Kon-Tiki (film, 2012)
Kon-Tiki (özgün adı: Kon-Tiki), 2012 Norveç yapımı biyografik macera filmidir.
| Kon-Tiki | |
 "Kon-Tiki filminin özgün sinema afişi" | |
| Yönetmen | Joachim Rønning Espen Sandberg |
|---|---|
| Yapımcı | Jeremy Thomas Aage Aaberge |
| Senarist | Petter Skavlan, Allan Scott (senaryo danışmanı) |
| Oyuncular | Pål Sverre Valheim Hagen Anders Baasmo Christiansen Odd-Magnus Williamson Agnes Kittelsen Gustaf Skarsgård Jacob Oftebro |
| Müzik | Johan Söderqvist |
| Görüntü yönetmeni | Geir Hartly Andreassen |
| Kurgu | Per-Erik Eriksen Martin Stoltz |
| Stüdyo | Nordisk Film Production Recorded Picture Company (RPC) |
| Dağıtıcı | Nordisk Film The Weinstein Company Transmission |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Dram, macera, aksiyon, biyografi, yakın tarih |
| Renk | Renkli (yer yer siyah-beyaz fragmanlar) |
| Yapım yılı | 2012 |
| Çıkış tarih(ler)i | 24 Ağustos 2012, Norveç 7 Eylül 2012, Toronto Film Festivali, Kanada |
| Süre | 118 dakka |
| Ülke |  Norveç |
| Dil | Norveççe, İngilizce, Fransızca |
| Bütçe | 16,6 milyon $ |
| Resmî sitesi | |
Norveçli kâşif Thor Heyerdahl'ın Polinezyalıların, bilinenlerin aksine Asya kıtasından değil de 1500 yıl kadar önce Güney Amerika kıtasından bu adalara gelmiş oldukları şeklindeki aykırı teorisini ispatlamak için bir grup gönüllüyle birlikte 1947 yılında yine kendisinin tasarladığı ve geçmişteki ilkel yapım teknikleriyle inşa ettikleri Kon-Tiki adlı arkaik salla yaptıkları maceralı Pasifik yolculuğunun dramatize edilmiş filmidir. Heyerdahl 1948 yılında bu yolculuğu anlatan bir belge-kitap yayımlamış, 1950 yılında da siyah-beyaz bir belgesel film yapmıştı. Kitap tüm dünyada 70 dilde 50 milyon adet basılırken, belgesel filmi de 1951'de En İyi Belgesel Film Akademi Ödülü'nü almıştı.
Her iki filmin ve kitabın adı olan "Kon-Tiki", aynı zamanda Thor Heyerdahl'ın ahşap teknesinin de adıydı. Heyerdahl teknesine isim seçerken İnkaların 'Güneş ve Fırtına Tanrısı'nın adından esinlenmişti. Teknenin orijinali Oslo'daki "Kon-Tiki Müzesi"nde sergilenmektedir.
Gerçek olaylara dayanan ve çekimleri Maldivler, Malta, Norveç, İsveç, Tayland, Bulgaristan ve New York gibi konuya uygun mekânlarda gerçekleştirilen "Kon-Tiki", 16.6 milyon dolarlık maliyetiyle Norveç sinema tarihinin en pahalı filmi unvanını almış,[1] ayrıca çevrildiği yıl kendi ülkesinde gişe rekortmeni olmuştur.[2] Film dijital formatta çekilmiştir.
Kon-Tiki, 2013 yılında Norveç adına katılacağı Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi'nin düzenlediği 85. Akademi Ödülleri yarışmasında, Yabancı Dilde En İyi Film Akademi Ödülü kategorisinde yarışmak üzere aday olarak seçilmiştir.[3] Aynı dalda Altın Küre Ödülü'ne de aday gösterilen film bu ödülü alamamıştı. Bu dalda Oscar ve Altın Küre'ye aday gösterilen ilk Norveç filmidir.
Konusu
değiştirFilm, Norveçli kâşif Thor Heyerdahl'ın çocukluğunun gösterildiği kısa bir prologla başlar. 1920 yılında geçen bu ön bölümde 6 yaşındaki Thor'un Larvik kentinde donmuş bir gölde kırık buz parçaları üzerindeki cesaret gösterisiyle daha o yaşlarda bile ne denli inatçı, kararlı ve cesur olduğu, kolaylıkla risk alabildiği vurgulanır.
Aradan 17 yıl geçmiştir. 1937'de Thor Heyerdahl (Pål Sverre Valheim Hagen) coğrafya ve zoolojiye de gönül vermiş bir etnografyacı olarak karısı Liv (Agnes Kittelsen) ile birlikte Fransız Polinezyası'nda, Markiz Adaları'ndan birisi olan "Fatu Hiva" adasında Polinezyalıların destanlarını, dil ve inançlarını, taş işleme yöntemlerini incelerken bunların Güney Amerika, özellikle de Peru'dakilerle büyük benzerlikler gösterdiğini keşfeder. Yaşlı ada yerlilerinin de atalarının kuzeyden (Asya'dan) değil 'güneşin doğduğu yer'den (doğudan, Pasifik Okyanusu'nun ötesinden) geldiğini ısrarla söylemeleri üzerine kendi teorisini geliştirir. Buna göre bu yerlilerin ataları Polinezya adalarına, yaygın inancın aksine, Asya kıtasından değil, Kolomb öncesi zamanlarda, İnkalar'dan da önce okyanusu geçerek Peru'dan gelmişlerdir. On yıl boyunca teorisini iyice olgunlaştıran Heyerdahl 1946 yılında bunları yayımlatmak için soluğu New York'ta alır. Ancak 1500 yıl öncesini işaret ettiği bu dönemde okyanusa dayanıklı teknelerin yapılması olanaksız görüldüğü için eski halkların göçlerinde deniz yolculuğunun yerinin olmadığını düşünen yayıncılar ve bilim kuruluşları Heyerdahl'ın kitaplarını yayımlamak istemezler. Son umutla gittiği Amerikan Ulusal Coğrafya Cemiyeti (National Geographic Society) tarafından da geri çevrilir.
Teorisini ispatlamak için iş başa düşmüştür. Heyerdahl teknesini kendisi inşa edip ekibini kendisi kurmaya karar verir. Karısını ve çocuklarını Norveç'te bırakmıştır. Önceleri ekibini kurmakta zorlandığı gibi masrafları karşılayacak sponsor da bulamaz. New York barlarında umutsuzca donanmadan terhis olmuş bahriyelilerle anlaşmaya çalışır ama deneyimli denizciler bu tehlikeli işi reddederler. Barda konuşulanlara kulak misafiri olan, tekdüze hayatından sıkılmış bir buzdolabı satıcısı olan Herman Watzinger (Anders Baasmo Christiansen) Heyerdahl'ın arkasından koşarak büyük bir hevesle onun ilk tayfası olmaya gönüllü olur. Bu tıknaz yapılı adam henüz boşanmıştır ve hayatında yeni bir heyecan aramaktadır. Bir mühendis olduğu için tekneyle ilgili yardımı olacaktır. Birlikte Peru'ya uçarlar. Heyerdahl diğer üç tayfasını da çocukluk arkadaşlarından seçer. Kaldıkları otele olan borçları nedeniyle sıkıntılı günler geçirirlerken ekibin altıncı elemanı olacak İsveçli Bengt Danielsson (Gustaf Skarsgård) kendini Heyerdahl'a kabul ettirmeyi başarır. Zira asıl mesleği etnografyacı olan Danielsson film çekiminden ve kameralardan çok iyi anlamaktadır ve seyahat sırasında çekilecek bir belgeselin araştırmayı finanse edebileceğine Heyerdahl'ı ikna eder. Bu altı kişiden biri hariç, hiçbirinin deniz tecrübesi yoktur. Üstelik Heyerdahl daha doğru dürüst yüzmeyi bile bilmez.
Bu arada hiç paraları kalmamıştır ve otelden atılmak üzeredirler. Son bir umutla gittiği Peru devlet başkanı José Bustamante sürpriz bir biçimde projeyle ilgilenir ve sponsor olmayı kabul eder. Teori doğrulansa da doğrulanmasa da ülkesinin tanıtımı yapılmış olacaktır. Başkan Bustamante, Callao limanındaki tersanelerden birini onlara tahsis eder ve iyi ilişkiler içinde olduğu Amerikan donanmasının yetkililerini arar. II. Dünya Savaşı yeni bitmiş ve Amerikalıların elinde çok fazla hizmet dışı malzeme kalmıştır. Heyerdahl ve arkadaşları denizcilikle ilgili bu malzemelerden istediklerini Amerikan donanma depolarından seçip alırlar. Konserve erzağın yanı sıra film kamerası, telsiz, sekstant, pusula, cerrahi aletler, tussuzlaştırma tabletleri, köpekbalığı kovucu ve bir kauçuk bot dışında yanlarına başka modern malzeme almazlar. Zira teoriye zarar vermemek adına 1500 yıl öncenin şartlarına mümkün olduğunca uygun donanımlara sahip olmaları gereklidir.
Çok hafif bir ağaç olan "balsa" kütüklerinden yapılan yelkenli ilkel sal nihayet tamamlanır. 15 yüzyıl önceki tekniklerle yapılan salın inşasında modern araç gereç kullanılmaz. Heyerdahl teknesine İnkaların 'Güneş ve Fırtına Tanrısı'nın adı olan "Kon-Tiki" adını koyar. Norveç bayrağı çeken sal 28 Nisan 1947'de Callao limanından büyük bir kalabalık tarafından törenle uğurlanır. Denizci olmayan bu 6 kişi, ilkel sallarıyla açıldıkları okyanusta önce rotalarının dışına çıkarlar, uzun bir süre dünyayla telsiz bağlantısı kuramazlar, fırtınalar atlatır, dev dalgalarla boğuşurlar. Okyanusun çeşitli fantastik canlılarıyla karşılaşır, türlü tehlikeler atlatırlar. Kendi aralarında gerginlikler de yaşadıkları olur. Bu arada teknenin tahtaları su alıp parçalanmakta, sal yavaş yavaş dağılmaktadır. Ama yolculuklarını filme alıp belgelemeyi ihmal etmezler. Sonunda uygun akıntıyı yakalayarak rotalarına dönerler. İlkel sallarıyla 101 gün boyunca 8000 kilometre yol katettikten sonra 7 Ağustos 1947'de Polinezya'da "Raroia" adlı mercan adasında karaya çıkarlar.
Teorinin sonrası
değiştirThor Heyerdahl bu yolculuğu başarıyla tamamlamış olmasına rağmen, Polinezyalıların bu adalara, Asya'dan değil de 1500 yıl kadar önce Güney Amerika'dan geldikleri şeklindeki aykırı tezi antropologlar tarafından kabul görmemişti. Bu bilim adamlarına göre bütün fiziksel ve kültürel kanıtlar göç yollarının batıdan doğuya doğru olduğunu, bu insanların da Polinezya adalarına Asya kıtasından göçtüklerini gösteriyordu. Zaten 1990'ların sonunda yapılan bazı genetik araştırmalarda Polinezyalıların mitokondriyal DNA'larının Güney Amerikalıların DNA'larından ziyade Güneydoğu Asya'da yaşayan insanlarınkiyle daha çok benzeştiği ortaya çıkmıştır.[4] Sonuçta 'Kon-Tiki teorisi'nin ancak kayıp kıta "Mu" ve kayıp kıta "Atlantis" teorileri kadar akla yakın olduğu ileri sürülmüştür.
Dijital çekimler
değiştirKon-Tiki geleneksel 35 mm film şeridine değil de dijital donanımlar kullanılarak doğrudan dijital ortama çekilmiştir. Fotoğrafçılıkta digital ortam uzunca bir süredir yeterli olgunluğa erişip birçok profesyonel tarafından kabul görmüş olsa da sinema sektöründe büyük çoğunluk halâ çekimlerini film şeridine yapmayı tercih etmektedir. Dijital çekimler daha çok kısa metrajlı filmler, belgeseller ve televizyon filmleri gibi maliyetlerin nispeten ucuz tutulduğu sektörlerde yer bulmaktadır. Sinema filmlerinde dijital kullanımı da daha çok yapım sonrası işlemlerle sınırlı kalmaktadır. Ancak son zamanlarda daha fazla sayıda sinema filmi doğrudan dijital ortama çekilmektedir.
Bir 'sinema filmi' olan "Kon-Tiki" de doğrudan dijital ortama çekilen filmler arasındadır. Filmin görüntü yönetmeni Geir Hartly Andreassen "Kon-Tiki"yi çekerken üç tip dijital film kamerası kullanmıştır, bunlar: Arri firmasının ürettiği "Arri Alexa Plus", RED Kamera (Red One MX) ve Sony NEX-FS100'tür. Objektifleri ise "Zeiss Master Prime" ve "Fujinon Alura" idi. Görüntüler yüksek çözünürlüklü "Codex Digital" kaydedicilere "ARRIRAW" ve "REDCODE RAW" CODEC'lerle kaydedilmiştir. Geniş perde filmin çerçeve oranı 2.39:1'dir.[5]
23. James Bond filmi Skyfall'un İngiliz görüntü yönetmeni Roger Deakins, serinin bu filminin de "Alexa" ile çekildiğini, kameranın yüksek çözünürlüğünün ve görüntü kalitesinin analog 35 mm filmi aştığını, kullanım kolaylığının ve yapım sonrası işlemlerin çabuk ve ucuz olmasının da sistemin artıları olduğunu belirtmiştir.[6]
Görüntü kalitesinin neden standart 35 mm filmi yakaladığının nedenine gelince: REDCODE RAW 12 bit derinliğinde 4520×2540 piksel çözünürlükte (4k'dan da fazla), saniyede 224-336 Mbit bit akışı sağlarken, dakikada 1.6-2.5 GB resim bilgisi depolar. Neredeyse kayıpsız bir algoritması vardır. Bu sistemin kalitesini daha iyi anlamak için Blu-ray video sistemi ile bir karşılartırma yapmak gerekir. Blu-ray'da çözünürlük 1920×1080 piksel, bit akışı saniyede 40 Mbit kadardır. Standart 35 mm sinema filmlerinin negatiflerinin ortalama 6K çözünürlükleri olduğu (3 ilâ 12 milyon piksel) halde, baskı aşamasında bunların pozitiflerinin 2K'ya kadar indiğini hattâ projeksiyon aşamasında 1080p'nin de altında olduğu, bazen 720p'lere indiği göz önüne alınırsa sıradan bir insan gözünün ortalama projeksiyonlarda analog ve dijital arasındaki farkı anlamayacağı açıktır. Kaldı ki bu karşılaştırma 1080p HD video ile yapılmıştır.[7] Çözünürlükleri gittikçe artan dijital videolar günün birinde tamamen analog filmlerin yerini alacaktır.
Oyuncular
değiştir
| Oyuncu | Rolü |
|---|---|
| Pål Sverre Valheim Hagen | Thor Heyerdahl |
| Anders Baasmo Christiansen | Herman Watzinger |
| Gustaf Skarsgård | Bengt Danielsson |
| Odd-Magnus Williamson | Erik Hesselberg |
| Tobias Santelmann | Knut Haugland |
| Jakob Oftebro | Torstein Raaby |
| Agnes Kittelsen | Liv Heyerdahl |
| Manuel Cauchi | José Bustamante |
| Richard Trinder | Løytnant Lewis |
| Katinka Egres | Vakker Senorita |
| Stefan Cronwall | Svensk Eventyrer |
| Eleanor Burke | Seyahat acentesindeki kız |
Ev videosu
değiştirOldukça yeni tarihli bir film olan "Kon-Tiki"nin hem DVD hem de Blu-ray formatlarında ev videoları çıkmıştır. Bunlar öncelikli olarak Norveç seyircisi için üretildikleri için kendi dillerinde basılmışlardır.
- Blu-ray: Sette 2 Blu-ray dik ve 1 DVD bulunuyor. 50GB. Çerçeve oranı 2.39:1, çözünürlük 1080p, MPEG-4 AVC Codec, 7.1 DTS-HD ses.
- DVD: Anamorfik geniş perde 2.40:1 çerçeve oranı, Dolby Digital 5.1 ses.
Yapım şirketleri
değiştir"Kon-Tiki" bazı ülkelerin ortak yapımı bir film değil, bir Norveç filmidir. "Kon-Tiki" bazı film sitelerinde, ansiklopedilerde hatta IMDb'de Birleşik Krallık, Norveç, Danimarka ve Almanya ortak yapımı gibi gösterilmiş olsa da (hattâ bazı kaynaklarda da dört değil, sadece iki ya da üç ülkenin adı belirtilmiştir), Norveççe Vikipedi'den ve resmi sitesinden de anlaşılacağı gibi gerçek anlamda bir ortak yapım değil, söz konusu ülkelerin bazı özel şirketlerinden de yatırımcıları olan bir Norveç filmidir. Norveç adına beş film şirketine yaptırtılan ve diğer sektörlerden sekiz şirketin de sponsor olarak yatırım yaptığı bu film zaten hem Altın Küre hem de Oscar'da "Yabancı Dilde En İyi Film" dallarında yarışmak üzere Norveç adına ABD'ye gönderilmiştir.
Bilindiği gibi bir filmin prodüksiyonu için kendi ülkesinin veya başka ülkelerin kültür bakanlıkları, şirketleri, kuruluşları, TV kanalları, hattâ tekil şahıslar para yatırmış olabilirler. Avrupa Konseyi fonlarını kullanan Eurimages gibi bazı kuruluşlar filmlere kültürel amaçlarla yatırım yaparlarken, şirketler (örneğin havayolu şirketleri) filmde kendi reklâmlarının yapılması amacını güderek filme para yatırılar. Bunların ait oldukları ülkeler farklı olabilir ama bu durum söz konusu filmi bir ortak yapım yapmaz. Bir havayolu şirketinin filme sponsor olması, o havayolu şirketinin ait olduğu ülkeyi ortak yapımcı ülke haline getirmez.
"Kon-Tiki" filminin yapımcı şirketleri şunlardır:[8]
- "Nordisk Film Production": Egmont Grubuna bağlı, Danimarka kökenli uluslararası film yapım şirketi. Daha çok İskandinav ülkeleri için film üretiyor.
- "Recorded Picture Company" (RPC): İngiltere kökenli uluslararası bağımsız film yapım şirketi. Daha çok yönetmenlerin istekleri odaklı film yapmaktadır.
- "DCM Productions": Almanya kökenli yapım ve dağıtım şirketi.
- "Film i Väst": İsveç film yapım şirketi, daha çok yapımcılığını üstlendiği Lars von Trier filmleri ile tanınır.
- "Roenbergfilm": Norveç film yapım şirketi.
Bunların dışıda aralarında Norveç Hava Yolları'nın (Norwegian Air Shuttle ASA) da bulunduğu 8 şirket daha filme yatırım yapmıştır.
Ödülleri
değiştir
| Ödül / Film Festivali | Kategori | Ödülü alan | Sonuç |
|---|---|---|---|
| 85. Akademi Ödülleri[9] | Yabancı Dilde En İyi Film Akademi Ödülü | Kon-Tiki (filme verildi) | Adaylık |
| 70. Altın Küre Ödülleri | En İyi Yabancı Dilde Film Altın Küre Ödülü | Kon-Tiki (filme verildi) | Adaylık |
| 40. Norveç Uluslararası Film Festivali[10] | Seyirci Ödülü (Publikumsprisen) | Kon-Tiki (filme verildi) | Kazandı |
| 17. Satellite Ödüllüleri 2012[11] | En İyi Yabancı Dilde Film Satellite Ödülü | Kon-Tiki (filme verildi) | Adaylık |
| En İyi Ses Satellite Ödülü | Baard H. Ingebretsen, Tormod Ringes | Adaylık |
Kaynakça
değiştir- ^ "Norway Yearly Box Office" (İngilizce). boxofficemojo.com. 21 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2013.
- ^ "Kon-Tiki breaks Norway box office record" (İngilizce). thelocal.no. 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2013.
- ^ "Oscars: Hollywood announces 85th Academy Award nominations" (İngilizce). bbc.co.uk. 19 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2013.
- ^ "The Genetic Structure of Pacific Islanders" (İngilizce). US National Library of Medicine National Institutes of Health. 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013.
- ^ "Technical specifications for Kon-Tiki (2012)" (İngilizce). IMDb. 25 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2013.
- ^ "Roger Deakins, ASC, BSC adopts digital capture on the sci-fi thriller In Time" (İngilizce). American Society of Cinematographers. 23 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2013.
- ^ "HD VIDEO vs. 35mm FILM" (İngilizce). filmschoolonline.com. 8 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2013.
- ^ "Company credits for Kon-Tiki (2012)" (İngilizce). IMDb. 18 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013.
- ^ "The Nominees". 16 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "News". The Norwegian International Film Festival. 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ International Press Academy. "2012 Winners". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
Dış bağlantılar
değiştir- IMDb'de Kon-Tiki
- Allrovi.com'da "Kon-Tiki"[ölü/kırık bağlantı]
- Filmin çeşitli afişleri 5 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Resmî site (Norveççe)