Vikipedi

Osmanpaşa, Yozgat

Osmanpaşa, Yozgat ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür. 2023 yılı itibarıyla nüfusu 402 kişidir. Coğrafi olarak İç Anadolu Bölgesi'nde yer almaktadır. Merkez ilçeye 33 kilometre uzaklıkta olup Büyükincirli, Çalılı, Tekkeyenicesi, Yeşilova, Yudan, Esenli, Sarınınören, Karabıyık köyleriyle çevrilidir. Merkez ilçenin güneyinde 66-25 numaralı Yozgat-Boğazlıyan il yolunun (Atatürk Yolu) 1 kilometre içerisinde yer almaktadır.[3]

Osmanpaşa
Köy
Harita
Osmanpaşa'nın genel görünümü
Osmanpaşa'nın genel görünümü
Yozgat'ın Türkiye'deki konumu
Yozgat'ın Türkiye'deki konumu
Yozgat üzerinde Osmanpaşa
Osmanpaşa
Osmanpaşa
Osmanpaşa'nın Yozgat'taki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlYozgat
İlçeMerkez
Coğrafi bölgeİç Anadolu Bölgesi
Rakım1070 m
Nüfus
 (2023)
 • Toplam402
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0354
İl plaka kodu66
Posta kodu66010

Etimoloji

değiştir

Osmanpaşa köyünün şimdiki ismi, resmi belgelere göre 16. yüzyıla kadar uzanmaktadır.[4] Köy, Selçuklu Dönemi'nde Zîyâret Pazarı olarak da anılmaktaydı.[5] Ancak 13. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar yaygın olarak Emirci Sultan karyesi olarak adlandırılan köy, Osmanpaşa ismini Emirci Sultan Zâviyesi'nin mütevelliliğini yürüten Osman Paşa'dan almıştır. Osman Paşa, Emirci Sultan'ın amcasının oğlu olup zaviyeye yaptığı hizmetler nedeniyle halk arasında köyün adı zamanla Osmanpaşa olarak anılmaya başlanmıştır.[6] Osmanlı Dönemi'nde köyün, Keçikıran ve daha sonra Osmanpaşa Tekkesi olarak adlandırıldığı Evliya Çelebi tarafından aktarılmaktadır.[7]

Tarihçe

değiştir

1485 yılına tarihlenen arşiv belgelerinde köyün adı Sultanemirci olarak geçmekte olup o dönemde köy, Alaca, Sorgun ve Merkez'i içine alan Hüseyinabad kazasına bağlıydı. Bu tarihte köyde 63 hanenin yaşadığı belirtilmiştir.[8] 1520 yılında köyde 41 hane bulunmakta olup 1574'teyse 254 hane olduğu ifade edilmektedir.[9] Ancak bir başka kaynakta 1574 yılındaki hane saysının 246 olduğu belirtilmektedir.[10] Bu dönemde Osmanpaşa'nın, çevresindeki yerlere göre nüfusunun yüksek olmasının nedeni, Danişmend Dönemi'ne dek geri gitmekte olan vergi bağışıklığıydı. Emirci Sultan'ın Veysel Karani'nin soyundan geldiğine inanıldığı için köy sakinlerinden çift ve bennâk gibi vergiler alınmamıştır.[11] Dolayısıyla, görece yüksek olan bu nüfus, bugünkü Yozgat civarında şehirleşmenin temelini atmıştır.[12] 1840'lar civarında ise Osmanpaşa'daki hane sayısının 77 olduğu belirtilmektedir.[13]

Osmanpaşa'da Geç Osmanlı Dönemi'ne tarihlenen iki adet köprü bulunmaktadır. Bunlardan ilki olan Tarihi Osmanpaşa Köprüsü, Osmanpaşa’nın yaklaşık 1 kilometre güneyinde yer almaktadır. Atatürk Yolu’nun ise yaklaşık 50 metre kuzeyindedir. Köprü, beşik tonozlu, tek kemerli bir yapıdır. Kitabesi bulunmayan köprü düzgün kesme sarı taşlarla yapılmıştır.[14]

İkinci köprü olan Yusufözü Köprüsü ise Osmanpaşa’nın Atatürk Yolu girişinin karşısında yer almaktadır. Bu köprü de beşik tonozlu, tek kemerli ve düzgün kesme sarı taşla yapılmış olup kitabesi bulunmamaktadır. Yol seviyesinden daha aşağıda kaldığı için köprünün bir kısmı toprağa gömülüdür.[15]

Köyün eski adı 1907 yılı kayıtlarında Osmanpaşa Tekke olarak geçmektedir.[16] Osmanpaşa, 10 Ekim 1935 tarihindeki kararnameyle bucak merkezi olmuştur.[17] 29 Şubat 1972'de belediye statüsü alarak Osmanpaşa Belediyesi kurulmuştur.[18] Osmanpaşa Belediyesi, 2013 yılında 6360 sayılı yasa gereği nüfusu 2.000’in altında olduğu için kapatılmıştır.[19]

Coğrafya

değiştir

Köy, Yozgat il merkezine 33 kilometre uzaklıktadır.[20] İç Anadolu Bölgesi'nin Orta Kızılırmak Bölümü'nde yer almaktadır. Köyün idari sınırları içerisinden Delice Irmağı'nı oluşturan kaynaklardan birisi olan Kanak Çayı geçmektedir.[21]

İklim

değiştir

Osmanpaşa'daki iklim koşulları, Yozgat genelinde görülen koşulları yansıtır. Osmanpaşa ve çevresinde yarı kurak karasal iklim hâkimdir; yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise soğuk ve yağışlı geçer. İlkbahar mevsiminde kırkikindi yağmurları yaygındır. Yaz ile kış ve gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkları belirgindir.[22]

Nüfus

değiştir
Yıllara göre köy nüfus verileri
2023 402[2]
2022 409[2]
2021 420[2]
2020 466[2]
2019 464[2]
2018 477[2]
2017 496[2]
2016 493[2]
2015 520[2]
2014 547[2]
2013 570[2]
2012 604[2]
2011 655[2]
2010 703[2]
2009 1.142[2]
2008 827[2]
2007 920[2]
2000 2.886[23]
1990 1.792[24]
1985 2.631[25]
1965 1.514[26]
1960 1.458[27]
1955 836[28]
1950 1.082[29]
1945 1.021[30]
1940 921[31]
1935 895[32]

Yönetim

değiştir

Belediye başkanlığı

değiştir
Seçildiği yıl Belediye başkanları[33]
2009 Çetin Çetiner (CHP)
2004 Özdemir Cansever (AKP)
1999 Özdemir Cansever (ANAP)
1994 Abdullah Yaşar (SHP)
1989 Abdullah Yaşar (SHP)
1984 Rıza Çetin (ANAP)
1977 Osman Özüdoğru (AP)
1973 Naci Er (CHP)

Belediye Başkanlığı Seçim Sonuçları

değiştir
29 Mart 2009[34] 28 Mart 2004[35]
Parti % Oy Parti % Oy
Cumhuriyet Halk Partisi %58,51 306 Adalet ve Kalkınma Partisi %52,95 546
Adalet ve Kalkınma Partisi %40,34 211 Cumhuriyet Halk Partisi %45,89 473
Milliyetçi Hareket Partisi %0,96 5 Milliyetçi Hareket Partisi %0,58 6
Demokrat Parti %0,19 1 Demokratik Sol Parti %0,29 3
Saadet Partisi %0,29 3
18 Nisan 1999[36] 27 Mart 1994[37]
Parti % Oy Parti % Oy
Anavatan Partisi %73,6 912 Sosyaldemokrat Halkçı Parti %45,2 617
Milliyetçi Hareket Partisi %17,3 214 Anavatan Partisi %42,0 574
Fazilet Partisi %7,4 92 Doğru Yol Partisi %11,6 158
Büyük Birlik Partisi %1,7 21 Milliyetçi Hareket Partisi %1,0 14
Refah Partisi %0,2 3
26 Mart 1989[38] 25 Mart 1984[39]
Parti % Oy Parti % Oy
Sosyaldemokrat Halkçı Parti %60,3 590 Anavatan Partisi %30,0 205
Anavatan Partisi %39,7 389 Sosyal Demokrasi Partisi %27,9 191
Doğru Yol Partisi %23,7 162
Milliyetçi Demokrasi Partisi %18,4 126
11 Aralık 1977[40] 9 Aralık 1973[41]
Parti % Oy Parti % Oy
Adalet Partisi %31,6 182 Cumhuriyet Halk Partisi %40,7 225
Cumhuriyet Halk Partisi %30,0 173 Adalet Partisi %39,6 219
Millî Selamet Partisi %19,6 113 Demokratik Parti %19,7 109
Milliyetçi Hareket Partisi %18,8 108

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Osmanpasa, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r "Yozgat Merkez Osmanpaşa Köy Nüfusu". Nufusune.com. 2 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024. 
  3. ^ "Bölge Haritası". www.kgm.gov.tr. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
  4. ^ Demiryürek, Mehmet (2016). Tahrir Defterleri ile Evkaf Muhasebe Defterlerine Göre Emirci Sultan Zaviyesi (Osmanpaşa Tekkesi) (PDF). I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı. Yozgat: Bozok Üniversitesi. s. 167. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2024. 
  5. ^ Özcan, Koray (2006). "Anadolu'da Selçuklu Dönemi Yerleşme Tipolojileri -I-Pazar yada Panayır Yerleşmeleri". 6 (1). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. s. 210. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2024. 
  6. ^ Ocak, Ahmet Yaşar (1995). "Emirci Sultan". TDV İslâm Ansiklopedisi. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  7. ^ Seyit Ali Kahraman ve Yücel Dağlı (2006). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi 3. Kitap 1. Cilt. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 327-328. 
  8. ^ Hanilçe, Murat (2014). XV ve XVI. yüzyılda Zile kazası: 1455-1574. Doktora Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi. ss. 44, 565. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  9. ^ Hanilçe, Murat (2014). XV ve XVI. yüzyılda Zile kazası: 1455-1574. Doktora Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi. s. 565. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  10. ^ Demiryürek, Mehmet (2016). Tahrir Defterleri ile Evkaf Muhasebe Defterlerine Göre Emirci Sultan Zaviyesi (Osmanpaşa Tekkesi) (PDF). I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı. Yozgat: Bozok Üniversitesi. s. 169. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  11. ^ Hanilçe, Murat (2014). XV ve XVI. yüzyılda Zile kazası: 1455-1574. Doktora Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi. s. 307. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  12. ^ Hanilçe, Murat (2014). XV ve XVI. yüzyılda Zile kazası: 1455-1574. Doktora Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi. s. 140. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  13. ^ Kardaş, Yeşim (2011). Temettuat Defterleri'ne göre Hüseyinabad Kazası'nın sosyal ve ekonomik yapısı. Yüksek Lisans Tezi. Niğde: Niğde Üniversitesi. s. 37. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  14. ^ "Yozgat Merkez Osmanpaşa Köyü i33-c3 pafta sit alanı dışında Osmanpaşa Köprüsüne İlişkin 28.05.2015 gün ve 1570 sayılı karar" (PDF). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kayseri Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu. 2015. Erişim tarihi: 22 Haziran 2024. 
  15. ^ "Yozgat Merkez İlçesi Osmanpaşa Köyü Sit Alanı Dışındaki Yusufözü Köprüsüne İlişkin 23.10.2019 tarih ve 4217 Sayılı Karar" (PDF). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kayseri Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu. 2019. Erişim tarihi: 22 Haziran 2024. 
  16. ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021. 
  17. ^ "Yozgat Merkezine bağlı olarak yeni kurulan (Osmanpaşa) Nahiyesine bağlanan köyleri gösterir 4 numaralı cetvel" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 10 Ekim 1935. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2024. 
  18. ^ "Belediye Kurulmasına Dair Kararlar" (PDF). Resmî Gazete. 14 Mart 1972. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. 
  19. ^ "On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun". T.C. Resmî Gazete. 6 Aralık 2012. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  20. ^ "Yozgat - Yozgat Osmanpaşa Köyü Arası". www.arasikackm.com. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024. 
  21. ^ "Yozgat Fiziki İl Haritası". Harita Genel Müdürlüğü. 2022. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024. 
  22. ^ "İklim". T.C. Yozgat Valiliği. 2024. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  23. ^ "Osmanpaşa Belediyesi". YerelNet.org.tr. 26 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021. 
  24. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  25. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  26. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  27. ^ 1960 Genel Nüfus Sayımı (PDF). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü. 1960. s. 582. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024. 
  28. ^ 1955 Genel Nüfus Sayımı (PDF). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü. 1961. s. 552. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024. 
  29. ^ 1950 Umumi Nüfus Sayımı (PDF). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü. 1954. s. 384. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024. 
  30. ^ 1945 Genel Nüfus Sayımı (PDF). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü. 1945. s. 629. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024. 
  31. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı (PDF). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü. 1941. s. 660. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024. 
  32. ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu (PDF). İstanbul: Devlet İstatistik Enstitüsü. 1937. s. 300. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024. 
  33. ^ "Osmanpaşa Belediyesi Eski Başkanlar". YerelNet.org.tr. 1 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021. 
  34. ^ "Mahalli idareler seçimi 29.03.2009 : İl Genel Meclisi Üyeleri, Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Belediye Başkanlığı, Belediye Meclisi Üyeleri ( 2009 )". Devlet İstatistik Enstitüsü. 2009. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  35. ^ Mahalli idareler seçimi, 28. 03. 2004 (PDF). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü. 2005. ss. 364-365. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  36. ^ Mahalli idareler seçimi sonuçları, 18.04.1999 (PDF). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü. 2000. ss. 444-445. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  37. ^ Mahalli idareler seçimi sonuçları, 27.3.1994 (PDF). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü. 1994. ss. 448-449. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  38. ^ Mahalli idareler seçimi sonuçları, 26.3.1989 (PDF). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü. 1989. ss. 196-197. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  39. ^ Mahalli idareler seçimi sonuçları, 25.3.1984: İl genel meclisi üyeleri, belediye başkanı, belediye meclisi üyeleri, muhtar ve ihtiyar heyeti seçimleri (PDF). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü. 1984. ss. 82-83. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  40. ^ Yerel seçim sonuçları, 11 Aralık 1977: İl genel meclisi üyeleri, belediye başkanı, belediye meclisi üyeleri, muhtar ve ihtiyar heyeti seçimleri (PDF). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü. 1979. ss. 116-117. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  41. ^ Mahalli seçimler sonuçları, 9 Aralık 1973: İl genel meclisi üyeleri, belediye başkanı, belediye meclisi üyeleri seçimleri I (PDF). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü. 1974. ss. 124-125. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Osmanpaşa,_Yozgat&oldid=33453711" sayfasından alınmıştır