2020 tah.)[2] |
| Ortalama gayrisafi maaş | 12.853 US$ (2019)[8] |
| Ortalama net maaş | 16.617 US$ (2015)[9] |
| Ana endüstriler | Bakır, lityum, diğer mineraller, gıda maddeleri, balık işleme, demir ve çelik, ağaç ve ağaç ürünleri, ulaşım ekipmanları, çimento, tekstil |
| İş yapılma kolaylığı sıralaması | 59. (2020)[10] |
| Dış ticaret | |
| İhracat | 69,23 milyar $ (2017 tah.)[4] |
| İhraç malları | bakır, üzüm ve diğer ürünler, kimyasallar, balık ve deniz ürünleri, kağıt ve kağıt hamuru, şarap, kereste, altın |
| Ana ihracat ortakları |  Çin %27,5 ABD %14,5 Japonya %9,3 Güney Kore %6,2 Brezilya %5,0 (2017)[4] |
| İthalat | 42,35 milyar $ (2020)[4] |
| İthalat malları | makine, petrol ve doğal gaz, ulaşım ekipmanı ve parçaları, kimyasallar, çelik ve diğer metaller, plastik ve kauçuk, tekstil, gıda maddeleri |
| Ana ithalat ortakları | Çin %23,9 ABD %18,1 Brezilya %8,6 Arjantin %4,5 Almanya %4,0 (2017)[4] |
| DYY sermayesi | 206,2 milyar $ (2017 tahm.)[4] |
| Gayrisafi dış borç | ▲ 183,4 milyar $ (2017)[4] |
| Kamu maliyesi | |
| Kamu borçları | ▲ %23,6 (2017 tah.)[4] |
| Bütçe açığı | %−2,8 (2017 tah.)[4] |
| Gelirler | 57,75 milyar (2017 tah.)[4] |
| Giderler | 65,38 milyar (2017 tah.)[4] |
| Kredi derecelendirme | AA- (Standard & Poor's) Aa3 (Moody's) A+ (Fitch Ratings)[11] |
| Dış rezervler | 36,78 milyar $ (2020 tah.)[4] |
| Ana veri kaynağı: CIA World Fact Book Diğer bir bilgi verilmemiş, değerlerin tümü ABD Doları ile ifade edilmiştir. | |
2006 yılında Şili, Latin Amerika'da kişi başına en yüksek nominal GSYİH'ya sahip ülke oldu.[17] Mayıs 2010'da Şili, OECD'ye üye olan ilk Güney Amerika ülkesi oldu.[18] 2013'te GSYİH'nın %20,2'si olan vergi gelirleri, 34 OECD ülkesi arasında ikinci ve 2010'da en düşük ikinci oldu.[19] 2017'de nüfusun sadece %0,7'si günde 1,90 Amerikan dolarının altında bir gelirle yaşıyordu.[20]
2009-2010 Küresel Rekabet Edebilirlik Raporu'na göre Şili dünyadaki en rekabetçi 30. ülkeydi.[17] Dünya Bankası tarafından oluşturulan 2016 iş yapma kolaylığı endeksine göre Şili 48. sıradadır.[21] Özelleştirilmiş ulusal emeklilik sistemi (AFP), GSYİH'nın yaklaşık %21'i kadar tahmini bir toplam yurtiçi tasarruf oranına sahiptir.[22]
Kaynakça
değiştir- ^ a b c "World Economic Outlook Database, October 2019". IMF.org. IMF. 11 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ a b c "World Economic Outlook Database, October 2020". IMF.org. IMF. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Global Economic Prospects, June 2020". openknowledge.worldbank.org. Dünya Bankası. s. 86. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ a b c d e f g h i j k l m "The World Factbook". CIA.gov. Central Intelligence Agency. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Pobreza en Latinoamérica: Chile se posiciona como el país con el menor índice" (İspanyolca). Emol. 21 Ağustos 2018. 21 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "GINI index (World Bank estimate)". data.worldbank.org. Dünya Bankası. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Labor force, total – Chile". data.worldbank.org. Dünya Bankası. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ Chile 20 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Averagesalarysurvey.com, 27 Ocak 2019
- ^ "Nueva Encuesta Suplementaria de Ingresos (NESI) 2012" (İspanyolca). National Statistics Institute of Chile. 25 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Ease of Doing Business in Chile". Doingbusiness.org. 17 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Moody's raises Chile credit rating to Aa3". Reuters. 7 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Chile". 23 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Human and income poverty: developing countries". UNDP. 12 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Country profile: Chile". BBC News. 16 Aralık 2009. 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Encuesta Casen" (PDF). Mideplan (İspanyolca). 2007. 25 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Inequality: Chile’s Real Position 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b "Archived copy" (PDF). 30 Ekim 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Chile's accession to the OECD". OECD. 7 Mayıs 2010. 26 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ OECD: Compare your country by tax rate 21 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., access date 13 December 2014
- ^ "Poverty headcount ratio at $1.90 a day (2011 PPP) (% of population) – Chile". data.worldbank.org. Dünya Bankası. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Doing Business in Chile 2013". Dünya Bankası. 17 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Archived copy" (PDF). 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021. The Chilean pension system
Konuyla ilgili yayınlar
değiştir- COLLIER, Simon and Sater, William F. A History of Chile, 1808-2002, New York and London, Cambridge University Press, 2004.
- CONSTABLE, Pamela and Valenzuela, Arturo. A Nation of Enemies: Chile Under Pinochet. New York, W. W. Norton & Company, 1993.
- PALEY, Julia. Marketing Democracy: Power and Social Movements in Post-Dictatorship Chile. University of California Press, 2001
- SCHAEFER, Standard. Chile's Failed Economic Laboratory: an Interview with Michael Hudson. CounterPunch, October 20, 2003
- WINN, Peter (editor).Victims of the Chilean Miracle: Workers and Neoliberalism in the Pinochet Era, 1973-2002. Durham, NC: Duke University Press, 2004. 26 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
değiştir
Wikimedia Commons'ta Şili ekonomisi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.