Köşeli ayraç

[ ]

Köşeli ayraç veya köşeli parantez ([ ]), bir noktalama işareti.

Noktalama işaretleri
kesme işareti ’  ' ayraçlar [ ]  ( )  { }  ⟨ ⟩ iki nokta : virgül , kısa çizgi - uzun çizgi — üç nokta …  ...  . . . ünlem işareti ! nokta . soru işareti ? tırnak işareti “ ” tek tırnak işareti ‘ ’ noktalı virgül ; eğik çizgi / boşluk ␣ Diğer Tipografik İşaretler ve işareti & yıldız işareti * kuyruklu a @ ters eğik çizgi \ madde işareti • düzeltme işareti ˆ derece ° denden işareti ″ ters ünlem işareti ¡ ters soru işareti ¿ kare işareti # yüzde işareti % paragraf işareti ¶ türev işareti ′ çengel işareti § tilde ~ alt çizgi _ Fikrî mülkiyet hukuku telif hakkı simgesi © tescilli marka simgesi ® marka simgesi ™ Para birimi simgeleri $ € ₺ £ Ayrıca bakınız Diyakritik işaretler

Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce (dışarıda) köşeli ayraç kullanılır:

• Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] birçok eserini Bodrum'da yazmıştır.
• Cumhuriyet Dönemi şairlerinden Cahit Sıtkı Tarancı, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Cahit Külebi [özellikle Orhan Veli Kanık (1914-1950) ve arkadaşları] Türk şiirine yepyeni bir ruh kazandırmışlardır.
• Mongolın Ertniy Tüü0 (Arheologiyn Nayruulal) [Mogolistan'ın Eski Tarihi (Arkeolojik Araştırmalar)]

Kaynak olarak verilen kitap veya makalelerin künyelerine ilişkin bazı ayrıntıları göstermek için kullanılır:

• Reşat Nuri [Güntekin], Çalıkuşu, Dersaadet, 1922. Server Bedi [Peyami Safa]

Metin aktarmalarında, çevirilerde ve alıntılarda herhangi bir nedenle bulunmayan; fakat çalışmayı, aktarmayı yapan kişinin sonradan eklediği sözler için kullanılır:

• "Eldem, Osmanlıda en önemli fark[ın], mezar taşının şeklinde ortaya çık[tığını] söyledikten sonra...” (Hilmi Yavuz)
• "Babam Kağan öldüğünde küçük kardeşim Kültegin ye[di yaşında idi]." (Orhun Yazıtları)

Aktarılan metinlerde, yazarın yaptığı yanlışlığı düzeltmek amacıyla kullanılır:

• Ebubekir Hazım Tepeyran 1946 [1947] yılında öldü.

Matematikte yay parantez içindeki işlemleri tekrar parantez içine alırken kullanılır:

• [(3 + 2) × (6 - 4) + 2] × 4 = 48

Diğer dillerde

İngilizcede köşeli parantez özellikle alıntı yapılan bir metine açıklayıcı bilgi eklemek için kullanılır.

• "I appreciate it [the honor], but I must refuse". (Bunu [bu onuru] memnuniyetle karşılasam da kabul etmem mümkün değil.)

Köşeli parantez içine alınmış "sic" kelimesi ([sic]), kendinden önce gelen ifadenin orijinal metinde de bu şekilde yazıldığını, yani alıntıyı yapan kişinin hata yapmadığını belirtmek için kullanılır.

Köşeli parantez içindeki üç nokta işareti ([...]) bir metinden çıkartılmış kısımları ifade etmede kullanılır.

Köşeli parantez içine alınmış yorumlar metne ilave bilgi girildiğini gösterir.

Kaynakça

• Yazım Kuralları, Türk Dil Kurumu
• Türkçe Dilbilgisi, Mehmet Hengirmen, 2005
• Türk Dilbilgisi, Göksun Haydar, 1993
• Tahir Nejat Gencan, Dilbilgisi, 1979