Kanonik

Canon sözcüğü, İngilizce "cane" kamış sözcüğünden türetilmiştir. (Aynı sözcüğün ibranicesi ganeh, Grekçesi ise kanon'dur) Kamış çubuklarının ölçüm amacıyla kullanılması, bir süre sonra kanon sözcüğüne "standart (tek biç

Kanonik sözcüğü, Yunanca kanon[1] (kanun, kural) kökünden türemiş bir sıfat. "genel olarak kabul edilen" veya "otoritelerce doğrulanmış" anlamlarında kullanılır. Teolojiden matematiğe kadar çok geniş bir kullanım alanı vardır.

Dinde değiştir

Bu kavram başlıca Roma Katolik Kilisesi, Doğu Ortodoks Kilisesi ve Anglikan Kilisesi tarafından olmak üzere, ekümenik konsiller tarafından kabul edilen kilise kanun ve kurallarından (kanon) bahsederken kullanılır. Ayrıca dini belge ve kitapların dini otoritelerce orijinal kabul edildiğini belirtir.

Hristiyanlıkta kanonik kabul edilen inciller, Matta, Markos, Luka ve Yuhanna incilleridir.

Edebiyat ve sanatta değiştir

Kanonik sözcüğü, edebiyat ve sanat vasıtasıyla yaratılmış "hayali evren"in karakterlerinden ve kavramlarından bahsederken kullanılır. Bu karakterler ve kavramlar, ilgili eserlerin hayranları tarafından gerçekmiş gibi kabul edilmiş ve hayali evrenin bir öğesi haline gelmişlerdir. Kanonik sözcüğü bu karakterlerin ve kavramların orijinalliğini simgelerken, "kanonik olmayan" tabiriyle, uyarlama ve yan ürünlerdeki öğeler kastedilir. Örneğin "Yıldız Savaşları" serisinin bir fanatiği, sonradan üretilen film ve karakterlerin kanonik olmadığını düşünebilir.

Matematikte değiştir

Matematikte kanonik tabiri yaklaşık olarak yüzyıldır kullanılmaktadır. Bir kavramın "doğallığını" ve "benzerinin olmayışını" belirtmek veya önemsiz bir ayrıntının "koordinatlardan bağımsız" olduğunu belirtmek amacıyla kullanılır. Matematikte bir durum veya kavram için kanonik tabirini kullanmak, "konvansiyonel seçim" tabirini kullanmaktan daha fazla vurgu yapar.

Bilgisayar biliminde değiştir

Bilgisayar biliminde bazı alanlarda kullanılan bu tabir matematikten geçmiştir. "Bir şeyin olağan veya standart durumu" anlamında kullanılır. Örneğin, "bir dosya sisteminin organize edilmesinin kanonik yolu hiyerarşi oluşturmaktır", denebilir.

Fizikte değiştir

Kanonik terimi teorik fiziğin birçok alanında yaygın olarak kullanılır. Açısal moment, enerji ve zaman gibi birbirini tamamlayan çiftlerde kanonik değişken adı verilen değişkenler, rastgele seçilmiş değişkenlere tercih edilirler. Kanonik teriminin fizikteki kullanımı daha önce bahsi geçen matematikteki kullanımına benzer.

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ "canon." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.