Rüzgâr Birliği
Rüzgar Birliği (Türkçe: Rüzgâr Birliği, Azerice: Rüzgar birliyi)[1] veya Rüzgar Grubu (Türkçe: Rüzgâr Grubu, Azerice: Rüzgar qrupu),[2] Türk milliyetçilerinden oluşan gönüllü bir piyade taburuydu. Milliyetçi Hareket Partisi ve Ülkü Ocakları'nın kurucusu Alparslan Türkeş tarafından 1992 yılında kurulan birliğin amacı, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra bağımsızlığını kazanan tüm Türk ülkelerinde Turancılık fikrini yaymaktı.
| Rüzgar Birliği | |
|---|---|
| Türkçe: Rüzgâr Birliği | |
| Etkin | 1992–1994 |
| Ülke |  Türkiye |
| Bağlılık | Ülkü Ocakları |
| Tipi | Piyade Taburu |
| Görevi | Gerilla Savaşı |
| Büyüklük | 500 (1992) |
| Karargâh | Tovuz, Azerbaycan (1992) |
| Renkleri | Turkuaz |
| Savaşları | Birinci Dağlık Karabağ Savaşı |
| Komutanlar | |
| Ünlü komutanları |
|
Çoğunluğu Türkiye'nin eski özel kuvvetler askerlerinden oluşan Rüzgar Birliği'nin yaklaşık 500 üyesi, 1992'deki Hocalı katliamından sonra, Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan güçlerini eğitmek için Azerbaycan'a gitti, ancak Azerbaycan'ın savaş çabalarına da sınırlı katkıda bulundular. Buna rağmen, 1993 yılında Azerbaycan'dan çıkarıldılar ve tabur bir yıl sonra Türk hükümetinin baskısı üzerine dağıtıldı.
Tarihçe değiştir
Rüzgâr Birliği, Milliyetçi Hareket Partisi ve Ülkü Ocakları'nın kurucusu Alparslan Türkeş'in emriyle, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra bağımsızlığını kazanan Türk ülkelerinin tamamında Turancılık fikrini yaymak amacıyla kurulmuştur.[3]
Birinci Dağlık Karabağ Savaşı değiştir
Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında, 1992 yılında en az 200[4][5] ve muhtemelen 613[6] etnik Azeri sivilin Ermenistan Silahlı Kuvvetleri ve 366. BDT alayı tarafından katledildiği Hocalı katliamından sonra,[7][8] Türkeş, Aydoğan Aydın ve diğer Türk subaylarına Azerbaycan güçlerini savaş çabalarında desteklemeleri ve "bölgedeki insanları katliamlardan korumaları" talimatını vermiştir."[1] Tovuz'da görev yapmış Azerbaycanlı polis memuru Novruz Hasanov'a, nam-ı diğer Novruz Hasan Bozalganlı'ya göre, Türk subaylar dönemin Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey'le bile görüşüp onayını almışlarsa da uygun bir eğitim alanı bulunamamış ve Türk subayların bir kısmı Azerbaycan'dan ayrılmıştır.[9]
Daha sonra 1992'de Azerbaycan'da, Ermenistan-Azerbaycan sınırına yakın Tovuz'un yaklaşık 40 kilometre (25 mil) uzağında, Sovyet döneminden kalma eski bir izcilik kampında,[9] Azerbaycan'da yeni bir ordunun temelini oluşturacak gönüllü Azeri milliyetçilerini eğitmek için bir kamp kuruldu.[3] Kampta Rüzgar Birliği üyelerine askeri ve siyasi eğitim verildi. Kamptaki askeri eğitim daha önce Türk Özel Kuvvetler Komutanlığı'nda çalışmış olan Türk Hava Kuvvetleri yedek subayı Hamit İlbey tarafından, siyasi eğitim ise Atilla Kaya, İrfan Özcan ve diğer bazı Türk milliyetçileri tarafından verilmiştir.[10] Yusuf Ziya Arpacık ve Aydoğan Aydın da Rüzgâr Birliği'nin bir parçası olarak Azerbaycan'da bulunmuştur.[11][12] Bu askerler Türk Silahlı Kuvvetleri'nden ihraç edilmiş ve gönüllü olarak Azerbaycan'da görev yapmışlardır.[13] Arpacık'a göre, Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev göreve geldikten sonra, Türk askerleri tarafından eğitilen Azerbaycanlı askerlerden oluşan 22 gönüllü tabur dağıtılmıştır. Arpacık, Aliyev'in 1993 yılında Rüzgar Birliği'ni Azerbaycan'dan uzaklaştırdığını ve askeri operasyonların eğitimsiz acemi askerlerle yürütüldüğü için cephede yenilgiler yaşandığını belirtmişti.[1]
Bozalganlı'ya göre 1992 yılında 500 Türk Ülkü Ocakları üyesi Azerbaycan'da görev yapmaktaydı.[9][14] Bozalganlı ayrıca taburun 2.000 kişiden oluşması gerektiğini, diğer 1.500 kişinin Azerbaycan Halk Cephesi Partisi ve Musavat Partisi'nden gelmesinin planlandığını iddia etmiştir. Türk askerleri arasında ölen olmamış, ancak savaş sırasında çok sayıda Türk askeri yaralanmıştır.[1]
Dağılma değiştir
1994 yılında Türk hükümetinin Alparslan Türkeş'e baskı yapmasının ardından Rüzgar Birliği feshedildi.[15]
Ayrıca bakınız değiştir
Bibliyografya değiştir
- Tekin, Arslan (2005). Son Başbuğ. Ankara: Elips Kitap. ISBN 975-6132-41-8.
- Yanardağ, Merdan (2002). MHP deǧişti mi?: Ülkücü Hareketin Analitik Tarihi. Gendaş. s. 449. ISBN 975-3083-93-9.
- Bozalganlı, Novruz Hasan (2002). Şah Mat: Bir Yarbayın Kaleminden Azerbaycan Gerçeği. Altınküre Yayınları. ISBN 975-8701-03-7.
- de Waal, Thomas (2004). Black garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war (İngilizce). ABC-CLIO. ISBN 0-8147-1945-7.
- Azerbaijan: Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh (İngilizce). New York: Human Rights Watch. 1994. s. 6. ISBN 1-56432-142-8.
Kaynaklar değiştir
- ^ a b c d "Rüzgâr Birliği" [Wind Unit]. Haftalık (126). 6–12 Eylül 2005. 30 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021 – Yalnız Kurt vasıtasıyla.
- ^ Tekin 2005, s. 289.
- ^ a b Hasanov, Ilkin (16 Haziran 2017). "Türkeşin mühafizəçisinin Qarabağ savaşından - Fotosu" [Photo of Turkesh's bodyguard from the Karabakh War]. Axar.az (Azerice). 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021.
- ^ "Human Rights Watch World Report 1993 – The Former Soviet Union". Human Rights Watch (İngilizce). 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021.
- ^ HRW 1994, s. 6.
- ^ "Letter dated 26 February 2015 from the Permanent Representative of the Republic of Azerbaijan to the United Nations Office at Geneva addressed to the President of the Human Rights Council" (İngilizce). 11 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021.
- ^ de Waal 2004, s. 172–173.
- ^ "New York Times – massacre by Armenians Being Reported". New York Times (İngilizce). Commonwealth of Independent States; Azerbaijan; Khojaly (Armenia); Armenia. 3 Mart 1992. 11 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021.
- ^ a b c "Türkeş, Azerbaycan'da gerilla kampı kurdurmuş" [Türkeş had set up a guerrilla camp in Azerbaijan]. Yeni Şafak. 12 Temmuz 2003. 3 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021.
- ^ Yanardağ 2002, s. 449.
- ^ "Gözaltındaki MHP komandosu" [MHP commando in custody]. Milliyet. 2 Haziran 2011. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021.
- ^ Çelikdönmez, Ömür (15 Haziran 2017). "Şehit Aydoğan Aydın Azerbaycan'da CHP Adalet yürüyüşünde!" [Martyr Aydoğan Aydın in a CHP Justice march in Azerbaijan!]. Milliyet. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021.
- ^ "Турецкие националисты намерены участвовать в новой карабахской войне" [Turkish nationalists intend to participate in a new Karabakh war]. REGNUM (Rusça). 14 Temmuz 2012. 14 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021.
- ^ Asif (16 Haziran 2017). "Türk generalın Qarabağda çəkilmiş NADİR FOTOSU - Ermənilərə qan udduran "RÜZGAR BİRLİYİ"" [RARE PHOTO of Turkish general taken in Karabakh - "RUZGAR BIRLIYI", bringing misery upon Armenians]. Publika.az (Azerice). 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021.
- ^ "ALPARSLAN TÜRKEŞ'İN 500 KİŞİLİK RÜZGAR BİRLİĞİ" [500-STRONG WIND UNIT OF ALPARSLAN TÜRKEŞ]. Haberin Durağı (Azerice). 28 Kasım 2017. 14 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021.