Vikipedi

Mercury-Atlas 6

Mercury-Atlas 6 (MA-6) 20 Şubat 1962'de gerçekleşen ilk Amerikan yörünge uzay uçuşuydu[4] Astronot John Glenn tarafından pilotluğu yapılan ve Mercury Projesi'nin bir parçası olarak NASA tarafından işletilen bu uçuş, Sovyet yörünge uçuşları Vostok 1 ve 2 ve Amerikan alt yörünge uçuşları Mercury-Redstone 3 ve 4'ün ardından gelen beşinci insanlı uzay uçuşuydu.[5]

Mercury-Atlas 6
John Glenn yörüngedeyken Friendship 7 içindeki bir film kamerasıyla elde edilen hareketsiz kare görüntüsü
Görev türüTest uçuşu
UygulayıcıNASA
Harvard belirtmesi1962 Gamma 1
COSPAR kimliği1962-003A Bunu Vikiveri'de düzenleyin
SATCAT no.240
Görev süresi4 saat, 55 dakika, 23 saniye[1]
Katedilen mesafe121.793 kilometre (65.763 nmi)
Tamamlanan yörüngeler3
Uzay aracı özellikleri
Uzay aracıMercury No.13
ÜreticiMcDonnell
Fırlatma ağırlığı1.352 kilogram (2.981 lb)[2]
Mürettebat
Mürettebat sayısı1
ÜyelerJohn H. Glenn, Jr
Çağrı işaretiFriendship 7
Görev başlangıcı
Fırlatma tarihi20 Şubat 1962, 14:47:39 (20 Şubat 1962, 14:47:39) UTC
RoketAtlas LV-3B 109-D
Fırlatma yeriCape Canaveral LC-14
Görev sonu
KurtaranUSS Noa (DD-841)
İniş tarihi20 Şubat 1962, 19:43:02 (20 Şubat 1962, 19:43:02) UTC
İniş yeriKuzey Atlantik Okyanusu
21°20′K 68°40′B / 21.333°K 68.667°B / 21.333; -68.667
Yörünge parametreleri
Referans sistemiYer merkezli
RejimAlçak Dünya yörüngesi
Perije yüksekliği150 kilometre (80 nmi)
Apoje yüksekliği248 kilometre (134 nmi)
Eğiklik32,5 derece
Süre88,47 dakika
Devir20 Şubat 1962[3]

John Herschel Glenn, Jr.
Mercury Projesi
Mürettebatlı görevler
 

Friendship 7 adlı Mercury uzay aracı Florida, Cape Canaveral'daki Fırlatma Kompleksi 14'ten kalkan Atlas LV-3B fırlatma aracıyla yörüngeye taşındı. Üç kere yörüngede döndükten sonra uzay aracı yeniden Dünya atmosferine girip Kuzey Atlantik Okyanusu'na düştü ve güvenle USS Noa.'nın güvertesine alındı. Toplam görev uçuş süresi dört saat 55 dakika 23 saniye idi.

Etkinlik, 2011 yılında bir IEEE Kilometre Taşı olarak adlandırıldı.[6]

Mürettebat değiştir

Mevki Astronot
Pilot John H. Glenn, Jr[7]
İlk uzay uçuşu

Yedek ekip değiştir

Mevki Astronot
Pilot M. Scott Carpenter[7]

Hazırlık değiştir

Bir şempanze olan Enos'u taşıyan Mercury-Atlas 5 uçuşunun 1961 Kasım ayı sonlarında başarıyla tamamlanmasının ardından Aralık ayı başlarında bir basın toplantısı düzenlendi. Muhabirler NASA'dan Robert Gilruth'a yörüngedeki ilk ABD astronotu olan M-A6'yı kimin kullanacağını sordu. Ardından sonraki iki Merkür görevi için ekip üyelerini açıkladı. John H. Glenn, M. Scott Carpenter'ın yedeği olarak ilk görev (M-A6) için asıl pilot olarak seçildi. Donald K. Slayton ve Walter M. Schirra, ikinci görev olan Mercury-Atlas 7 için sırasıyla pilot ve yedekti.

MA-6 fırlatma aracı Atlas #109-D 30 Kasım 1961 akşamı Cape Canaveral' a vardı. NASA, M-A6'yı 1961'de fırlatmak istemişti (Sovyetler ile aynı takvim yılında bir astronotu yörüngeye oturtmayı umuyordu) ancak Aralık ayı başlarında görev donanımının 1962'nin başlarına kadar fırlatılmaya hazır olmayacağı belliydi.

1960 mayısında Mercury uzay aracı #13, McDonnell'in St. Louis, Missouri montaj hattında şekillenmeye başladı. Ekim 1960'ta MA-6 görevi için seçildi ve 27 Ağustos 1961'de Cape Canaveral'a teslim edildi. Mercury uzay aracı #13 ve Atlas #109-D, 2 Ocak 1962'de Fırlatma Kompleksi 14'te rampa üzerine yerleştirildi.

Yörüngesel uzay uçuşunun insanlar üzerindeki etkileri, sahip oldukları her bilgiyi bir sır olarak saklayan Sovyetler dışında bilinmediğinden, Glenn, ağrı kesici morfin, herhangi bir şok belirtiyi tedavi etmek için mefentermin sülfat, hareket hastalığına karşı benzilamin hidroklorür ve bir uyarıcı olan rasemik amfetamin sülfattan oluşan yerleşik bir tıbbi kit ile hazırlandı.[8] Tuz giderme kitleri, boya işaretçi, tehlike sinyali, sinyal aynaları, sinyal düdüğü, ilk yardım kitleri, köpekbalığı avcısı (ing: shark chaser), bir PK-2 salı, hayatta kalma tayınları, kibrit ve bir radyo alıcı-vericisi dahil olmak üzere bir hayatta kalma kiti de suya indikten sonra toparlanmayı beklerken Glenn'e yardımcı olmak için gemiye yerleştirildi.[9]

MA-6'dan önce, NASA'nın kameraların astronotlar tarafından kullanılmasına izin verme konusunda bir isteksizliği vardı çünkü bunların gereksiz bir dikkat dağıtıcı olabileceğinden korkuluyordu. Ancak Glenn, NASA'yı görevde bir tane almasına izin verilmesi gerektiğine ikna etmede başarılı oldu ve bir Minolta Hi-Matic[a] 35mm film kamerası (kendisini yerel bir eczaneden satın aldı) usulüne uygun olarak yörüngeye yolculuk yaptı.

Bu, basınçlı giysi eldivenleriyle kullanılmak üzere değiştirildi ancak filmi ağırlıksız bir ortamda değiştirmek zor bir işlem oldu ve uçuş sırasında Glenn bir film kutusunu devirdi ve daha sonra uçup gösterge panelinin arkasına düştü.[10][11]

Uçuş değiştir

Gecikmeler değiştir

Fırlatma tarihi ilk olarak 16 Ocak 1962 olarak açıklanmıştı daha sonra Atlas roket yakıt tanklarındaki sorunlar nedeniyle 20 Ocak'a ertelenmişti. Fırlatma daha sonra olumsuz kış havası nedeniyle yavaş yavaş 27 Ocak'a kaydı. O gün, Glenn Mercury 6'daydı ve kalkışa hazırdı, T-29 dakikasında uçuş direktörü, görevin ilk 20 saniyesinden sonra fırlatma aracını fotoğraflamayı veya filme almayı imkansız kılacak kalın bulutlar nedeniyle fırlatmayı iptal etti (fırlatma ekiplerinin 16 ay önce başarısız olan Mercury-Atlas 1 fırlatmasını filme alamamaları, yalnızca açık gökyüzünde uçmanın önemini kanıtlamıştı). Fırlatılış için Cape Canaveral'da toplanan büyük gazeteci kalabalığı hayal kırıklığına uğradı. Görev Direktörü Walter Williams uzay aracının ve güçlendiricinin henüz uçmaya hazır olmadığına dair genel bir algı olduğundan kötü hava koşullarında bir rahatlama hissetti. NASA endişeli halkı mürettebatlı fırlatmaların yüksek derecede hazırlık ve güvenlik standartları gerektirdiğinden, görevin hazırlanmasının zaman alacağı konusunda bilgilendirdi. Fırlatma 1 Şubat 1962'ye ertelendi. Teknisyenler 30 Ocak'ta Atlas'a yakıt doldurmaya başladıklarında, yakıt sızıntısının RP-1 ve LOX tankları arasındaki dahili bir yalıtım örtüsünü ıslattığını keşfettiler. Bu, gerekli onarımlar yapılırken iki haftalık bir gecikmeye neden oldu. 14 Şubat'ta fırlatma hava koşulları nedeniyle tekrar ertelendi. Nihayet 18 Şubat'ta hava açılmaya başladı. 20 Şubat 1962'nin fırlatma girişiminde bulunmak için uygun bir gün olacağı ortaya çıktı.[12]

Fırlatılış değiştir

 
Glenn, Friendship 7'ye girerken

Glenn, Atlas'ın güdüm sistemindeki hatalı bir bileşeni değiştirmek için bir buçuk saatlik bir gecikmenin ardından 20 Şubat 1962'de UTC saat 11:03'te Friendship 7 uzay aracına bindi. Kapak, 12:10 UTC'de yerine vidalandı. 70 kapak cıvatasının çoğu, birinin kırıldığı keşfedildiğinde sabitlenmişti. Bu ise, tüm cıvataların çıkartılması, bozuk cıvatanın değiştirilmesi ve kapak yerine yeniden cıvatalanması yüzünden 42 dakikalık gecikmeye neden oldu. Sayım 11:25 UTC'de yeniden başladı. Rampa 13:20 UTC' de geri alındı. 13:58 UTC' de, sıvı oksijen sevk valfi tamir edilirken sayım 25 dakika durduruldu.

 
Friendship 7'nin fırlatılışı
Dosya:John Glynn TV.jpg
Fırlatılış televizyonda milyonlarca kişi tarafından izlendi.

14:47 UTC'de, Glenn Friendship 7'ye girdikten iki saat 17 dakikalık bekleme ve üç saat 44 dakika sonra mühendis TJ O'Malley, uzay aracını fırlatmak için beton sığınaktaki düğmeye bastı.[13] O'Malley, "İyi Tanrım tüm yol boyunca koru" dedi ve ardından kapsül iletişimcisi Scott Carpenter, ünlü "Tanrı aşkına, John Glenn" sözünü söyledi.[14] Glenn'in telsizindeki bir arıza nedeniyle, fırlatma sırasında Carpenter'ın ifadesini duymadı.[15] Kalkışta Glenn'in nabzı dakikada 110 vuruşa çıktı.

Kalkıştan 30 saniye sonra General Electric-Burroughs tarafından tasarlanan yönlendirme sistemi, aracı yörüngeye yönlendirmek için güçlendiricideki bir telsiz aktarıcısına kilitlendi. Atlas ve Friendship 7, max Q'dan geçerken Glenn'in bildirdiği gibi, "Şimdi buraya biraz titreşim alanı geliyor." dedi[16] Maksimum Q'dan sonra uçuş düzeldi. Fırlatmadan iki dakika ve 14 saniye sonra, güçlendirici motorlar kesildi ve düştü. Sonra iki dakika yirmi dört saniyede kaçış kulesi tam zamanında planlandığı gibi fırlatıldı.

Kule fırlatıldıktan sonra Atlas ve uzay aracı daha da ileriye doğru eğilerek Glenn'nin ufku ilk kez görmesini sağladı. Manzarayı "Atlantik'in doğusuna bakan güzel bir manzara" olarak nitelendirdi. Son yakıt ikmali tükendikçe titreşim arttı. Güçlendirici performansı, tüm motorlu uçuş boyunca neredeyse kusursuz olmuştu. Destekleyici motor kapatıldığında Atlas'ın kapsülü yalnızca nominalin altındaki 7 ft/sn (2 m/s) hıza çıkardığı bulundu. 14:52 UTC'de Friendship 7 yörüngedeydi. Glenn, Atlas'ın MA-6'yı en az yedi yörünge boyunca kalacak bir yörüngeye yükselttiği haberini aldı. Bu arada, Maryland'deki Goddard Uzay Uçuş Merkezi'ndeki bilgisayarlar, MA-6 yörünge parametrelerinin neredeyse 100 yörünge için yeterince iyi göründüğünü gösterdi.

İlk yörünge değiştir

Pozigrad roketler ateşlenip kapsülü güçlendiriciden ayırdığında beş saniyelik hız azaltma operasyonu iki buçuk saniye geç başladı. Bu, kapsül dönüşüne başladığında önemli bir yuvarlanma hatasına neden oldu. Otomatik konum kontrol sistemi'nin Friendship 7'yi uygun yörünge konumuna getirmesi 38 saniye sürdü. Geri dönüş manevrası toplam 27.4 kg (60.4 pound) yakıttan 2.4 kg'mını (5.4 pound) otomatik ve 11.1 kg'ını (24.4 pound) elli kontrol sistemi için kullandı. Uzay aracı 17,544 mil/saat (28,234 km/sa) (28.234 mil) hızla yörünge uçuşuna yerleşti.

 
Mercury-Atlas 6 görevi sırasında Görev Kontrolü'nün görünümü (o zamanlar "Merkür Kontrolü" olarak adlandırılırdı)

Friendship 7, tüm sistemlerin gitmesiyle ilk yörüngesine başladı. Atlantik'i aştı ve Kanarya Adaları 'nın üzerinden geçti. Oradaki kontrolörler, tüm kapsül sistemlerinin mükemmel çalışır durumda olduğunu bildirdi. Afrika kıyı şeridine ve daha sonra Nijerya, Kano üzerinden iç bölgelere bakan Glenn, izleme istasyonu ekibine bir toz fırtınası görebileceğini söyledi. Kano uçuş iletişimcileri, geçen hafta rüzgarların oldukça şiddetli olduğunu söyledi.

Kano üzerinde, Glenn uzay aracının kontrolünü ele aldı ve büyük bir sapma ayarı başlattı. Uzay aracının uçuş yoluna bakana kadar sapma manevrasına devam etmesine izin verdi. Glenn, konum göstergelerinin gerçek uzay aracı konumu olduğunu gözlemlediğiyle uyuşmadığını fark etti. Yanlış alet okumalarında bile, yörünge yolunda geriye bakmak yerine ileriye bakmaktan memnundu.

Hint Okyanusu üstünde Glenn yörüngeden ilk gün batımını gözlemledi. Alacakaranlık anını "güzel" olarak nitelendirdi. Uzayda ufuk boyunca ince bir mavi şeritle gökyüzü çok siyahtı dedi. Güneşin hızlı battığını ama beklediği kadar hızlı olmadığını söyledi. Beş veya altı dakika boyunca ışık yoğunluğu yavaşça azaldı. Parlak turuncu ve mavi katmanlar, güneşin her iki tarafında 45 ila 60 derece arasında yayılır ve ufka doğru giderek incelir. Bulutlar, pilot gözlem deneyinin bir parçası olarak Hint Okyanusu izleme gemisi tarafından ateşlenen havan topu işaretini görmesini engelledi.

Avustralya kıyı şeridine yaklaşarak dünyanın gece tarafında yolculuğuna devam eden Glenn, yıldız, hava durumu ve dönüm noktası gözlemleri yaptı. Zodyak ışığı olarak bilinen loş ışık fenomenini aradı ama göremedi; gözlerinin karanlığa uyum sağlamak için yeterli zamanı yoktu.

Uzay aracı Avustralya, Muchea'nın telsiz menziline girdi. Oradaki Mercury İzleme İstasyonunda Gordon Cooper kapsül iletişimcisiydi. Glenn kendini iyi hissettiğini ve hiçbir sorunu olmadığını söyledi. Çok parlak bir ışık ve bir şehrin ana hatı gibi görünen şeyi gördü. Cooper, muhtemelen Perth ve onun uydu kasabası Rockingham'ın ışıklarına baktığını söyledi. Bu doğru çıktı; Perth'deki birçok insan yanından geçerken Glenn'i görebilmek için ışıklarını açmıştı. Cooper'a heyecanla, "Bu kesinlikle kısa bir gündü," dedi. "Bu şimdiye kadar karşılaştığım en kısa gündü."

Uzay aracı Avustralya ve Pasifik boyunca Kanton Adası'na hareket etti. Glenn 45 dakikalık kısa bir gece yaşadı ve yörüngeden ilk gün doğumunu izlemek için periskopu hazırladı. Güneş adanın üzerinde yükselirken, kapsülün dışında yüzen binlerce "küçük benekler, parlak benekler" gördü; bir an uzay aracının takla attığını veya bir yıldız alanına baktığını hissetti. Uzay aracının penceresinden dışarı hızlı ve sert bir bakış, yanılsamayı düzeltti ve Glenn, "ateşböceklerinin" kendi dediği gibi, uzay aracının önünden akıp geçtiklerinden emindi. Yavaşça akıyor gibi görünüyorlardı ama uzay aracının herhangi bir yerinden geliyormuş gibi görünmüyorlardı ve Friendship 7 daha parlak güneş ışığına geçerken ortadan kayboldular. Daha sonra bunların muhtemelen yerleşik uzay aracı sistemlerinden çıkan küçük buz kristalleri oldukları belirlendi.

"Bazı çok küçük parçacıklardan oluşan büyük bir kütle içindeyim, ışıl ışıl parlıyormuş gibi parlak şekilde yanıyorlar. Hiç böyle bir şey görmedim. Biraz dönüyorlar: Kapsülün yanından geliyorlar ve küçük yıldızlara benziyorlar. Tam onların duşu geliyor. Kapsülün etrafında dönüyorlar ve pencerenin önüne gidiyorlar ve hepsi parlak bir şekilde aydınlatılıyor." Glenn kapsül duvarına vurmaya başladı ve tıpkı Alan Shepard'ın yaptığı gibi "ateşböceklerinin" çıkışını izledi.

 
Uçuş sırasında Glenn tarafından çekilen fotoğraf (Ansco Autoset, yeniden yapılandırılmış Minolta Hi-Matic ile)

Uzay aracı Hawaii, Kauai izleme istasyonunu geçerken Glenn HF radyo bandında çok parazit olduğunu fark etti. Kuzey Amerika'nın Pasifik kıyılarını geçerken Meksika, Guaymas'taki izleme istasyonu Florida'daki Mercury Kontrole yalpalama iticisinin konum kontrol sorunlarına neden olduğunu bildirdi. Glenn daha sonra bu sorunun "uçuşun geri kalanında benimle takılmaktaydı" diye hatırladı.

Glenn, otomatik dengeleme ve kontrol sistemi uzay aracının saniyede yaklaşık bir buçuk derece sağa kaymasına izin verdiğinde kontrol problemini fark etti. Glenn, kontrolü elli-oransal kontrol moduna geçirdi ve Friendship 7'yi uygun duruma geri getirdi. konumu korumak için hangisinin en az yakıt kullandığını görmek için farklı kontrol modları denedi. En az yakıt manuel uçuş bileşimini kullandı. Yaklaşık yirmi dakika sonra yalpalama itici yeniden çalışmaya başladı ve Glenn otomatik kontrol sistemine geri döndü. Kısa süre çalıştı ve ardından bu sefer ters yalpalama iticisiyle tekrar sorun çıktı. Daha sonra el kumandalı uçuş sistemine geri döndü ve uçuşun geri kalanında uzay aracını bu modda uçurdu.

ikinci yörünge değiştir

Friendship 7, ikinci yörüngesinin başlangıcında Cape Canaveral'ı geçerken, uçuş sistemleri kontrolörü Don Arabian[17] uzay aracı iniş sistemi hakkında veri sağlayan sensör "Segment 51"in garip okuduğunu fark etti. Okumaya göre, ısı kalkanı ve iniş çantası artık yerine kilitli değillerdi. Durum buysa ısı kalkanı yalnızca retro paketin kayışları tarafından uzay aracına karşı tutuluyordu. Mercury Kontrol, tüm izleme bölgelerine "Segment 51"i yakından izlemelerini emretti ve Glenn'e iniş çantası açma anahtarının "kapalı" konumda olması gerektiğini bildirdi.

Glenn sorunun hemen farkında değildi ancak yer istasyonları birbiri ardına ondan iniş çantası açma düğmesinin kapalı olduğundan emin olmasını istediğinde şüphelenmeye başladı. Bu arada, Friendship 7, Atlantik'i ikinci kez geçiyordu. Glenn, uzay aracının konum'unu elle doğru tutmakla ve ayrıca uçuş planı görevlerinin mümkün olduğu kadar çoğunu tamamlamaya çalışmakla meşguldü.

Kanarya Adaları'nı geçen Glenn, uzay aracının dışındaki "ateşböceklerinin" reaksiyon kontrol jetlerinden gelen gazla hiçbir bağlantısı olmadığını gözlemledi. Takım elbisesinin sıcaklığı çok sıcaktı ama ayarlamak için zaman harcamadı. Kano, Nijerya ve Zanzibar bölgeleri, uzay aracının ikincil oksijen kaynağında aniden yüzde 12'lik bir düşüş fark etti.

Hint Okyanusu üzerinden ikinci geçişi sırasında, Glenn Hint Okyanusu izleme gemisinin kötü havada olduğunu buldu. İzleme istasyonu, pilot gözlem deneyi için balonları serbest bırakmayı planlamıştı, ancak bunun yerine Frendship 7 yukarıdan geçerken gemi yıldız mermisi paraşüt fişeklerini ateşledi. Glenn, bölgedeki fırtınalardan gelen şimşek çakmalarını gözlemleyebildi ancak alevleri göremedi.

Glenn'in uzay giysisindeki sıcaklık çok yüksekti. Kanarya Adaları'nı geçeli ikinci yörüngede daha erken olmuştu. Hint Okyanusu'nu geçerken elbisenin sıcaklığını ayarlamaya çalıştı. Avustralya, Woomera'ya yaklaşırken, onu aşırı kabin nemi konusunda uyaran bir sinyal ışığı yandı. Uçuşun geri kalanında, Glenn giysinin soğumasını kabin nemine karşı dikkatli bir şekilde dengelemek zorunda kaldı. Henüz Avustralya üzerindeyken otomatik kontrol sistemi için yakıt beslemesinin %62'ye düştüğünü gösteren başka bir uyarı ışığı yandı. Mercury Kontrol, Glenn'in yakıt tasarrufu yapmak için uzay aracının konum kaymasına izin vermesini tavsiye etti.

İkinci yörüngenin geri kalanında Friendship 7 için daha fazla sorun yoktu. Glenn, uzay aracının konumunu elle kontrol etmeye devam etti ve hizadan çok uzaklaşmasına izin vermedi. Bunu yaparken, işleyen bir otomatik sistemin kullanacağından daha fazla yakıt harcadı. İkinci yörünge sırasında yakıt tüketimi, otomatik kumandalı depodan 6 pound (2,7 kg) ve elle kumandalı depodan 11,8 pound (5,4 kg) olmuştu. Bu, toplam yakıt arzının neredeyse %30'unu oluşturuyordu.

Üçüncü yörünge değiştir

Friendship 7'nin üçüncü yörüngesinde Hint Okyanusu izleme gemisi, bulut kapsamı hala çok kalın olduğu için pilot gözlem deneyleri için herhangi bir nesne fırlatmaya çalışmadı. Uzay aracı Avustralya'ya üçüncü kez ulaştığında Glenn, Muchea İzleme İstasyonu'nda Cooper ile şaka yaptı. Glenn, Cooper'dan Deniz Piyadeleri Komutanı, General Shoup'a üç yörüngenin aylık minimum dört saatlik uçuş süresi gereksinimini karşılaması gerektiğini bildirmesini istedi. Ayrıca normal uçuş ücretini almaya hak kazandığını belgelemek istedi.

Yeniden atmosfere giriş değiştir

Glenn'in yörüngeleri sırasında Mercury Kontrol sorunu "Segment 51" ile izliyordu. Hawaii izleme istasyonu, Glenn'den iniş çantası açma düğmesini otomatik konuma getirmesini istedi. Bir ışık yanarsa, retro paketi yerinde tutarken yeniden giriş yapılmalıydı. İniş çantası anahtarıyla ilgili daha önceki soruları göz önüne alan Glenn, kontrolörlerin gevşek bir ısı kalkanıyla ilgili olası bir sorun bulmuş olması gerektiğini fark etti. Test çalıştırıldı ancak hiçbir ışık görünmedi. Glenn ayrıca uzay aracı manevraları sırasında herhangi bir çarpma sesi olmadığını da bildirdi.

Mercury Kontrol, atacağı adım konusunda hala kararsızdı. Bazı kontrolörler, geri roket (ing: retrorocket) paketinin geri ateşleme sonrasında atılması gerektiğini düşünürken, diğer kontrolörler, ısı kalkanının yerinde kalacağına dair ek güvence olarak retro paketin (ing: retro pack) korunması gerektiğini düşündüler. Uçuş Direktörü Chris Kraft ve Görev Direktörü Walter C. Williams, yeniden atmosfere girişte retro paketi yerinde tutmaya karar verdi. Point Arguello'daki California iletişimcisi Walter Schirra, talimatları Glenn'e iletti: retro paket, uzay aracı Teksas izleme istasyonunun üzerinden geçene kadar saklanmalıydı. Görev bittikten sonra "Segment 51" uyarı ışığı sorununun daha sonra hatalı bir sensör anahtarı olduğu belirlendi, bu da ısı kalkanının ve iniş çantasının yeniden giriş sırasında aslında güvenli olduğu anlamına geliyordu.

Glenn şimdi yeniden atmosfere giriş için hazırlanıyordu. Retro paketi elinde tutmak, periskopu elle geri çekmek zorunda kalacağı anlamına geliyordu. Ayrıca, geçersiz kılma (ing: override switch) anahtarına basarak 0.05-g dizisini etkinleştirmesi gerekecekti. Friendship 7, Kaliforniya sahiline yaklaştı. Fırlatılışından bu yana dört saat 33 dakika geçmişti. Uzay aracı geri ateş durumuna döndürüldü ve ilk retroroket ateşlendi. "Roger. Retrolar ateşleniyor. ... Hiç oldular mı. Hawaii'ye geri dönüyormuşum gibi geliyor." diye Glenn telsizde konuştu. İkinci ve ardından üçüncü retrolar beş saniyelik aralıklarla ateşlendi. Uzay aracının konumu, retrofire sırasında sabit kaldı. Geri ateşlemeden altı dakika sonra, Glenn uzay aracını yeniden giriş için 14 derecelik bir burun yukarı eğim konumuna manevra yaptı.

Friendship 7, Amerika Birleşik Devletleri kıtası üzerinde yeniden girişe süzülürken irtifa kaybetti ve Atlantik'e inişe yöneldi. Teksas izleme istasyonu, Glenn'e ivmeölçer 1.5 g (14.7 m/sn2).) okuyana kadar retro paketi tutmasını söyledi. Glenn, Cape Canaveral'ı geçerken, uzay aracını elle kumanda ettiğini ve yedek olarak kablolu uçuş modunu kullanacağını bildirdi. Mercury Kontrol daha sonra ona 0.05 g (0.49 m/s2)) işareti verdi ve override düğmesine bastı. Aynı zamanda, Glenn "kapsülün üzerine sürtünen küçük şeyler" gibi sesler duydu. "Bu, Friendship 7'dir- dışarıdaki gerçek bir ateş topu," dedi Mercury Kontrol. Retro paketten bir kayış kısmen gevşedi ve yeniden giriş plazma akışında tüketildiği için uzay aracı penceresine asıldı diye telsizle söyledi. Uzay aracı kontrol sistemi iyi çalışıyordu ancak el kumandalı yakıt beslemesi yüzde 15'e düştü. Yeniden giriş yavaşlamasının zirvesi henüz gelmek üzereydi. Glenn, uçtan uca ve otomatik tank beslemesine geçti. Bu kombinasyon daha fazla kullanılabilir yakıta sahipti.

Uzay aracı şimdi en yüksek yeniden atmosfere giriş ısınmasını yaşadı. Glenn daha sonra, "Retro paketin atıldığını ve pencereden çıkan ve pencereden uçan parçaları gördüğünü düşündüm" dedi. Parçaların, ısı kalkanının parçalanabilecek parçaları olmasından korkuyordu. Parçalar, yeniden giriş ateş topunda parçalanan retro paketin parçalarıydı.

Doruk g bölgesini geçtikten sonra Friendship 7 ciddi şekilde sallanmaya başladı. Astronot gemiyi elle olarak kontrol edemedi. Uzay aracı, dikey sıfır derece noktasının her iki tarafında 10 dereceyi geçiyordu. Glenn daha sonra "Düşen bir yaprak gibi hissettim" dedi. Büyük yalpalama ve yuvarlanma oranlarını dengelemeye yardımcı olan yardımcı sönümleme sistemini etkinleştirdi. Otomatik depolardaki yakıt azalıyordu. Glenn, uzay aracının, drogue paraşütünü açacak kadar alçalıncaya kadar istikrarını sürdürüp sürdürmeyeceğini merak etti.

Otomatik yakıt besleme drogue oluğu açılmadan önce 1 dakika 51 saniyede tükendi ve el kumanda yakıt 51 saniyede tükendi. Salınımlar yeniden başladı. 35,000 fitte (10 km), Glenn, konum istikrarını yeniden kazanmak için drogue şutunu elle açmaya karar verdi. Düğmeye ulaşmadan hemen önce, drogue oluğu programlanana 21.000 fit (6.4 km) yerine  28,000 fitte (8,5 km) yükseklikte otomatik olarak açıldı. Uzay aracı yeniden denge kazandı ve Glenn "her şey iyi durumdaydı" dedi.

17,000 fitte (5 km) periskop açıldı ve astronotun kullanımına sunuldu. Glenn bunun yerine üst pencereden dışarı bakmaya çalıştı ama o kadar çok duman ve film kaplıydı ki çok az görebiliyordu. Uzay aracı drogue kanalına inmeye devam etti. Anten bölümü fırlatıldı ve ana kanal açıldı ve tam çapına açıldı. Mercury Control, Glenn'e iniş çantasını manuel olarak yerleştirmesini hatırlattı. Düğmeye bastı ve yeşil ışık onayı geldi. Isı kalkanı ve iniş çantası, kapsülün 1.2 m altında, yerine düşerken bir "tık" duyulabilirdi.

Okyanusa iniş değiştir

 
Noa destroyeri, Friendship 7 kapsülünü gemiye kaldırıyor

Uzay aracı 21°20′K 68°40′B / 21.333°K 68.667°B / 21.333; -68.667 koordinatlarda planlanan iniş bölgesinin 40 mil (64 km) yakınlarında Kuzey Atlantik'e düştü.[18] Retrofire hesaplamaları, yerleşik sarf malzemelerinin kullanımından kaynaklanan uzay aracı ağırlık kaybını hesaba katmamıştı. "Steelhead" kod adlı bir destroyer olan USS Noa uzay aracını paraşütüyle alçalırken görmüştü. Muhrip, Glenn'e kısa sürede kendisine ulaşacağını bildirdiğinde yaklaşık 9,7 km uzaktaydı. Noa on yedi dakika sonra Friendship 7'nin yanına geldi.

Bir mürettebat, uzay aracının antenini temizledi ve başka bir mürettebat, Friendship 7'yi gemiye kaldırmak için bir halat bağladı. Uzay aracı sudan çekildikten sonra destroyerin yan tarafına çarptı. Friendship 7 güverteye çıktığında, Glenn kapsülü üst kapaktan bırakmayı planladı, ancak uzay aracı çok sıcaktı ve Glenn bunun yerine yan kapağı patlatmaya karar verdi. Gemi mürettebatına uzak durmalarını ve elin tersiyle kapak patlatma pistonuna vurmalarını söyledi. Fünye pistonu geri tepti ve astronotun parmak boğumlarını eldivenin içinden hafifçe kesti. Büyük bir gürültüyle kapak kapandı. İlk ABD Donanma Mührü olan Harry Beal, Glenn'i Friendship 7'den çıkardı. Gülümseyen Glenn Friendship 7'den inip Noa'nın güvertesi üzerinde durdu. İlk sözleri, "Orası sıcaktı" oldu.

Astronot ve uzay aracı görevden iyi durumda geldi.

"Dördüncü Yörünge" değiştir

Friendship 7'nin geri dönüşünden sonra NASA, 19 Nisan 1962'de uzay aracının dünya turu için Amerika Birleşik Devletleri Enformasyon Ajansı'na ödünç vereceğini duyurdu. Tur, 20'den fazla duraklıydı ve " Friendship 7nin Dördüncü Yörüngesi" olarak bilinir.[19]

Uzay aracının yeri değiştir

 
Friendship 7, Milestones of Flight Hall, Ulusal Hava ve Uzay Müzesi'nde sergileniyor

Mercury uzay aracı # 13 – Friendship 7 – halen Washington DC'deki Ulusal Hava ve Uzay Müzesi'nde sergileniyor.[20]

Zaman çizelgesi ve parametreler değiştir

Fırlatılış değiştir

Girişim Planlanan (UTC) Sonuç Dönüş Sebep Karar noktası Notlar
1 27 Ocak 1962, 12:00:00 temizlenmiş hava Durumu T-eksi 29 dakika Hava koşulları [12]
2 30 Ocak 1962, 12:00:00 temizlenmiş 3 gün, 0 saat, 0 dakika teknik Yakıt doldurma sırasında keşfedilen Atlas fırlatma aracında yakıt deposu sızıntısı [12]
3 14 Şubat 1962, 12:00:00 temizlenmiş 15 gün, 0 saat, 0 dakika hava Durumu "Olumsuz hava koşulları" [12]
4 20 Şub 1962, 14:47:39 başarı 6 gün, 14 saat, 48 dakika Geri sayım yerel saatle 02:45'te başladı

Uçuş değiştir

Zaman (ss:dd:ss) Etkinlik Açıklama
00:00:00 Havalanmak Mercury-Atlas kalkıyor, gemideki saat başlıyor.
00:00:02 Rulo Programı Mercury-Atlas, ekseni boyunca 2,5 derece/sn 30 ila 0 derece arasında döner.
00:00:16 Saha Programı Mercury-Atlas, 90 ila 0 derece arasında 0,5 derece/sn'lik bir adımla başlar.
00:00:30 Radyo Kılavuz Kilidi General Electric-Burroughs yönlendirme sistemi, aracı yörüngeye girene kadar yönlendirmek için Atlas güçlendiricideki radyo aktarıcısına kilitlenir.
00:01:24 Maks Q Maksimum dinamik basınç 980 lbf/ft2 (47 kPa)
00:02:10 BECO Atlas Booster Motor Kesintisi. Booster motorları düşüyor.
00:02:33 Kule İskelesi Escape Tower Jettison, artık gerekli değil.
00:02:25 atlas sürgüsü Kule ayrılmasından sonra araç daha fazla yana yatmaktadır.
00:05:20 SEKO Atlas Sustainer Motor Kesimi, kapsül yörüngeye ulaştı, hız 17.547 mil (7,844 Hanım)
00:05:24 Kapsül Ayırma Pozigrad roketler 1 saniye boyunca ateş ediyor ve 15 veriyor ft/s (4,57 m/s) ayırma.
00:05:25 5 saniye Hız Sönümleme ASCS, geri dönüş manevrasına hazırlık olarak kapsül oranlarını 5 saniye boyunca sönümler.
00:05:25 Geri Dönüş Manevrası Kapsül (ASCS) sistemi, kalkanın ileri tutumunu ısıtmak için kapsülü 180 derece döndürür. Burun, retro ateş pozisyonuna 34 derece eğimlidir.
00:05:30 - 04:30:00 Yörünge İşlemleri 3 yörünge için yörünge işlemleri ve deneyleri.
04:30:00 Retro Sıra Başlangıcı 30 s içinde geri ateş. (ASCS) -34 derece eğim, 0 derece sapma, 0 derece yuvarlanma için uygun retro tutumu kontrol eder.
04:30:30 geri ateş Her biri 10 saniye boyunca üç retro roket ateşlenir. 5 saniyelik aralıklarla başlatılırlar ve toplam 20 s boyunca üst üste binerler. 550 Delta V ft/sn (168 m/s) ileri hızdan alınır.
04:35:45 Periskopu Geri Çek Periskop yeniden girişe hazırlanırken geri çekilir.
04:36:15 Retro Paketi Jettison Retrofire retro paketi atıldıktan bir dakika sonra ısı kalkanı temiz kalır. (Görevde geçersiz kılındı.)
04:36:20 Retro Tutum Manevrası (ASCS) kapsülü 34 derece burun aşağı eğimde, 0 derece dönüşte, 0 derece sapmada yönlendirir.
04:42:15 .05 G Manevrası (ASCS) yeniden girişin başladığını algılar ve yeniden giriş sırasında kapsülü stabilize etmek için kapsülü 10 derece/sn'de yuvarlar.
04:49:38 Drogue Paraşüt Dağılımı Drogue paraşütü 22.000'de konuşlandırıldı ft (6,7 km) inişi 365'e yavaşlatmak ft/sn (111 m/s) ve stabilize edici kapsül.
04:49:45 şnorkel konuşlandırma Temiz hava şnorkeli 20.000'de açılır ft (6 km) ECS, kabini soğutmak için acil oksijen oranına geçer.
04:50:15 Ana Paraşüt Dağılımı Ana paraşüt 10.000'de açılır ft (3 km). İniş hızı 30'a yavaşlıyor ft/sn (9 Hanım)
04:50:20 İniş Torbası Dağılımı İniş Torbası Açılır, ısı kalkanını düşürür 4 ft (1,2 m).
04:50:20 yakıt dökümü Kalan hidrojen peroksit yakıtı otomatik olarak boşaltılır.
04:55:30 sıçrama Kapsül yaklaşık 500 suya iner mil (800 km) fırlatma alanından aşağı menzil.
04:55:30 Kurtarma Yardımları Dağıtımı Kurtarma yardım paketi dağıtıldı. Pakette yeşil boya kalemi, kurtarma radyo işareti ve kamçı anten bulunur.

Parametreler değiştir

Friendship 7 hakkında Glenn ile NASA belgeseli, 2012 2012

Filmdeki dramatizasyon değiştir

Philip Kaufman'ın 1983 tarihli filmi The Right Stuff , Ed Harris'in Glenn'i oynadığı Friendship 7 görevinin dramatizasyonunu içerir. Dizi, uzay aracının üç yörüngesini ve Glenn'in gördüklerine, bazen kelimesi kelimesine aktarılan tepkilerinin yanı sıra yeniden giriş sırasında ısı kalkanıyla ilgili endişeleri tasvir eder. Gizemli "ateşböcekleri" de gösterilir, ancak gerçek açıklamaları açıklanmaz; bunun yerine Avustralya Aborjinleri tarafından Muchea İzleme İstasyonunda çağrılan büyülü koruma olarak tasvir edilirler.

2016 yapımı Hidden Figures filmi, Katherine Johnson'ın iniş hesaplamalarına odaklanarak, filmin doruk noktasında Friendship 7 misyonunu içerir.

Yıldönümünün anılışı değiştir

20 Şubat 2012'de, uçuşun 50. yıldönümünü anmak için, Glenn, Ohio Eyalet Üniversitesi'nde NASA Yöneticisi Charlie Bolden ile sahnedeyken, Uluslararası Uzay İstasyonu'nun yörüngesindeki mürettebatıyla konuşma fırsatı bulduğunda şaşırdı. halkla ilişkiler okulu Glenn onuruna adlandırılmıştır.[21]

Ayrıca bakınız değiştir

Not listesi değiştir

  1. ^ In US this was sold as the Ansco Autoset.

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Mercury-Atlas 6". NASA. 20 Kasım 2006. 20 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2018. 
  2. ^ "Mercury Atlas 6 NSSDCA/COSPAR ID: 1962-003A". NASA. 13 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ McDowell, Jonathan. "SATCAT". Jonathan's Space Pages. 11 Ekim 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2014. 
  4. ^ "Mercury-Atlas 6 Press Conference (1962)". Texas Archive of the Moving Image. 22 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2019. 
  5. ^ Swenson, Loyd S. Jr.; Grimwood, James M.; Alexander, Charles C. (1989). "13-4 An American in Orbit". Gamble, Chris (Ed.). This New Ocean: A History of Project Mercury (url). Published as NASA Special Publication-4201 in the NASA History Series. NASA. 13 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2009. 
  6. ^ "List of IEEE Milestones". IEEE Global History Network. IEEE. 20 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2011. 
  7. ^ a b "Project Mercury - A Chronology. Part 3 (A)". history.nasa.gov. 9 Haziran 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "For John Glenn, it's one more mission". 12 Şubat 2012. 16 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  9. ^ "Project Mercury Chronology". NASA. 11 Şubat 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ Ireland (July 2019). "The Space Race". The RPS Journal. 159 (7). Bristol: Royal Photographic Society. ss. 460-469. 
  11. ^ "Space Photography During Apollo – Before Apollo". NASA. 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020. 
  12. ^ a b c d "Operational Phase of Project MercuryOperational Phase of Project Mercury". Project Mercury, A Chronology. NASA History Office. 9 Haziran 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "Famed Engineer O'Malley Dies at age 94". NASA News & Features. 13 Kasım 2009. 16 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2009. O'Malley is perhaps best known as the man who pushed the button to launch the Atlas rocket that carried astronaut John Glenn into orbit on Feb. 20, 1962. 
  14. ^ Wilford (28 Ekim 1998). "At Cape Canaveral, Reliving the Grand Highs of '62". The New York Times. ISSN 0362-4331. 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  15. ^ "7 Things You May Not Know About John Glenn". History.com. 8 Aralık 2016. 7 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ "Results of the First U.S. Manned Orbital Space Flight February 20, 1962" (PDF). Mission Transcripts - Mercury - Apollo. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021. 
  17. ^ "God Speed, John Glenn". Failure Is Not an Option: Mission Control from Mercury to Apollo 13 and Beyond. Simon and Schuster. 2001. s. 68. ISBN 978-0-7432-1447-6. 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  18. ^ "NASA Science MA-6 results PDF" (PDF). 2 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  19. ^ "Project Mercury: A Chronology" (PDF). NASA report SP-4001. NASA. 1963. 17 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Aralık 2016. 
  20. ^ Mercury spacecraft #13 Friendship 7 display page on A Field Guide to American Spacecraft website
  21. ^ "Armstrong honors Glenn 50 years after his orbit - NASA also surprised Glenn with space station chat". NBC News. 20 Şubat 2012. 23 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2012. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mercury-Atlas_6&oldid=30807034" sayfasından alınmıştır