Metre
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Metre (Fransızca birim mètre ve Yunancadaki ölçüm anlamındaki μετρούν isminden gelir), Uluslararası Birimler Sistemi'nce uzunluğun temel birimi olarak belirlenmiştir. Genellikle kısaltması olan m harfi ile gösterilir.
1 metre, ışığın vakumlu bir ortamda saniyede aldığı yol olarak tanımlanmıştır.
Metre, ilk kez 1793 yılında, (büyük çember çizgisi üzerinde) ekvatordan kuzey kutbuna kadar olan mesafenin ( dünyanın çevresinin dörtte biri ) on milyonda biri olarak tanımlanmıştır, ki o yıllarda dünyanın çevresinin uzunluğu yaklaşık 40.000 km olarak biliniyordu. 1799 yılında, metre prototip çubuk baz alınarak yeniden tanımlanmıştır (Günümüzde kullanılan metre 1899 yılında değiştirilmiştir). 1960 yılında metre tanımı, krypton-86 elementinin belirli bir elektromanyetik radyasyon dalgasının (salım çizgisi), belirli sayıdaki dalgalarının toplam uzunluğu temel alınarak yeniden tanımlanmıştır[1]. 1983 yılında günümüzde kullanılagelen tanım kabul edilmiştir.
ÜsleriDüzenle
| Adı | Sembol |
|---|---|
| Metre | m |
| Metrekare | m² |
| Metreküp | m³ |
| Metre üssü dört | m4 |
| Metre üssü beş | m5 |
| Metre üssü altı | m6 |
| Metre üssü yedi | m7 |
| Metre üssü sekiz | m8 |
| Metre üssü dokuz | m9 |
| Metre üssü on | m10 |
| Metre üssü on bir | m11 |
| Metre üssü on iki | m12 |
| Metre üssü on üç | m13 |
DönüşümlerDüzenle
1 metre aşağıdaki büyüklüklere eşittir.
- Kesin olarak 1/0.9144 yarda (yaklaşık 1.0936 yarda)
- Kesin olarak 1/0.3048 foot (yaklaşık 3.2808 ayak)
- Kesin olarak 10000/254 inç (yaklaşık 39.37 inç)
| Katı | Adı | Sembol | Katı | Adı | Sembol | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 100 | metre | m | ||||
| 101 | dekametre | dam | 10–1 | desimetre | dm | |
| 102 | hektometre | hm | 10–2 | santimetre | cm | |
| 103 | kilometre | km | 10–3 | milimetre | mm | |
| 106 | megametre | Mm | 10–6 | mikrometre | µm | |
| 109 | gigametre | Gm | 10–9 | nanometre | nm | |
| 1012 | terametre | Tm | 10–12 | pikometre | pm | |
| 1015 | petametre | Pm | 10–15 | femtometre | fm | |
| 1018 | egzametre | Em | 10–18 | attometre | am | |
| 1021 | zettametre | Zm | 10–21 | zeptometre | zm | |
| 1024 | yottametre | Ym | 10–24 | yoktometre | ym |
TarihçeDüzenle
- 8 Mayıs 1790 - Fransız Ulusal Meclisi yeni metrenin, yarım-periyodu 1 saniye olan bir sarkaçın uzunluğuna eşit olmasına karar vermiştir.
- 30 Mayıs 1791 - Fransız Ulusal Meclisi metrenin yeni tanımı olarak Fransız Bilimler Akademisi'nin önerisini kabul etmiştir. Bu öneriye göre 1 metre Paris'ten geçen meridyenin dörtte bir uzunluğunun 10 milyonda biridir.
- 1795 - Pirinç geçici metre çubuk yapılmıştır.
- 10 Aralık 1799 - Fransız Ulusal Meclisi, 23 Haziran 1799'da yapılan ve Ulusal Arşivler'de saklanan platin metre çubuğu en son standart olarak belirtmiştir.
- 28 Eylül 1889 - İlk Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metreyi %10'u iridyum'dan oluşan platin alaşımı standard bir çubuğun üzerindeki iki çizgi arasındaki mesafenin buzun erime noktasında ölçülen değeri olarak tanımlamıştır.
- 6 Ekim 1927 - Yedinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, platin-iridyum alaşımı standard çubuğun üzerindeki iki merkezî çizginin eksenleri arasındaki 0 °C'deki uzaklığın, bu çubuk 1 atmosfer standard basınç altındayken ve birbirinden 571 milimetre mesafedeki iki silindirin üzerinde yatay duruyorken yapılan ölçümünü metrenin tanımı olarak düzeltmiştir.
- 20 Ekim 1960 - Onbirinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metreyi kripton-86 atomunun 2p10 ve 5d5 kuantum seviyeleri arasındaki geçişteki ışımanın boşluktaki dalgaboyunun 1.650.763,73'te biri olarak tanımlamıştır.
- 21 Ekim 1983 - Onyedinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metrenin tanımını ışığın boşlukta 1/299.792.458 saniyede aldığı mesafe olarak yapmıştır.