Vikipedi

Yahudi sol

Sol görüşlü yahudi aktivistlerin oluşturduğu hareket

Yahudi sol, kendilerini solcu veya sol-liberal görüşle özdeşleştiren veya bu görüşleri destekleyen, Yahudi grupları kapsar. Yahudi solunu oluşturan tek bir örgüt ya da hareket yoktur. Yahudiler emek hareketleri, kadın hakları hareketleri, ırkçılık ve sömürgecilik karşıtı çalışmaların ve Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Cezayir, Irak, Etiyopya, Güney Afrika ve İsrail'de çeşitli biçimlerde anti-faşist ve anti-kapitalist örgütlerin tarihinde önemli güçler olmuştur.[1][2][2][3] Yahudi düşünürler günümüze kadar olan süreçte anarşizm, sosyalizm, marksizm ve liberalizm ideolojilerine katkı sağlamıştır. Her ne kadar "sol" ifadesi çok çeşitli politikaları kapsasa da, "solda" yer alan pek çok tanınmış isim Yahudi ailelerde doğmuş ve Yahudi cemaatleri, Yahudi kültürü, Yahudi geleneği veya Yahudi diniyle çeşitli derecelerde bağlantıları olan Yahudiler arasından çıkmıştır.

San Francisco Uluslararası Havalimanı'nda Trump'ın seyahat yasağını protesto eden Yahudiler

Tarihçe değiştir

Yahudi solun felsefi kökleri, Moses Mendelssohn gibi düşünürlerin önderlik ettiği Haskalah'a (Yahudi Aydınlanması) ve Ludwig Börne gibi Avrupalı Yahudilerin Fransız Devrimi ve Napolyon Savaşları sonrasında cumhuriyetçi ideallere verdiği desteğe dayanır. 18. ve 19. yüzyıllarda, Aydınlanma Çağı'nın kanun önünde eşitlik ilkesine dayanan liberalizmin ortaya çıkışıyla güçlü bir şekilde bağlantılı olan Yahudi Özgürlük hareketi Avrupa'da geniş kapsamlı siyasi faaliyetler yürütmüştür. Liberaller dönemin siyasi solunu temsil ettikleri için, yaşadıkları ulusların siyasi kültürlerinde liberal partilerle yakından ilişkilendirildirmişlerdir. Pek çok Yahydi Amerikan Devrimi'ni, Fransız Devrimi'ni ve 1848 Devrimlerini desteklemiştir; İngiltere'deki Yahudiler ise kendilerini temsil eden[4] Liberal Parti'ye oy verme eğilimindeyken, bu eğilim bazı akademisyenler tarafından "Liberal-Yahudi uzlaşması" olarak adlandırıldı.[5]

Günümüzde Yahudi sol değiştir

 
Melbourne Yahudileri Temmuz 2013'te Avustralya'nın mülteci politikasını protesto etti.

1960–1990 değiştir

II. Dünya Savaşı'ndan sonra Yahudi işçi sınıfı yok olurken, Yahudi siyasi hareketleri de büyük ölçüde hasar aldı.

21. yüzyıl değiştir

İsrail-Filistin çatışması diasporada faaliyet gösteren Yahudi solunun yapısında belirleyici bir unsur haline geldi. Bu dönemde solcu Yahudiler tarafından Filistin davasını desteklemek üzere tabandan gelen yeni bir örgütlenme sağlandı. Jewish Voice for Peace, Independent Jewish Voices, Independent Jewish Voices ve International Jewish Anti-Zionist Network gibi gruplar antisiyonist görüşe yeni bir boyut kazandırdı.[6]

2014-2016 değiştir

2014 İsrail-Gazze çatışmasının ardından, ABD ve Kanada'daki solcu Yahudi örgütleri,[7][8][8][8] çatışma sırasında İsrail'in eylemlerini destekledikleri için Yahudi Federasyonu, Amerikan İsrail Kamu İşleri Komitesi, İftira ve İnkârla Mücadele Birliği ve İsrail ve Yahudi İşleri Merkezi gibi yerleşik Yahudi örgütlerine doğrudan eleştirilerde bulunmaya başladı. ABD'de bu tartışmalar 2016 başkanlık seçimlerinin ardından iç siyasete de taşındı.[9] Sosyal medyada, IfNotNow, Jewish Voice for Peace ve Jews for Racial and Economic Justice (JFREJ) gibi gruplar #JewishResistance etiketi altında "Trump yönetimine ve bağlı beyaz milliyetçilere verilen kurumsal Yahudi desteğine meydan okumak" için örgütlenmeye başladı.[10]

Sandık çıkış anketlerine göre, 2016 başkanlık seçimlerinde Amerikalı Yahudilerin %71'i Demokratlara oy vermiştir.[11] Son on yılda Yahudi oyları her seçimde %76-80 oranlarında Demokrat Parti tarafından temsil edildi.[12] Bununla birlikte, genç Yahudiler İsrail hükümetini giderek daha fazla eleştirmekte ve yaşlı Amerikalı Yahudilere kıyasla Filistinlilere daha fazla sempati duymaktadır.[13]

Kaynakça değiştir

  1. ^ "The New Left." Jewish Virtual Library (2008); retrieved 6 June 2015.
  2. ^ a b "Henri Alleg, auteur de "La Question", est mort". Le Monde.fr. 18 Temmuz 2013 – Le Monde vasıtasıyla. 
  3. ^ Hannah Borenstein, "Savior Story": "The violence of the late 1970s and early 1980s Ethiopia spurred many forms of active and comprehensive resistance. Ethiopian Jews participated widely; many, for instance, were members of the Marxist-Leninist EPRP."
  4. ^ Geoffrey Alderman (1983) The Jewish Community in British Politics, Oxford: Clarendon.
  5. ^ see Sharman Kadish Bolsheviks and British Jews, London: Frank Cass. (1992, e. g., pp. 55–60, 132); Jonathan Hyman Jews in Britain During the Great War, Manchester: University of Manchester Working Papers in Economic and Social History No. 51, October (2001, e. g., p. 11). The phrase was coined by Steven Bayme.
  6. ^ "Weinfeld: In praise of radical Jewish anarchist radio". The Canadian Jewish News (İngilizce). 15 Ağustos 2019. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024. 
  7. ^ "Direct action disrupts Jewish-Canadian complicity in settler colonialism – Canadian Dimension". Canadiandimension.com. Erişim tarihi: 9 Ocak 2017. 
  8. ^ a b c "The rise of 'If Not Now' and the collapse of the pro-Israel consensus". Mondoweiss.net. 10 Eylül 2014. Erişim tarihi: 9 Ocak 2017. 
  9. ^ "PHOTOS: Young Jews march on Trump HQ: #StopBannon: Will the Jewish Federations of North America follow suit?". Jewschool.com. 17 Kasım 2016. Erişim tarihi: 9 Ocak 2017. 
  10. ^ "Hundreds join #JewishResistance protest against Trump chief strategist Steve Bannon". Mic.com. 21 Kasım 2016. Erişim tarihi: 9 Ocak 2017. 
  11. ^ Strickland, Produced By Jon Huang, Samuel Jacoby, Michael; Lai, K. k Rebecca (8 Kasım 2016). "Election 2016: Exit Polls". The New York Times. 11 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2017. 
  12. ^ "Jewish Voting Record in U.S. Presidential Elections". Jewish Virtual Library. Erişim tarihi: 9 Ocak 2017. 
  13. ^ Dov Waxman (2017). "Young American Jews and Israel: Beyond Birthright and BDS". Israel Studies. 22 (3). ss. 177-199. doi:10.2979/israelstudies.22.3.08. JSTOR 10.2979/israelstudies.22.3.08. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yahudi_sol&oldid=33120148" sayfasından alınmıştır