Kürdistan Bölgesel Yönetimi-PKK çatışması
Kürdistan Bölgesel Yönetimi-PKK çatışması, Irak Kürdistanı'nda meşru Kürdistan Bölgesel Yönetimi (ve Peşmerge) ile PKK ve PKK'nın müttefik grupları arasında gerçekleşen bir dizi savaş ve çatışmadır. 1983 yılında başladı ve hala isyan şeklinde devam ediyor. PKK'nın ağırlıklı yöntemi Peşmergelere karşı gerilla savaşı uygulamaktır.[11][12]
| Kürdistan Bölgesel Yönetimi-PKK çatışması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Taraflar | |||||||
Tarafından desteklenen:  ABD Türkiye |
 KYB (bazen) Tarafından desteklenen:  Suriye (bazen)[1][2] Hizbullah (Peşmerge tarafından iddia edildi)[3] Baasçı Irak[4][5][6] YBŞ | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Eski Komutanlar Celal Talabani (bazen) |
Eski Komutanlar  Abdullah Öcalan # Osman Öcalan Şemdin Sakık # Ali Haydar Kaytan † Celal Talabani (bazen) | ||||||
Geçmiş değiştir
Hem KDP'nin hem de KYB'nin kanadı olan PKK ve Peşmergeler bugüne kadar birçok kez birbirleriyle savaştı. PKK 1978'de kurulduğunda eylemleri çoğunlukla sadece Türkiye'deydi, ancak seksenli yıllarda PKK'ya ağır darbe indiren bir darbe gerçekleştiğinde savaşçıları Suriye ve Irak'a, yani şimdiki Irak Kürdistan Bölgesi'ne kaçtı. Peşmerge ile PKK düşman taraflar arasındadır ve günümüze kadar birçok halde birbirlerine karşı savaşmışlardır. Peşmerge ve PKK, İdris Barzani'nin çabaları sonucu bir dönem ateşkes ve barış yapmışlarsa da PKK ve PKK lideri Abdullah Öcalan'ın bölgedeki tek lider olmak istemesi, ulus Kürt devletine sıcak bakmamasının yanında Peşmerge'yi kendi bölgelerinden uzak tutma çabası, Peşmerge'yi ve Barzani ailesini sürekli irdeleyip suçlamalarda bulunmasından dolayı ateşkesler kısa sürede bozulmuştur. Kürdistan Bölgesel Yönetimi, PKK'yı kendi topraklarını işgal eden illegal bir güç görmekte olduğu gibi PKK'ya karşı sert uyarılarda bulunmaktadır. PKK ise Irak'ta yapılan Türk operasyonlarının KDP-TSK işbirliğinde yapıldığını iddia edip Kürdistan Bölgesel Hükûmeti'ni suçlamaktadır.[13][14][15][16][17][18]
Kürdistan Yurtseverler Birliği sık sık taraf değiştirmiştir ancak günümüzde KDP tarafındadır. Kürdistan Parlamentosu; 1992-1993 yıllarında PKK’nin faaliyetlerinin sınırlandırılmasına dair bir karar aldı. KDP ve KYB Peşmergeleri, PKK’ya karşı savaştı. Bundan sonra KDP-KYB arasında çıkan anlaşmazlıklar sonucunda oluşan Irak Kürt İç Savaşı'nda PKK ile KYB, KDP'ye karşı savaşmıştır. 2000 yılında PKK, KYB’li birçok Peşmerge’yi öldürmüştür.[19][20][21] Daha önce PKK'nın müttefiki olan KYB'li Celal Talabani, daha sonra PKK'ya "silahsızlandırılması ya da Irak'tan ayrılması" yönünde bir ültimatom verdi.[22]
ABD ve Türkiye, PKK'ya karşı IKBY ile birçok kez işbirliği yaptı.[23][24]
Geçmişte PKK müttefiki PJAK'ı açıkça destekleyen Saddam Hüseyin'in de PKK'yı desteklediği iddia edilmişti. Bazı Kürtler, PKK'yı Saddam rejimi lehine paralı asker olarak, Kürt isyancılara karşı koymanın bir yolu olarak ve Irak Baas rejimi yararına Türk devletine karşı bir casus teşkilatı olarak çalışmakla suçladı. Irak Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, PKK'nın "Saddam rejiminin trajik bir mirası" olduğunu belirtti.[25][26] PKK ayrıca bir Duhok siyasetçisi tarafından "Saddam Hüseyin'in politikasını sürdürmekle" suçlandı.[27]
20 Mayıs 2014'te KDP, Erbil, Duhok ve Zaho'da düzenlediği operasyonlarda çok sayıda PÇDK üyesini tutukladı. Operasyondan birkaç gün önce, Kürdistan Bölgesel Yönetimi, 1997'de Irak Kürt İç Savaşı sırasında KDP'nin Erbil'de PKK'lıları katletmesini anmak için Kürdistan Parlamentosu önünde protesto gösterisi yapan PÇDK'yı yasakladı.[28]
2017 Sincar çatışmasında Peşmerge'nin müttefiki Peşmerge Roj ile PKK'nın YBŞ olarak bilinen müttefiki çatıştı.[29]
2022'de Peşmerge Bakan Yardımcısı Sarbast Lazgin, Kürdistan 24 kanalına yaptığı açıklamada, "Irak'ın bazı Haşdi Şabi'leri, Suriye Kabinesi ve Lübnan Hizbullahi PKK ile ittifak halinde, birbirlerini destekliyorlar ve birlikte çalışıyorlar. Bu ittifakın Suriye'den Sincar, Musul, Kerkük ve Haşdi Şabi kontrolündeki İran'a kadar açık bir yolu var. Erbil'e roket atan gruplarla birlikte KBY olarak PKK'ya Kürdistan Bölgesi'ndeki silahlı operasyonlarını durdurması için defalarca çağrıda bulunduk." Ayrıca PKK mücadelesinin Türkiye üzerinde hiçbir etkisinin olmadığını, tek yaptığının Türk Ordusunu Kürdistan Bölgesi'nin daha derinlerine çekmek olduğunu belirtti.[3]
Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin Irak Silahlı Kuvvetleri temsilcisi Komutan Abdulhalık Talat, "PKK ve diğer yasadışı silahlı milisler burada kaldıkları sürece Sincar'da istikrar olmayacak" diyerek Irak hükümetine seslenmesi çağrısında bulundu. PKK'yı tasfiye etmek için IKBY ile birlikte çalışın.[30]
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ Bal, İdris (2004). Turkish Foreign Policy In Post Cold War Era. Boca Raton, Fl.: BrownWalker Press. s. 359. ISBN 9781581124231.
With the explicit supports of some Arab countries for the PKK such as Syria...
- ^ Mannes, Aaron (2004). Profiles In Terror: The Guide To Middle East Terrorist Organizations. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield Publishers. s. 185. ISBN 9780742535251.
PKK has had substantial operations in northern Iraq, with the support of Iran and Syria.
- ^ a b "'PKK allied and working with Iraqi PMF and Lebanese Hezbollah': Deputy Peshmerga Minister". Kurdistan 24. 30 Mayıs 2022. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Terrorism Havens: Iraq". Council on Foreign Relations. 1 Aralık 2005. 28 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2016.
Saddam has aided...the Kurdistan Workers' Party (known by its Turkish initials, PKK), a separatist group fighting the Turkish government.
- ^ Senbas, Demet (2018). Post-Cold War Relations between Turkey and Syria. s. 28.
KDP and PUK thought that they needed Turkey's support against PKK which had gained Saddam's support.
- ^ "After Saddam Hussein - 92.12". www.theatlantic.com. 18 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ AA, Daily Sabah with (6 Haziran 2022). "PKK terrorists attack Peshmerga forces in N. Iraq". Daily Sabah (İngilizce). 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2022.
- ^ Wali, Zhelwan Z. "Kurd vs Kurd: Fears of full-scale war rise in northern Iraq". www.aljazeera.com (İngilizce). 25 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2023.
- ^ Kucher, Sarbaz. "Bad Blood Between Brothers The KDP, PUK, PKK Conflict". 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2023.
- ^ "Terör örgütü PKK, Duhok'ta Peşmerge güçlerine saldırdı". www.aa.com.tr. 13 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ "Terör örgütü PKK Peşmerge güçlerine saldırdı". www.trthaber.com. 9 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ "Teröristbaşının dört ay önceki telefonunu hatırlıyor musunuz - article - ODATV". www.odatv4.com. 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ "Serbest Ferhan Sindi | PKK ve IKB arasındaki gerginlik ve çıkmazlar". Independent Türkçe. 5 Kasım 2020. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ "'Peşmerge Kobani'den nasıl döndüyse, PKK da Sincar'dan çekilmeli'". www.aa.com.tr. 13 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ Şafak, Yeni (22 Nisan 2022). "PKK, Kürtlerin akrebidir". Yeni Şafak. 22 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ "Asia Times Online :: Middle East News, Iraq, Iran current affairs". web.archive.org. 22 Şubat 2010. 22 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ "IKB'de yaşananlar PKK-IKB mi, PKK-KDP çatışması mı? "KDP-PKK arasında imzalanan protokolü PKK bozdu!"". Independent Türkçe. 11 Ağustos 2021. 11 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ "PKK ve Peşmergeler arasındaki gerilimle ilgili neler biliniyor?". BBC News Türkçe. 13 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ "Disarm or leave, Iraq's Talabani tells PKK". Reuters (İngilizce). 23 Mart 2009. 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "US looking to arm Iraq's Peshmerga with air defenses". The Cradle (İngilizce). 25 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2023.
- ^ "Iraq's Kurds and Turkey: Challenges for US Policy". USAWC Press. 15 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2023.
- ^ "PKK a 'tragic' legacy from Baath regime: Iraqi foreign ministry". www.rudaw.net. 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "After Saddam Hussein - 92.12". www.theatlantic.com. 15 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "دهوك: حزب العمال يواصل سياسة صدام حسين في إقليم كوردستان". shafaq.com. 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023.
- ^ "KDP security forces target KNK, PCDK in Iraqi Kurdistan". 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2016.
- ^ "Battles Among Kurds in Sinjar Could Hinder Fight Against Islamic State". 24 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ "Sinjar will never be stable if PKK remains there: Official". Kurdistan 24. 29 Mayıs 2022. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.