Vikipedi

Mikoyan-Gureviç MiG-21

Sovyet yapımı süpersonik jet avcı/önleyici uçağı
(MİG-21 sayfasından yönlendirildi)

MiG-21 (Rusça: Микоян и Гуревич МиГ-21) (NATO rapor ismi: "Fishbed"), Sovyetler Birliği'nde Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu tarafından tasarlanan ve üretilen süpersonik (sesten hızlı) jet avcı/önleyici uçağıdır.
Uçağın görünüşünün bu ünlü Rus telli müzik aletine benzerliği sebebiyle "balalayka" takma ismini almıştır. Polonyalı (Leh) pilotlar tarafından da gövde şeklinden dolayı ołówek (kalem) olarak isimlendirilmiştir. İlk versiyonları ikinci nesil jet avcı uçağı olarak nitelense de sonraki versiyonları üçüncü nesil jet avcı uçağı olarak kabul edilir. MiG-21, dört kıtada ellinin üzerinde ülke tarafından uçurulmuştur ve ilk uçuşunun üzerinden yarım yüzyıldan fazla süre geçmesine rağmen hala bazı ülkelerde hizmet vermektedir. Bu savaş uçağı, havacılık tarihinin en çok üretilen süpersonik jet uçağı, Kore Savaşı'ndan bu yana en çok üretilen savaş uçağı ve bütün versiyonlarda 1959'dan 1985'e kadar en uzun üretim süresine sahip savaş uçağı olmak üzere bir dizi modern havacılık rekorunu elinde bulundurmaktadır. Her tipten 11,496 adet MiG-21 üretilmiştir.

MiG-21
Hırvatistan Hava Kuvvetleri'ne ait, MİG-21BIS-D uçuşta
Hırvatistan Hava Kuvvetleri'ne ait, MİG-21BIS-D uçuşta
TürüAvcı
Ulusal köken Sovyetler Birliği
ÜreticiMikoyan-Gurevich OKB
TasarımcıArtem Mikoyan
İlk uçuş14 Şubat 1955 (Ye-2)
Hizmete giriş1959 (MiG-21F)
Hizmetten çıkış1990'lar (Rusya)
DurumuFaal (listeye bakınız)
Ana kullanıcıSovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB)
Diğer kullanıcılarHindistan
Romanya
Vietnam
Üretim aralığı1959 (MiG-21F) - 1985 (MiG-21bis)
Üretim sayısı11,496
(10,645 adet SSCB, 194 adet Çekoslovakya, 657 adet Hindistan)
DeğişimleriChengdu J-7

Gelişme

değiştir

MiG 21 jet avcı uçağı, ses altı (subsonic) MiG-15, MiG-17 ve ses üstü (supersonic) MiG-19 ile başlayan Sovyet jet avcı uçaklarının bir devamıdır. Suhoy Su-7 gibi arkaya eğimli ya da delta kanatlı önden hava alıklı deneysel bir dizi Mach 2 Sovyet tasarımlarının en başarılı olanı MiG-21'dir.

MiG-21'in 1950'lerin başında Mikoyan OKB tarafından başlatılan tasarım çalışmaları, 1954 yılında Ye-1 olarak adlandırılan bir prototipin hayata geçirilmesiyle sonuçlandı. Bu proje, çok kısa bir süre içinde planlanan motorun yetersiz olduğunun tespit edilmesi ile ikinci bir prototipin (Ye-2) yapımına yol açtı. Gerek bu iki ve benzeri erken prototiplerin kanatları arkaya doğru eğimliydi (swept-wing). Üretim modeli olacak delta kanatlı ilk prototip Ye-4 oldu. Ye-4, ilk uçuşunu 16 Haziran 1955 tarihinde yaptı ve Temmuz 1956'da Moskova'nın Tushino Havaalanı'nda Sovyet Havacılık Günü'nde kamuoyuna tanıtıldı. MiG-21, tek bir uçakta avcı ve önleme uçağı özelliklerini birleştiren ilk başarılı Sovyet uçağı oldu. Bu hafif avcı uçağı, nispeten düşük güçteki turbo jet artyakıcıları ile Mach 2 hızına ulaşma kabiliyetindeydi ve böylece Amerikan F-104 Starfighter, Northrop F-5 Freedom Fighter ve Fransız Dassault Mirage III ile karşılaştırılabilir olduğunu göstermişti.[1]

Üretim

değiştir
 
Aleksotas Havaalanı'nda MiG-21 PF (S. Dariaus / S. Gireno), Kaunas (EYKS)

Sovyetler Birliği'nde (SSCB) üç fabrikada toplam 10,645 adet MiG-21 üretilmiştir.[1] Bu fabrikalar Moskova'daki GAZ 30 (ayrıca Znamya Truda olarak bilinir), Gorky'deki GAZ 21 ve Tiflis'teki GAZ 31 tesisleridir. Bu fabrikalardaki "MiG" üretimi farklılıklar gösterir. Gorky, Sovyet kuvvetleri için tek kişilik; Moskova tek kişilik ihraç modelleri ve Tiflis hem SSCB hem de ihracat için çift kişilik modellerin üretimini yapmıştır. Ancak, bazı istisnalar da vardır. MiG-21R ve MiG-21bis uçaklarının SSCB ve ihraç modelleri Gorky'de üretilmiştir. 17 adet tek kişilik (muhtemelen MiG-21F) Tiflis'te, MiG-21MF ilk olarak Moskova'da daha sonra Gorky'de ve MiG -21U Moskova'nın yanı sıra Tiflis'te de üretilmiştir. Fabrikaların üretim sayıları ise aşağıdaki gibidir:

  • Gorky : 5,765 adet
    • 83 MiG-21F; 513 MiG-21F-13; 525 MiG-21PF; 233 MiG-21PFL; 944 MiG-21PFS/PFM; 448 MiG-21R; 145 MiG-21S/SN; 349 MiG-21SM; 281 MiG-21SMT; 2013 MiG-21bis; 231 MiG-21MF.[1]
  • Moskova : 3,203 adet[1]
    • MiG-21U (bütün ihraç modelleri); MiG-21PF (bütün ihraç modelleri); MiG-21FL (HAL tarafından üretilenler hariç bütün ihraç modelleri); MiG-21M (tamamı); 15 MiG-21MT (tamamı).[1]
  • Tiflis : 1,677 adet
    • 17 MiG-21 ve MiG-21F; 181 MiG-21U izdeliye (изделие= ürün) 66-400 ve 66-600 (1962-1966); 347 MiG-21US (1966-1970); 1133 MiG-21UM (1971'ten üretim sona erene dek).[1]

Çekoslovakya'da lisans altında toplam 194 adet MiG-21F-13 ve Hindustan Aeronautics Ltd. (HAL) tarafından Hindistan'da 657 adet MiG-21FL, MiG-21M ve MiG-21bis (225 kadar bis) üretilmiştir.[1]

Teknik Tanım

değiştir
 
Çek Hava Kuvvetleri'ne ait bir Mikoyan-Gurevich MiG-21'in kokpiti (AFB Čáslav (LKCV), Chotusice, Czech Republic).
 
MiG-21MF burun iniş takımı.

MiG-21; süpersonik uçuş yeteneğine sahip, tek motorlu jet avcı uçağıdır.

Kanat

MiG-21 delta kanatlı bir uçaktır.

Gövde

MiG-21 maksimum 1.24 m genişliğinde eliptik profilli yarı-monokok (soba borusu gibi tek parçalı) bir gövdeye sahiptir. Motoru besleyen hava akımı, hava alığındaki bir koni ile düzenlenir. MiG-21PF modeline kadar üç aşamalı olan bu koni, M=1.5 hızına kadar tamamen geriye çekili, M=1.5 ve M=1.9 arası hızlarda orta konumda ve M=1.9'dan daha yüksek hızlarda en ileri konumda bulunuyordu.

Kuyruk

MiG-21'in kuyruk bölümü, dikey sabitleyici (dikey stabilize), bir çift kanat (yatay stabilize) ve yalpa kontrolünü/rotadan çıkmamayı (yaw) sağlayan kuyruğun altındaki küçük bir kanatçıktan oluşur. Bir dümeni olan dikey sabitleyici arkaya doğru 60° açılı ve 5.32 m2 (önceki versiyonlarda 3.8 m2) alanındadır. Yatay stabilize geriye doğru (tarama açısı) 57° açılı, 3.94 m2 alanında ve 2.6 m genişliğindedir.

İniş takımı

Bir burun iniş takımı ile birlikte üç tekerlekli iniş takımına sahiptir. Ana iniş takımının lastikleri 800 mm jant çapında ve 600 mm genişliğindedir (MiG-21P ile birlikte 660x200). Ana iniş takımının tekerlekleri 87° döndükten sonra gövde içine alınır, süspansiyon donanımı kanat içine çekilir. Burun tekerleği radarın altındaki gövde içindeki yuvasına ileriye doğru katlanır. Tekerlekleri arasındaki uzunluk 4.71 m, açıklık ise 2.69 m'dir.

Motorlar

MiG-21 motoru çeşitli türlerde üretilmiştir.[2]

MiG-21 versiyonlarında kullanılan motorlar:[1]
Model Motor İtiş - kN (normal/artyakıcılı) İtiş - lbf (normal/artyakıcılı)
Ye-2 Mikulin AM-9B 25.5/31.9 5730/7165
Ye-2A/MiG-23 (izd. 63) Tumanskiy RD-11 37.3/50.0 8380/11240
Ye-50 Tumanskiy RD-9E + Dushkin S-155 25.5/32.4 + 37.3 5730/7275 + 8380
Ye-50A/MiG-23U (izd. 64) Tumanskiy R-11E-300 + Dushkin S-155 37.3/50.0 + 37.3 8380/11240 + 8380
Ye-4 Tumanskiy RD-9E 25.5/32.4 5730/7275
MiG-21 (izd. 65) Tumanskiy R-11-300 ?/49.0 ?/11020
Ye-6 Tumanskiy R-11F-300 38.3/56.4 8600/12680
MiG-21F (izd. 72) Tumanskiy R-11F-300 38.3/56.4 8600/12680
MiG-21F-13 (izd. 74) Tumanskiy R-11F-300 38.3/56.4 8600/12680
Ye-6T ("Ye-66") Tumanskiy R-11F2-300 36.8/60.7 8258/13633
Ye-6T ("Ye-66A") Tumanskiy R-11F2-300 + Sevruk S3-20M5A 36.8/60.7 + ? 8258/13633 + ?
Ye-6V Tumanskiy R-11F2S-300 38.8/60.6 8710/13610
Ye-7 1-2/MiG-21P Tumanskiy R-11F-300 38.3/56.4 8600/12680
Ye-7 3-4 Tumanskiy R-11F2-300 38.8/60.0 8710/13490
MiG-21PF (izd. 76, 76A) Tumanskiy R-11F2-300 38.8/60.0 8710/13490
MiG-21FL (izd. 77) Tumanskiy R-11F-300 38.3/56.4 8600/12680
Ye-7SPS, MiG-21PFS (izd. 94) Tumanskiy R-11F2S-300 38.8/60.6 8710/13610
MiG-21PFM (izd. 94, 94A) Tumanskiy R-11F2S-300 38.8/60.6 8710/13610
Ye-7R Tumanskiy R-11F2S-300 38.8/60.6 8710/13610
MiG-21R (izd. 03, 94R, 94RA) Tumanskiy R-11F2S-300 38.8/60.6 8710/13610
MiG-21R (94R late) Tumanskiy R-13-300 39.9/63.7 8970/14320
Ye-7S Tumanskiy R-11F2-300 38.8/60.0 8710/13490
MiG-21S/SN (izd. 95/95N) Tumanskiy R-11F2S-300 38.8/60.6 8710/13610
MiG-21M (izd. 96) Tumanskiy R-11F2SK-300 38.8/60.6 8710/13610
MiG-21SM (izd. 95M/15) Tumanskiy R-13-300 39.9/63.7 8970/14310
MiG-21MF (izd. 96F) Tumanskiy R-13-300 39.9/63.7 8970/14310
MiG-21MT/SMT/ST (izd. 96T/50/50) Tumanskiy R-13F-300 39.9/63.7 8970/14320
MiG-21bis (izd. 75/75A/75B) Tumanskiy R-25-300 40.2/69.6 (97.1*) 9040/15650 (21825*)

* = sınırlı (3-dakika) "ekstra-güç" art yakıcı 4000 m'nin (13,120 ft) altında veya daha az irtifada kullanılır.

Silah donanımı

Aşağıdaki tabloda MiG-21'in çeşitli modellerinin olası mühimmat yükleri gösterilmektedir. Pilon sütunundaki numaralar pilon başına yükü gösterir.

Çeşitli MiG-21 versiyonlarının silah donanımları:[1]
Model Dahili Top Merkez Pilon İç Pilonlar (bağlama noktası başına) Dış Pilonlar (bağlama noktası başına)
Ye-2 3x NR-30 w 60 rpg 1x UB-16-57 16-tube rocket pod n/a -
Ye-2A/MiG-23 3x NR-30 w 60 rpg 1x PTB-490 490L drop tank
1x UB-16-57
1x FAB-250 GP bomb 		n/a -
Ye-50A/MiG-23U 2x NR-30 w 60 rpg n/a 1x ORO-57K 8-tube rocket pod -
Ye-4 3x NR-30 w 60 rpg 1x FAB-250/500 GP bomb
1x UB-16-57
1x PTB-400 400L drop tank 		- -
MiG-21 3x N-30 w 60 rpg 1x FAB-250 GP bomb
2x ORO-57K on special adapter
2x TRS-190 HVAR on twin launcher
1x ARS-212 unguided rocket
1x PTB-400 		- -
MiG-21F 1st 30: 1x NR-30 + 2x NR-23
Rest: 2x NR-30 w 60 rpg 		1x PTB-400 1x S-21 Ovod-M HVAR
1x S-24 HVAR
1x OFAB-100-120 HE-Frag bomb
1x FAB-100/250/500
1x ZB-360 napalm tank 		-
MiG-21F-13 1x NR-30 w 30 rds 1x PTB-490 1x K-13/R-3S AAM
1x UB-16-57U
1x S-24 HVAR
1x FAB-100/250/500
1x ZB-360 		-
MiG-21PF/PFS n/a 1x PTB-490 1x K-13/R-3S
1x RS-2-US AAM
1x UB-16-57U
1x FAB-100/250 		-
MiG-21FL n/a 1x PTB-490 1x K-13/R-3S
1x UB-16-57U
1x FAB-100/250 		-
MiG-21PFM n/a 1x PTB-490
1x GP-9 cannon pod w GSh-23-2 w 200 rds 		1x K-13/R-3S
1x RS-2-US
1x UB-16-57U
1x FAB-100/250
1x Kh-66 ASM 		-
MiG-21R n/a 1x PTB-490/PTB-800 800L drop tank
Type D daylight PHOTINT pod
Type N nighttime PHOTINT pod
Type R ELINT pod
Type T TV pod
SPRD-99 JATO booster 		1x R-3S
1x RS-2-US
1x UB-16-57UM
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x ZB-500 napalm tank
1x Kh-66 		1x PTB-490
1x UB-16-57UM
1x FAB-100/250/OFAB-100
1x S-24
MiG-21S n/a 1x PTB-490/PTB-800
1x GP-9 cannon pod
1x SPRD-99 		1x R-3R/R-3S
1x RS-2-US
1x Kh-66
1x UB-16-57UM
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x ZB-500 		1x PTB-490
1x R-3R/R-3S
1x UB-16-57UM
1x OFAB-100/FAB-100/250
1x S-24
MiG-21SN n/a 1x PTB-490/PTB-800
1x GP-9 cannon pod
1x SPRD-99
1x RN-25 tactical nuclear bomb 		1x R-3R/R-3S
1x RS-2-US
1x Kh-66
1x UB-16-57UM
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x ZB-500 		1x PTB-490
1x R-3R/R-3S
1x UB-16-57UM
1x OFAB-100/FAB-100/250
1x S-24
MiG-21M 1x GSh-23-2L w 200 rds 1x PTB-490/PTB-800
1x SPRD-99 		1x R-3S
1x RS-2-US
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100 		1x R-3S
1x RS-2-US
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x PTB-490
MiG-21SM 1x GSh-23-2L w 200 rds 1x PTB-490/PTB-800
1x SPRD-99 		1x R-3S/R-3R
1x UB-16-57/UB-32
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x ZB-360
1x Kh-66
1x S-24 		1x R-3S/R-3R
1x UB-16-57/UB-32
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x ZB-360
1x Kh-66
1x S-24
1x PTB-490
MiG-21MF/MT 1x GSh-23-2L w 200 rds 1x PTB-490/PTB-800
1x SPRD-99 		1x R-3S
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100 		1x R-3S
2x R-60 AAM on twin rail
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x PTB-490
MiG-21SMT/ST 1x GSh-23-2L w 200 rds 1x PTB-490/PTB-800
1x SPRD-99 		1x R-3S/R-3R
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100 		1x R-3S/R-3R
2x R-60 AAM on twin rail
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x PTB-490
MiG-21bis 1x GSh-23-2L w 200 rds 1x PTB-490/PTB-800
1x SPRD-99 		1x R-3S/R-3R/R-13M
1x R-55 AAM
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100 		1x R-3S/R-3R/R-13M
1x R-55
2x R-60/R-60M on twin rail
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x PTB-490
MiG-21bis-D/Lancer 1x GSh-23-2L w 200 rds 1x PTB-490/PTB-800
1x SPRD-99
1x Litening laser designator
1x recce pod 		1x R-3S
1x Python 3 AAM
1x AIM-9 AAM
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x Mk82/Mk84 LGB 		1x R-3S
1x Python 3 AAM
1x AIM-9 AAM
2x R-60 AAM on twin rail
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x PTB-490
MiG-21-93 1x GSh-23-2L w 200 rds 1x PTB-490/PTB-800
1x SPRD-99 		1x R-3S/R-3R/R-13M
1x R-27R1 AAM
1x R-55 AAM
1x R-73 AAM
1x R-77 AAM
1x Kh-25MP ASM
1x Kh-31A/Kh-31P ASM
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x KAB-500Kr LGB 		1x R-3S/R-3R/R-13M
1x R-27R1
1x R-55
1x R-73
1x R-77
2x R-60/R-60M on twin rail
1x Kh-25MP
1x Kh-31A/Kh-31P
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x KAB-500Kr LGB
1x PTB-490
MiG-21 Bison 1x GSh-23-2L w 200 rds 1x PTB-490/PTB-800
1x SPRD-99 		1x R-3S/R-3R/R-13M
1x R-27R1/R-27T1 AAM
1x R-55 AAM
1x R-73E AAM
1x R-77 AAM
1x Kh-25MP
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x KAB-500Kr LGB 		1x R-3S/R-3R/R-13M
1x R-27R1
1x R-55
1x R-73E
1x R-77
2x R-60/R-60M on twin rail
1x Kh-25MP
1x Kh-66
1x UB-16-57U
1x S-24
1x FAB-100/250/500/OFAB-100
1x KAB-500Kr LGB
1x PTB-490

Operasyonel tarihi

değiştir

Vietnam

değiştir
 
Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri Ulusal Müzesi'nde sergilenen Vietnam Halk Hava Kuvvetleri (Vietnam People's Air Force) işaretli Mikoyan-Gurevich MiG-21F-13.
 
Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri'ne ait Mikoyan-Gurevich MiG-21UM.

MiG-21 ilk ününü çok sık harekâta katıldığı Vietnam Savaşı'nda elde etmiştir. Zamanının en gelişmiş uçağı olmasına rağmen birçok Kuzey Vietnam as pilotu, MiG-21'in yüksek kanat yükü dolayısıyla MiG-17'den daha az manevra kabiliyetine sahip olmasından MiG-17 ile uçmayı tercih etmiştir. Her ne kadar MiG-21, karşısındaki çağdaş çok maksatlı Birleşik Devletler avcı uçaklarının uzun menzilli radar, füze ve ağır mühimmat yükünden yoksun olsa da deneyimli pilotların elinde özellikle yerden idare edilen (GCI:Ground-controlled interception) yüksek hızlı vur-kaç saldırılarında kullanıldığında zor bir düşman olduğunu kanıtladı. MiG-21 önlediği F-105 darbe gruplarını yere inmeye zorlamış veya bomba yüklerini atmak zorunda bırakmıştır.

Orta Doğu

değiştir

MiG-21 kapsamlı olarak İsrail'e karşı Mısır, Suriye ve Irak hava kuvvetleri tarafından 1960, 1970 ve 1980'lerde Orta Doğu'daki çatışmalarda kullanılmıştır. MiG-21 ilk kez İsrail Mirage IIIC uçakları ile 7 Nisan 1967 tarihinde altı Suriye MiG-21'nin İsrail Mirage'ları tarafından düşürüldüğünde karşı karşıya kaldı. MiG-21, F-4 Phantom II ve A-4 Skyhawk ile daha sonra 1970'li yıllarda karşı karşıya kalacak ve sonrasında İsrail tarafından 1980'lerde hizmete sokulan daha modern F-15 Eagle ve F-16 Fighting Falcon tarafından yenilecekti. MiG-21 Afganistan'ın Sovyet işgalinin ilk aşamalarında 1979 yılının Aralık ayında da kullanılmıştır

Hindistan

değiştir

Hindistan Hava Kuvvetleri, 1971 yılındaki Hint-Pakistan Savaşı'ndan bu yana savaşın asıl yükünü taşıyan MiG-21'in en büyük kullanıcısı olmuştur. Bu savaş kıta üzerinde ilk süpersonik hava muharebesine tanık olmuştur. Bir Hint MiG-21 uçağı Pakistan Hava Kuvvetleri'ne ait bir F-104 Starfighter uçağını düşürmüş,[3] sonrasında üç adet daha F-104 Starfigher ve bir MiG-19 savaş sona ermeden Hint uçaklarınca vurulmuştur. Ayrıca MiG-21 1999'da Kargil Savaşı'nda da kullanılmıştır. Bu kısa savaşta bir MiG-21 Pakistan tarafından fırlatılan yerden havaya füze ile vurulmuştur.[4] MiG-21'in bilinen son kurbanı, 1999 yılında Atlantik Hadisesi (Atlantique Incident) olarak isimlendirilen olay sırasında Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait iki MiG-21 uçağının Hindistan Hava Sahası'na doğru uçan Pakistan Deniz Kuvvetleri'ne ait bir Breguet Atlantique keşif uçağını düşürmesidir.

Eski Yugoslavya

değiştir

60'lı yıllar sırasında Sovyetler Birliği ile ilişkilerini büyük ölçüde geliştiren Yugoslavya, Eylül 1962'de ilk MiG-21F-13 avcı uçaklarını Yugoslav Hava Kuvvetleri bünyesine kattı (Yugoslav askeri tanımlaması L-12). Yugoslavya, 1962'den 80'lerin başına kadar olan dönemde dokuz değişik versiyonda yaklaşık 216 adet MiG-21 uçağı almıştır. Bunlar MiG-21F-13 Fishbed C (L-12), MiG-21U-400 ve U-600 Mongol-A (L-12 ve NL-12M), MiG-21PFM Fishbed-K (L-14), MiG21US Mongol-B (NL-14), MiG-21R Fishbed-H (L-14i), MiG-21M Fishbed-J (L -15), MiG-21MF Fishbed-J (L-15M), MiG-21UM Mongol-B (NL-16), MIG-21bis Fishbed-N ve Fishbed-L (L-17 ve L-17K) modelleridir. 1964'ten 1992'ye kadar yaklaşık 80 uçak kazalarda kaybedilmiştir. MiG-21 kullanan Yugoslav Hava Kuvvetleri birimleri şunlardır:

  • 204. Av Havacılık Alayı (Batajnica Hava Üssü)
    • 126. Av Filosu
    • 127. Av Filosu
    • 128. Av Filosu
  • 117. Av Havacılık Alayı (Željava Hava Üssü)
    • 124. Av Filosu
    • 125. Av Filosu
    • 352. Keşif Filosu
  • 83. Av Havacılık Alayı (Slatina Hava Üssü)
    • 123. Av Filosu
    • 130. Av Filosu
  • 185. Av-Bombardıman Filosu (Pula)
    • 129. Av Filosu
  • 129. Eğitim Merkezi (Batajnica Hava Üssü)

Afrika

değiştir

Sovyetler tarafından Soğuk Savaş esnasında MiG-21'ler birçok Afrika Sahra ülkesine verildi. Bu uçakların en önemli kullanımı Angola İç Savaşı sırasında olmuştur. Küba Hava Kuvvetleri pilotları da bu savaş sırasında Angola üzerinde MiG-21'ler ile uçmuştur. Hem Angola hem de Küba MiG-21'leri sıklıkla Güney Afrika Hava Kuvvetleri (SAAF) Mirage'ları ile karşılaşmıştır. 6 Kasım 1981 günü, Binbaşı Johann Rankin bir Mirage F.1CZ ile Teğmen Danacio Valdez kumandasındaki MiG-21MF uçağını düşürerek Kore Savaşı'ndan sonraki ilk SAAF hava zaferini kaydetmiştir. 5 Ekim 1982 tarihinde de bir SAAF Mirage 5CZ uçağı bir MiG-21MF uçağını top ateşi ile yaralamış, fakat MiG üssüne güvenle dönüş yapmayı başarmıştır.[1]

Romanya

değiştir

1993 yılından itibaren Rusya, Romanya Hava Kuvvetleri'ne (RoAF) MiG-23 ve MiG-29 için yedek parça vermeyi durdurdu. Bu olay, Rumen MiG-21'lerinin Elbit sistemleri ile modernizasyonu bağlamında bir başlangıç oldu, çünkü bu savaş uçağını idame ettirmek Rumenler için daha kolaydı. 110 adet MiG-21 LanceR adı altında modernize edilmiştir. Bugün, sadece 48 adet LanceR RoAF envanterinde aktif durumdadır. Bu uçaklar, R-60M, R-73, Magic 2 veya Python III füzeleri gibi hem Batı ve hem de Doğu silahlarının her ikisini de kullanabilir. MiG-21'ler 2012 yılında F-16, F/A-18, Eurofighter Typhoon veya Gripen gibi yeni bir savaş uçağı ile değiştirilecektir.

 
RoAF MiG 21UMLancer

Bilinen MiG-21 asları

değiştir
Bilinen MiG-21 hava asları
Pilotun Adı Milliyeti Zafer Sayısı Dönemi
Nguyễn Văn Cốc Vietnam 9 Vietnam Savaşı
Phạm Thanh Ngân Vietnam 8 Vietnam Savaşı
Nguyễn Hồng Nhị Vietnam 8 Vietnam Savaşı
Mai Văn Cường Vietnam 8 Vietnam Savaşı
Đặng Ngọc Ngự Vietnam 7 Vietnam Savaşı
Vũ Ngọc Đỉnh Vietnam 6 Vietnam Savaşı
Nguyễn Ngọc Độ Vietnam 6 Vietnam Savaşı
Nguyễn Nhật Chiêu Vietnam 6 Vietnam Savaşı
Lê Thanh Đạo Vietnam 6 Vietnam Savaşı
Nguyễn Đăng Kỉnh Vietnam 6 Vietnam Savaşı
Nguyễn Đức Soát Vietnam 6 Vietnam Savaşı
Nguyễn Tiến Sâm Vietnam 6 Vietnam Savaşı
Albay Vadim Petrovich Shchbakov SSCB 6 Vietnam Savaşı
M. Mansur Suriye 5 (6?) Arap- İsrail Savaşı (1973-1974)
B. Hamshu Suriye 5 Arap- İsrail Savaşı (1973-1974)
Nguyễn Văn Nghĩa Vietnam 5 Vietnam Savaşı
A. el-Gar Suriye 4 (+1 paylaşım) Arap- İsrail Savaşı (1973-1974)
A. Wafai Mısır 4 Arap- İsrail Savaşları
S. A. Razak Irak 4 İran-Irak Savaşı

Versiyonlar

değiştir
 
Mikoyan-Gurevich MiG-21 (Deutsches Museum, Münih)

[Bu bölümdeki tüm bilgiler Yefim Gordon&Keith Dexter tarafından yazılmış "MiG-21" ISBN 978-1-85780-257-3 kitabından uyarlanmıştır (çevirenin notu).]

- Nesil Sıfır: Geliştirme ve Seri Üretim Öncesi (1954-1956)
Özgün geliştirme tasarıları ve prototip, ilk seri üretim öncesi uçak. (Temel versiyonlar: Ye-1, Ye-2, Ye-2A/MiG-23, Ye-4, Ye-50, Ye-50A/MiG-23U, Ye-5, MiG-21).
- Nesil Bir: İlk Seri Üretim (1957-1961)
İlk kitlesel üretim sürümleri, diğer iyileştirmeler ve deneyler. (Temel versiyonlar: Ye-6, Ye-50P, MiG-21F, Ye-6T, MiG-21P-13, MiG-21F-13, Ye-6V).
- Nesil İki: Önleme Uçakları (Interceptor) (1961-1966)
Birbirine yakın sabit iyileştirmeler uygulanan önleme uçağı ve önleme kabiliyetli keşif uçağı olarak görevlendirilen daha gelişmiş versiyonlara öncülük eden diğer gelişmeler. Nükleer kabiliyetli darbe versiyonu da geliştirilmiştir. (Temel versiyonlar: MiG-21PF/FL, Ye-7SPS, MiG-21PFS, Ye-7M, MiG-21PFM, Ye-7R, MiG-21R, Ye-7S, MiG-21S, MiG-21N, MiG-21PD).
- Nesil Üç: Modernizasyon (1968-1972)
Bu dönem içinde MiG-21M versiyonundan nihai versiyon olan ve 1980'lere kadar üretilen MiG-21bis modeli ile MiG-21'in geliştirilmesi sürekliliğini korumuştur. (Temel versiyonlar: MiG-21M, MiG-21I, MiG-21K, MiG-21Sh, MiG-21SM, MiG-21MF, MiG-21DF, MiG-21SMF, MiG-21MT, MiG-21SMT, MiG-21ST, MiG-21bis).
- Eğitim Uçağı Versiyonları (1960-1968+)
MiG-21'in eğitim versiyonlarının geliştirilmesi 1960 yılında başladı ve 1968 yılındaki nihai tasarımdan sonra da uzun yıllar üretim devam etti. (Temel versiyonlar: Ye-6U, MiG-21U, MiG-21US, MiG-21UM).
MiG-21 versiyonlarının elektronik sistemleri (avionik)
Model Telsiz IFF ADF RWR Nişangah Radar ATC Transponder GCI Komuta Bağlantısı Telsiz Seyir Sistemi
MiG-21 (izd. 65) RSIU-4V Klyon SRO-2 Khrom ARK-5 Amur SPO-2 Sirena-2 ASP-5N-V3 SRD-1M Konus** SOD-57 Globus Gorizont-1V -
MiG-21F (izd. 72) R-800 SRO-2 Khrom ARK-54N SPO-2 Sirena-2 ASP-5NV-UI SRD-5MN Baza-6** SOD-57 Globus Gorizont-1V? -
MiG-21F-13 (izd. 74) R-802 SRO-2 Khrom ARK-10 SPO-2 Sirena-2 ASP-5ND SRD-5ND Kvant** SOD-57M Globus-2 Gorizont-1V? -
MiG-21PF (izd. 76) RSIU-5V SRZO-2 Khrom-Nikel' ARK-54I SPO-2 Sirena-2 PKI RP-9-21 (batch 1-6); RP-21 (7 on) SOD-57M Globus-2 ARL-S Lazur' -
MiG-21PF (izd. 76A) RSIU-5 SRO-2 Khrom ARK-10* SPO-2 Sirena-2 PKI RP-9-21 SOD-57M Globus-2 ARL-S Lazur' -
MiG-21FL (izd. 77) RSIU-5G SRO-1 ARK-10* SPO-2 Sirena-2 PKI R1L SOD-57M Globus-2 ? -
MiG-21PFM (izd. 94) RSIU-5V SRZO-2M Khrom-Nikel' ARK-10 SPO-2 Sirena-2 PKI RP-21M SOD-57M Globus-2 ARL-S Lazur' Iskra
MiG-21PFM (izd. 94A) RSIU-5 SRZO-2 Khrom-Nikel' ARK-10* SPO-2 Sirena-2 PKI RP-21MA SOD-57M Globus-2 ARL-S Lazur' Iskra
MiG-21R (izd. 03/94R) RSIU-5V SRZO-2M Khrom-Nikel' ARK-10 SPO-3 Sirena-3 PKI RP-21M SOD-57M Globus-2 ARL-S Lazur' Iskra
MiG-21R (izd. 94RA) RSIU-5 SRZO-2 Khrom-Nikel' ARK-10 SPO-3 Sirena-3 PKI RP-21MA SOD-57M Globus-2 ARL-S Lazur' Iskra
MiG-21S/SN (izd. 95/95N) RSIU-5V SRZO-2M Khrom-Nikel' ARK-10 SPO-10 ASP-PF-21 RP-22 (Sapfir-22) SOD-57M Globus-2 ARL-S Lazur'-M ?
MiG-21M (izd. 96) RSIU-5 SRZO-2 Khrom-Nikel' ARK-10 SPO-3 Sirena-3M ASP-PFD RP-21MA SOD-57M Globus-2 ARL-S Lazur' ?
MiG-21SM (izd. 95M/15) RSIU-5V SRZO-2M Khrom-Nikel' ARK-10 SPO-10 ASP-PFD RP-22 SOD-57M Globus-2 ARL-S Lazur'-M ?
MiG-21bis (PVO; izd. 75) RSIU-5V SRZO-2M Khrom-Nikel' ARK-10 SPO-10 ASP-PFD-M RP-22M SOD-57M Globus-2 ARL-S Lazur'-M none?
MiG-21bis (VVS; izd. 75) RSIU-5V SRZO-2M Khrom-Nikel' ARK-10 SPO-10 ASP-PFD-M RP-22M SOD-57M Globus-2 none RSBN-4N
MiG-21bis (izd. 75A) RSIU-5 SRZO-2 Khrom-Nikel' ARK-10 SPO-3 Sirena-3M ASP-PFD RP-21M SOD-57M Globus-2 ARL-S Lazur'-M none?
MiG-21bis (izd. 75B) RSIU-5 SRZO-2 Khrom-Nikel' ARK-10 SPO-3 Sirena-3M" ASP-PFD RP-21M SOD-57M Globus-2 none RSBN-2N

Tablo açıklaması:

  1. IFF = Identification Friend or Foe (dost düşman tanıma)
  2. ADF = Automatic direction finder (otomatik istikamet bulucu)
  3. RWR = Radar warning receiver (radar ikaz alıcısı)
  4. ATC = Air traffic control (hava trafik kontrolü)
  5. GCI = Ground-Controlled Interception (yer kontrollü önleme)
  6. DME = Distance measuring equipment (mesafe tahmin cihazı)
  7. * = DME modülü yoktur.
  8. ** = Sadece menzil belirleyici birim (telemetre) vardır.

Geliştirme programları

değiştir
 
MiG-21 2000
 
Romanya Hava Kuvvetleri'ne ait Rus tasarımı MiG-21UM LanceR-B avcı uçağı, Bulgaristan'da yapılan Partnership for Peace Exercise Cooperative Key 2003 tatbikatına katılmak üzere Graf Ignatievo Hava Üssü'ne iniş yaparken.
 
MiG-21 LanceR-C (RoAF, 71 . Hava Üssü)
 
Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait MiG-21 Bison (Aeroindia 2005, Bangalore, India)
MiG-21-93
Rusya günümüzde eski model MiG-21'leri MiG-21-93 standardına getirmek için bir güncelleme paketi sunmaktadır. Bu paket, görüş ötesi menzilli Vympel R-77 havadan havaya füze gibi modern silahların kullanımı ile uçağa daha büyük bir atış menzili sağlayan ve MiG-29'larda da kullanılan Kopyo doppler radarının yerleştirildiği aviyonik sisteminin bir yükseltmesidir. Yükseltilen aviyonikler, düşman avcı uçakları ile savaşabilme kabiliyetini arttırmasının yanı sıra uçağın hayatta kalabilme kabiliyetini de geliştirmektedir. Diğer yükseltme özellikleri içerisinde çift ekranlı HUD (Head-up display = baş üstü ekran), kaska monteli hedef tespit cihazı ve gelişmiş uçuş kontrol sistemleri bulunmaktadır.
MiG-21-2000
İhraç alıcıları için tek kişilik 21. yüzyıl versiyonudur. İsrail Havacılık ve Uzay Sanayi tarafından yapılmıştır.[5]
MiG-21 LanceR
Romanya Hava Kuvvetleri için İsrail Elbit ve Rumen Aerostar SA firmaları tarafından yapılan gelişmiş versiyondur. The LanceR-A versiyonu, R-60, R-73 ve Python III havadan havaya füze benzeri doğu ve batı kökenli mühimmat kullanarak hassas yer saldırı görevi için optimize edilmiştir. The LanceR-B versiyonu eğitim ve LanceR-C ise iki adet LCD MFD (Multi-function display = çok maksatlı ekran), kaska monteli hedef tespit cihazı ve Elta EL/M-2032 hava muharebe radarı monteli hava üstünlüğü versiyonudur.[1]
MiG-21 Bison
İlk müşterisi olan Hint Hava Kuvvetleri ve ihracat için üretilmiş geliştirilmiş versiyondur. Aynı anda sekiz hedefi izleme ve Vympel R-27 benzeri havadan havaya yarı aktif radar güdümlü füze ile iki hedefe kilitlenme kabiliyetindeki Phazotron Kopyo (mızrak) hava radarı ile donatılmıştır. Bu radar aynı zamanda ek kanal tahsis edildiğinde Vympel R-77 havadan havaya aktif radar güdümlü füzenin kullanımına da uygundur. Ruslar bu versiyonun ilk F-16 modellerine eşdeğer olduğunu iddia etmektedirler. Hint-ABD ortak hava tatbikatlarında Amerikan F-15 ve F-16'larına karşı da iyi bir performans sergilemiştir. Simüle edilen hava muharebelerinde 'Bison' versiyonları neredeyse tüm sahte kapışmaları kazanmayı başarmıştır.
MiG-21-97
MiG-21-93 modelinin geliştirilmişidir. MiG-21-93, Klimov RD-33 motoru ile donatılmıştır. Ruslar Ramenskoye Havaalanı'ndaki değerlendirmede bu versiyonun yapılan simüle it dalaşında F-16'yı 4:1 bir skor ile yendiğini iddia etmektedirler.

Yabancı üretim versiyonları

değiştir
Çin Halk Cumhuriyeti (PRC)

MiG-21'in Çin yapımı türevleri Chengdu J-7 ve F-7 (ihraç modeli) olarak tanımlanır. J-7'nin yalnızca ilk sürümü MiG-21F-13 versiyonu MiG-21'in bir kopyasıdır. Çin ve SSCB arasında MiG-21'in Çin'de lisans altında üretiminin yapılmasına dair bir anlaşmaya varılmasına rağmen, iki ülke arasındaki siyasi ilişkilerin bozulması Sovyet desteğinin durmasına neden oldu. Bu durum Çinlileri, siyasi sürtüşme zamanında SSCB'den henüz sevk edilmemiş çizim ve belgeleri yapmak yerine, SSCB'den verilen bir avuç MiG-21F-13 parçası üzerinde tersine mühendislik yapmaya mecbur etti. J-7'nin sonraki tüm gelişimi Çin'e aittir ve Sovyet yapımı modellerden farklıdır.[1] Çekoslovakya:

1962 ve 1972 yılları arasında ve MiG-21F-13 versiyonu lisans altında Aero Vodochody tarafından Çekoslovakya'da üretildi. Aero Vodochody (sonradan Středočeské strojírny, n.p. adını aldı), bu dönemde, Z-159 tanımlaması kapsamında toplam 194 adet uçak üretti. Vodochody fabrikasında ellilerden altmışlı yıllara kadar MiG-15 ve MiG-19 uçakları da üretilmişti. MiG-21F-13'ün tek yerel üretim versiyonu Sovyet üretimi örneklerinden kokpit gerisindeki sert dural levha kaplamasıyla orijinal Sovyet MiG'lerindeki şeffaf tasarıma karşın dış yapımı itibarıyla farklıydı. Bu uçaklar Çekoslovak Hava Kuvvetleri ve ihraç için yapılmışlardır. R13-300 motorları, Sovyetler Birliği'nden ithal edildi.

Hindistan

MiG-21'in Hindistan'da lisans altında üretimi Nasik'teki Hindustan Aeronautics tarafından 1966 yılında MiG-21FL modelinin, dört aşamalı bir program çerçevesinde CKD (Complete knock down = tamamen sökülmüş) kitlerinin montajı ile başlayarak, birleştirme, parça üretimi ve son olarak da ilerleyerek sıfırdan üretimi şeklinde başladı. Type 77 olarak tanımlanan ve takma ismi Trishul (zıpkın) olan 205 adet MiG-21FL 1966 ve 1972 yılları arasında Hindistan'da inşa edilmiş; tamamen Hint yapımı bileşenler ile üretilen ilk uçak 19 Ekim 1970 tarihinde Hindistan Hava Kuvvetleri'ne teslim edilmiştir. Öncesinde ilk Hint üretimi R11F2S-300 motoru 2 Ocak 1969'da üretim bandını terk etmişti. 1971 yılında HAL, Type 88 olarak adlandırılan MiG-21M (izdeliye 96) modelinin geliştirilmiş sürümünü üretti. Tamamı Hindistan'da üretilen bu modele izdeliye (изделие = ürün) tanımlaması uygulanmadı. İlki 14 Şubat 1973'te ve en sonuncusu da 12 Kasım 1981 tarihinde olmak üzere toplam 158 adet Type 88 MiG-21M Hindistan Hava Kuvvetleri'ne teslim edildi. HAL tarafından üretilen son versiyon MiG-21bis oldu. Bu modelden 1977 yılında CKD kitlerinden 75 adet ve daha sonrasında da 1984'e kadar sıfırdan 220 adet daha üretildi.[1] 1990'larda meydana gelen bir dizi kaza sebebiyle uçağa "uçan tabut" adı takıldı. Hindistan Hava Kuvvetleri envanterde bulunan yaklaşık 125 adet MiG-21bis modelini MiG-21 "Bison" standardına yükselmeye karar vermiştir. Bu uçaklar 2025 yılına kadar Hindistan Hava Kuvvetleri'nde hizmet verecektir.

Mikoyan-Gurevich MiG-21 kullanıcıları

değiştir
Ana madde: MiG-21 kullanıcıları

Güncel kullanıcılar

değiştir

Bu listeye, Chengdu J-7 olarak bilinen Çin kopyalar / lisanslı imal versiyonlarını kullanan ülkeler dahil değildir.

 
Mikoyan-Gurevich MiG-21'i kullanıma devam eden ülkeler mavi, eski kullanıcılar ise kırmızı ile gösterilmiştir. Chengdu J-7 kullanıcıları gösterilmemiştir.
 
Bir Bulgar MiG-21'i Graf Ignatievo Hava Üssü'nde pist başı yaparken.
 
MiG-21 UMD (Hırvatistan Hava Kuvvetleri).
 
Çift kişilik MiG-21UM '9292' (3. Taktik Filo; Polonya Hava Kuvvetleri).
 
MiG-21bis avcı uçağı 'Kuyruk N.17161' (101. Avcı Filosu; 204. Hava Üssü; Sırp Hava Kuvvetleri ).

Önceki kullanıcılar

değiştir

Sivil kullanıcılar

değiştir

Bazı uçaklar günümüzde özel koleksiyoncular tarafından alınarak savaş kuşu (warbird) olarak uçurulmaktadır. Hatta ABD'de bazı ithalatçılar Rusya ve diğer devletlerden MiG-21, MiG-15 ve MiG-17 satın alarak bunları sivillere yaklaşık 45,000 dolara satmaktadır.

Teknik Özellikler

değiştir

Mikoyan-Gurevich MiG-21F-13

değiştir
 
MiG-21 FISHBED (MIKOYAN-GUREVICH)

Genel özellikler

  • Mürettebat: 1
  • Uzunluk: 15.76 (pitot tüple beraber) m (51 ft 8.47 in)
  • Kanat açıklığı: 7.154 m (23 ft 5.66 in)
  • Yükseklik: 4.1 m (13 ft 5.41 in)
  • Kanat alanı: 23.0 m2 (247.3 ft2)
  • Boş ağırlık: 4,871 kg (10,738 lb)
  • Yüklü ağırlık: 7,100 kg (15,650 lb)
  • Motor: 1 × Tumanskiy R11F-300, normal itiş gücü 37.27 kN (8,380 lbf), art yakıcılı (afterburner) itiş gücü 56.27 kN (12,650 lbf)

Performans

  • Azami hız: 2,175 km/h (1,350 mph) Mach 2.05
  • Menzil: 1,580 km (981 mil)
  • Servis tavanı: 19,000 m (62,335 ft)

Silah donanımı

  • 1x dahili NR-30 30 mm top, ek olarak
  • 2x K-13 veya K-13A (R-3S) AAM (havadan havaya füze) ya da
  • 2x 500 kg (1,102 lb) bomba

Mikoyan-Gurevich MiG-21PFM

değiştir

Genel özellikler

  • Mürettebat: 1
  • Uzunluk: 14.5 (pitot tüple beraber) m (47 ft 6.86 in)
  • Kanat açıklığı: 7.154 m (23 ft 5.66 in)
  • Yükseklik: 4.125 m (13 ft 6.41 in)
  • Kanat alanı: 23.0 m2 (247.3 ft2)
  • Yüklü ağırlık: 7,800 kg (17,195 lb)
  • Motor: 1 × Tumanskiy R11F2S-300, normal itiş gücü 38.74 kN (8,710 lbf), art yakıcılı (afterburner) itiş gücü 60.54 kN (13,610 lbf)

Performans

  • Azami hız: 2,230 km/h (1,385 mph) Mach 2.05
  • Menzil: 1,670 km (1,037 mil)
  • Servis tavanı: 19,000 m (62,335 ft)

Silah donanımı

  • 1x GP-9 silah podu GSh-23 23 mm top monteli, ek olarak
  • 2x K-13A (R-3S) AAM (havadan havaya füze) ya da
  • 2x 500 kg (1,102 lb) bomba

Mikoyan-Gurevich MiG-21bis

değiştir

Genel özellikler

  • Mürettebat: 1
  • Uzunluk: 15.0 (pitot tüple beraber) m (49 ft 2.5 in)
  • Kanat açıklığı: 7.154 m (23 ft 5.66 in)
  • Yükseklik: 4.125 m (13 ft 6.41 in)
  • Kanat alanı: 23.0 m2 (247.3 ft2)
  • Boş ağırlık: 5,339 kg (11,770 lb)
  • Yüklü ağırlık: 8,725 kg (19,235 lb)
  • Motor: 1 × Tumanskiy R25-300, normal itiş gücü 40.21 kN (9,040 lbf), art yakıcılı (afterburner) itiş gücü 69.62 kN (15,650 lbf)

Performans

  • Azami hız: 2,175 km/h (1,350 mph) Mach 2.05
  • Menzil: (dahili tanklardaki yakıt ile) 1,210 km (751 mil)
  • Servis tavanı: 17,800 m (58,400 ft)

Silah donanımı

  • 1x dahili GSh-23 23 mm top, ek olarak
  • 2x K-13A (R-3R) veya 4x Molniya R-60 AAM (havadan havaya füze) ya da
  • 2x 500 kg (1,102 lb) bomba

Mikoyan-Gurevich MiG-21-93

değiştir

Genel özellikler

  • Mürettebat: 1
  • Uzunluk: 14.5 (pitot tüple beraber) m (47 ft 6.86 in)
  • Kanat açıklığı: 7.154 m (23 ft 5.66 in)
  • Yükseklik: 4.125 m (13 ft 6.41 in)
  • Kanat alanı: 23.0 m2 (247.3 ft2)
  • Yüklü ağırlık: 8,825 kg (19,425 lb)
  • Motor: 1 × Tumanskiy R25-300, normal itiş gücü 40.21 kN (9,040 lbf), art yakıcılı (afterburner) itiş gücü 69.62 kN (15,650 lbf)

Performans

  • Azami hız: 2,175 km/h (1,350 mph) Mach 2.05
  • Menzil: (dahili tanklardaki yakıt ile) 1,210 km (751 mil)
  • Servis tavanı: 17,800 m (58,400 ft)

Silah donanımı

  • 1x dahili GSh-23 23 mm top, ek olarak
  • 2x R-27R1 veya R-27T1 veya 4x R-60M veya R-73E AAM (havadan havaya füze) ya da
  • 2x 500 kg (1,102 lb) bomba

Ayrıca bakınız

değiştir
 
Wikimedia Commons'ta Mikoyan-Gureviç MiG-21 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br Gordon, Yefim "MiG-21" ISBN 978-1-85780-257-3
  2. ^ "Engines of the MiG-21". 1 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2009. 
  3. ^ "The 1971 Liberation War: Supersonic Air Combat (Bharat-Rakshak.com)". 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2009. 
  4. ^ "Indian pilot 'killed in cold blood'". 19 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2009. 
  5. ^ "Airforce Technology.com article". 21 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2009. 

Bibliyografya

değiştir
  • Gordon, Yefim. Mikoyan-Gurevich MiG-15: The Soviet Union's Long-Lived Korean War Fighter. Hinckley: Midland, 2001. ISBN 1-85780-105-9.
  • Gordon, Yefim. Mikoyan MiG-21 (Famous Russian aircraft). Hinckley: Midland, 2007. ISBN 1-85780-257-8.
  • Toperczer, István. MiG-21 Units of the Vietnam War (Osprey combat aircraft, 29). Oxford: Osprey Pub, 2001. ISBN 1-84176-263-6.

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mikoyan-Gureviç_MiG-21&oldid=33631599" sayfasından alınmıştır