Millî Güvenlik Kurulu (Türkiye)

ulusal güvenlik kurulu

Millî Güvenlik Kurulu (MGK), 1933-1949 yılları arasında Yüksek Müdafaa Meclisi Umumî Kâtipliği, 1949-1962 yılları arasında Millî Savunma Yüksek Kurulu ve Genel Sekreterliği, 1961 Anayasası'na göre Millî Güvenlik Kurulu ve Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği isimleri ile faaliyet göstermiştir.

Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği
MGK

MGK Genel Sekreterliği
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi24 Nisan 1933
Önceki kurumlar
  • Milli Savunma Yüksek Kurulu Genel Sekreterliği (1949)
  • Yüksek Müdafaa Meclisi Umumi Katipliği (1933)
BağlılığıTürkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı
AdresMustafa Kemal Mah. Dumlupınar Bulvarı No: 254 Çankaya 06530 Ankara
39.908569, 32.758802
Personel sayısı289
Yıllık bütçe₺114.297.000 (2023)[1]
Yönetici(ler)
Web sitesimgk.gov.tr
Eski amblemi

1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 118. maddesiyle bugünkü halini almıştır. Türkiye Cumhuriyeti Devletinin millî güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulaması ile ilgili kararların alınmasını ve gerekli kurumlar arası eş güdümün sağlanması konusundaki görüşlerini Cumhurbaşkanına bildirmekle görevlidir.

Olağanüstü hâller dışında iki ayda bir cumhurbaşkanı başkanlığında toplanır. Anayasaya göre Cumhurbaşkanının başkanlığında, Cumhurbaşkanı Yardımcısı; Adalet, İçişleri, Dışişleri, Millî Savunma bakanları; Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava kuvvetleri komutanlarından kurulur. Gündemin özelliğine göre kurul toplantılarına ilgili bakan ve kişiler çağrılıp görüşleri alınabilir.[2] Doğal üye olmamalarına karşın Jandarma Genel Komutanı, Sahil Güvenlik Komutanı, Millî İstihbarat Teşkilatı Başkanı, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı da toplantılara düzenli olarak katılmaktadır.[3]

Millî Güvenlik Kurulunun gündemi; Cumhurbaşkanı tarafından belirlenir ve cumhurbaşkanı yardımcısı ile genelkurmay başkanının önerileri dikkate alınarak Cumhurbaşkanınca düzenlenir. Kurul üyesi bakanlar ile diğer bakanların gündeme girmesini istedikleri konular, genel sekreter tarafından cumhurbaşkanına sunulmaktadır. Genel sekreteri toplantılara katılır, fakat oylamaya katılamaz.[4]

Cumhurbaşkanı katılamadığı zamanlarda cumhurbaşkanı yardımcısı başkanlığında toplanır.

Devletin millî güvenlik siyaseti değiştir

Devletin Millî Güvenlik Siyaseti, MGK tarafından, devletin devamı için millî faaliyetlerin planlı ve belirlenmiş esaslara göre yapılması gerektiği ileri sürülerek hazırlanmış bir siyasettir. Aynı zamanda, gizli olan içeriğinde, doğrudan güvenlikle ilgili sorunların bulunduğu ve anayasaya aykırı bir durum bulunmadığı söylenmektedir.[5] Bu belgeye zaman zaman Kırmızı Kitap[6] ya da Kırmızı Anayasa[kaynak belirtilmeli] da denilmektedir. Kırmızı Kitap isminin ilk kez Alparslan Türkeş tarafından ortaya atıldığı iddia edilmektedir.[6]

Üyeler değiştir

Fotoğraf Görevi Adı
  Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan
  Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz
  Adalet Bakanı Yılmaz Tunç
  Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler
  İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya
  Dışişleri Bakanı Hakan Fidan
  Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak
  Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu
  Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Selçuk Bayraktaroğlu
  Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Ziya Cemal Kadıoğlu

Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği değiştir

Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, 24 Nisan 1933 tarihinde kurulmuştur.[7] Sırasıyla Yüksek Müdafaa Meclisi Umumi Kâtipliği (1933 - 1949), Milli Savunma Yüksek Kurulu Genel Sekreterliği (1949 - 1962) ve son olarak Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği adını alan kuruluşun mevcut hâli Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin Teşkilat ve Görevleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenmiştir.[8]

Cumhurbaşkanı’na bağlı olarak yapılandırılan Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği; Milli Güvenlik Kurulu’na ait faaliyetlerin işlemlerini yapmak ve Milli Güvenlik Siyaseti Belgesi'nin hazırlanmasına ilişkin çalışmaları yürütmekle görevlidir. Genel Sekreter Cumhurbaşkanı tarafından atanır.

07 Ağustos 2003 tarihli Resmi Gazete’de[9] yayımlanarak yürürlüğe giren 4963 sayılı kanunun getirdiği yeni düzenlemeyle beraber Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üyelik süreci çerçevesinde Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği ile ilgili yasal değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Başbakan’a bağlı bir teşkilat olan Genel Sekreterliğe sivil bir Genel Sekreter atanması mümkün kılınmıştır. Söz konusu yasal değişiklikten önce,[10] orgeneral-oramiral rütbesindeki Silahlı Kuvvetler mensupları arasından Genelkurmay Başkanının inhası ve Başbakan’ın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu’nun kararıyla atanıyordu. Bahse konu değişiklikten sonra ise Genel Sekreter, Başbakan’ın teklifi ve Cumhurbaşkanı’nın onayı ile atanmaya başlandı.[7]

Genel Sekreterlik, Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçilmesinin ardından, 1982 Anayasası'nın 118’inci maddesinin gereği olarak çıkarılan 15 Temmuz 2018 tarihli ve 6 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yeniden teşkilatlandırılmıştır. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Milli Güvenlik Kurulu’na ilişkin bazı değişiklikler gerçekleştirilmiştir. 15 Temmuz 2018 tarihinde gerçekleştirilen söz konusu değişikliklerle Millî Güvenlik Kurulu’nun kuruluşu, görevleri ve çalışma usulleri ile ilgili yeni düzenlemeler yapılmıştır.[11]

Genel Sekreterlik Teşkilatı değiştir

Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği yalnızca merkez teşkilatından oluşur. Merkez teşkilatında genel sekreterlik makamı, 1 genel sekreter yardımcılığı, 1 grup başkanlığı, 1 özel kalem müdürlüğü, 1 hukuk müşavirliği, 1 basın ve halkla ilişkiler müşavirliği ve 7 daire başkanlığı bulunmaktadır.[12][13]

Hizmet birimleri değiştir

  • Milli Güvenlik Siyaseti ve Koordinasyonu Grup Başkanlığı
  • Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
  • Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
  • Dış İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar Dairesi Başkanlığı
  • Kurul İşleri ve Kararları Dairesi Başkanlığı
  • Personel Dairesi Başkanlığı
  • Seferberlik ve Savaş Hazırlıkları Planlama Dairesi Başkanlığı
  • Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı
  • Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği
  • Hukuk Müşavirliği
  • Özel Kalem Müdürlüğü

Genel sekreterler değiştir

Unvan İsim Görev Başlangıcı Görevden Bitişi
1 Tümgeneral Mehmet Tevfik Erdönmez 9 Nisan 1938 28 Ağustos 1939
2 Korgeneral Galip Türker 28 Ağustos 1939 13 Haziran 1940
3 Rasim Aktağun 13 Haziran 1940 21 Nisan 1941
4 Tümgeneral Hüseyin Avni Üler 1 Nisan 1942 9 Ağustos 1942
5 Korgeneral Mümtaz Aktay 18 Mart 1943 1 Mayıs 1945
6 Rıfat Mataracı 3 Mayıs 1945 14 Temmuz 1945
7 Muzaffer Ergüder 28 Şubat 1946 10 Nisan 1946
8 Orgeneral Ali Fuat Erden 10 Nisan 1946 14 Temmuz 1948
9 Kurtcebe Noyan 27 Eylül 1948 1 Temmuz 1949
10 Korgeneral Yümnü Üresin 11 Temmuz 1949 28 Nisan 1950
11 Orgeneral Kurtcebe Noyan 25 Mayıs 1950 6 Haziran 1950
12 Mahmut Berköz 13 Haziran 1950 6 Eylül 1951
13 İzzettin Aksalur 4 Ekim 1951 5 Kasım 1952
14 Korgeneral Nazmi Ataç 5 Kasım 1952 29 Eylül 1955
15 Tümgeneral Enver Aka 24 Ocak 1956 29 Ağustos 1956
16 Orgeneral Selahattin Selışık 4 Eylül 1956 31 Ağustos 1959
17 Vedat Garan 10 Eylül 1959 4 Ağustos 1960
18 Tümgeneral Celal Erikan 16 Eylül 1960 28 Kasım 1960
19 Albay Mahmut Demircioğlu 29 Kasım 1960 12 Şubat 1961
20 Tarık Demiroğlu 13 Şubat 1961 24 Eylül 1961
21 Tümgeneral Nüzhet Akıncılar 25 Eylül 1961 18 Ekim 1961
22 Tuğgeneral Şevket Ozan 23 Kasım 1961 14 Ağustos 1962
23 Korgeneral Refet Ülgenalp 14 Ağustos 1962 11 Temmuz 1966
24 Orgeneral Kemalettin Gökakın 18 Temmuz 1966 30 Ağustos 1969
25 Oramiral Haydar Olcaynoyan 30 Ağustos 1969 30 Ağustos 1970
26 Hava Orgeneral Emin Alpkaya 28 Ağustos 1970 28 Ağustos 1972
27 Nahit Özgür 28 Ağustos 1972 30 Ağustos 1975
28 Orgeneral Namık Kemal Ersun 24 Ağustos 1975 1 Ağustos 1976
29 Nurettin Ersin 5 Ocak 1976 30 Ağustos 1977
30 Hava Orgeneral Tahsin Şahinkaya 5 Eylül 1977 24 Ağustos 1978
31 Oramiral Arif Akdoğanlar 25 Ağustos 1978 8 Ağustos 1980
32 Hava Orgeneral Halil Sözer 18 Ağustos 1980 8 Ekim 1980
33 Korgeneral Talat Çetineli 8 Ekim 1980 30 Ağustos 1981
34 Hava Orgeneral Halit Toroslu 24 Ağustos 1981 30 Ağustos 1985
35 Oramiral Orhan Karabulut 19 Ağustos 1985 20 Ağustos 1986
36 Orgeneral Hüsnü Çelenkler 21 Ağustos 1986 30 Ağustos 1987
37 Oramiral İrfan Tınaz 26 Ağustos 1987 22 Ağustos 1988
38 Orgeneral Sabri Yirmibeşoğlu 22 Ağustos 1988 30 Ağustos 1990
39 Nezihi Çakar 21 Ağustos 1990 30 Ağustos 1992
40 Hava Orgeneral Ahmet Çörekçi 21 Ağustos 1992 9 Ağustos 1993
41 Orgeneral Doğan Bayazıt 22 Ağustos 1993 17 Ağustos 1995
42 Hava Orgeneral İlhan Kılıç 17 Ağustos 1995 27 Ağustos 1997
43 Ergin Celasin 27 Ağustos 1997 24 Ağustos 1999
44 Cumhur Asparuk 27 Ağustos 1999 26 Ağustos 2001
45 Orgeneral Tunçer Kılınç 26 Ağustos 2001 26 Ağustos 2003
46 Şükrü Sarıışık 26 Ağustos 2003 16 Ağustos 2004
47 Büyükelçi
(İlk sivil)
Mehmet Yiğit Alpogan 1 Ekim 2004 16 Temmuz 2007
48 Büyükelçi Tahsin Burcuoğlu 1 Kasım 2007 25 Ocak 2010
49 Serdar Kılıç 5 Şubat 2010 17 Nisan 2012
50 Vali Muammer Türker 25 Nisan 2012 25 Eylül 2014
51 Seyfullah Hacımüftüoğlu 26 Eylül 2014 Görevde

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ "2023 Yılı Merkezi Bütçe Kanunu, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Cetveli" (PDF). 30 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ocak 2023. 
  2. ^ "Türkiye Cumhuriyeti Anayasası". Mevzuat Bilgi Sistemi. 24 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023. 
  3. ^ "Millî Güvenlik Kurulu, Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığında toplandı". T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI. 23 Mart 2022. 24 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022. 
  4. ^ "MGK GENEL SEKRETERLİĞİ Hakkında". 11 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Sıkça Sorulan Sorular". MGK.gov.tr. 8 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2010. Türkiye Cumhuriyeti'nin millî güvenlik siyasetinin yazılı olduğu bir belge var mıdır? Hangi hususları kapsamaktadır? 
  6. ^ a b "Kırmızı Kitap". Can Dündar. 31 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2010. Ondan ilk önce Alparslan Türkeş söz etti galiba... "Devletin kırmızı bir kitabı var" dedi. O gün bugündür "Kırmızı Kitap" merak konusu olageldi 
  7. ^ a b "Genel Sekreterlik Kurumsal Sayfası". 11 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin Teşkilat ve Görevleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi". Mevzuat Bilgi Sistemi. 16 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023. 
  9. ^ "T.C Resmi Gazete (7 Ağustos 2003)". 6 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ MGK Genel Sekreteri 6 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  11. ^ "T.C Resmi Gazete" (PDF). 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  12. ^ "MGK Genel Sekreterliği Teşkilat Şeması". 11 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2021. 
  13. ^ "T.C İletişim Başkanlığı, Kamu Kurumları Sözlüğü" (PDF). 6 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.