Elemût Coğrafi Bölgesi (Farsça: "الموت"-Elemût; İngilizce: "Alamūt"-Alamut); İran'ın Hazar Denizi güney sahillerinde yer alan bir Coğrafi Bölgesidir. Elbruz Sıra Dağları'ın batısında "Elemût-u Garbî" (Batı-Elemût/eski adıyla RudbarŞehristan Mıntıkası) ve "Elemût-u Şarkî" (Doğu-Elemût/eski adıyla Rudbar-ı Elemût Mıntıkası) olmak üzere iki ayrı kesimden oluşmaktadır.

Elemût Bölgesi'nin kuşbakışı görünümü.
Elemût Coğrafi Bölgesi, İran.
Elemût Coğrafi Bölgesi'nde yer alan iki büyük kaleden biri olan Lambsar Kalesi'nin tepeden görünümü.
Kışın Elemût'un batısında yer alan Hir kenti.
Lambsar Kalesi Kiya Buzrug Ummid tarafından Rasamuj'dan alınarak yeniden inşa edildi ve Kiya Buzrug Hasan bin Sabbah tarafından kaleye vali olarak atandı.[1]

Bölgenin tarihçesi

değiştir
 
Ovan Gölü, Doğu Elemût (Elemût-u Şarkî/Rudbar-ı Elemût Mıntıkası).

Bölge tarihte Şiî-İsmâ‘îlî mezhebinin Nizârîlik koluna bağlı Hasan bin Sabbah'ın devrinde şöhrete kavuşmuştur. "Heft Bab-ı Seyyidne Kelam-i Pir" olarak da anılan Hasan Sabbah’ın Yemen’den gelerek Kûfe yakınlarındaki Himyari bölgesinde yerleşmiş olduğu ve oradan da İran’a geçerek bir süre Kumm’da kalan, daha sonra Rey’de yaşamaya başlamış olan bir ailedendi. Marco Polo'nun anılarında aktardığımış olduğu bilgilere göre, tarihe adları "Haşhaşiler"[2] olarak geçen Elemût – Belde’t-ûl’İkbâl-İsmâilîleri'nin İsmâ‘îlî öğretileri, inanç ve yaşam biçimi temelleri üzerine kurmuş oldukları devletin merkezi burada bulunmaktaydı.

 
Hir, Batı Elemût (Elemût-u Garbî/RudbarŞehristan Mıntıkası).

Nizârî-Elemût Devleti'nin hükümdârları (1090-1256)[3]

değiştir

Nizârî-Elemût Devleti'nin merkezi konumunda bulunan bölge (1090-1256) yılları arasında Elemûtlar Nizârî Bâtınî-İsmâ‘îl’îyye Devleti Karargahı olarak bilinen Elemût – Belde’t-ûl’İkbâl'den (Farsça: قلعه الموت Kala-yı Elemût; 1090 - 1256), kendilerine Efendi (Lord-Pîr) adı verilen komutanlar tarafından yönetilmekteydi.

 
Elburz Dağları'nın merkezindeki Lambasar Kalesi'nin çevresi.

Tarihte Elemût – Belde’t-ûl’İkbâl'in "Yedi Efendisi" olarak bilinen bu komutanlar şu şekilde sıralanmaktadır

değiştir
Nizârî - Elemût Devleti Reisleri Dönemi Unvanı
Birinci Hasan bin Sabbah 1090-1124 Kurucusu
Kiya Buzrug Ummid 1124-1138 1. Efendi
Birinci Muhammad bin Kiya Buzrug 1138-1162 2. Efendi
Alâ Zikrihi’s-Selâm Hasan Sâni 1162-1166 3. Efendi
Nûr’ed-Dîn Muhammed Sâni 1166-1210 4. Efendi
Celâl’ed-Dîn Hasan-ı Sâlis 1210-1221 5. Efendi
Alâ’ed-Dîn Muhammed bin Hasan-ı Sâlis 1221-1255 6. Efendi
Rûkn’ed-Dîn Hûr-Şâh 1255-1256 7. Efendi
 
Elburz Dağları'nın tam merkezinde bulunan 480 m uzunluğunda ve 190 m genişliğindeki Lambasar Kalesi 120 cm kalınlığında surlardan oluşmaktadır.

Hasan bin Sabbah'ın ölümünden sonra yerine Rudbarlı bir Türk olan Kiya Buzrug Ummid (1124 - 1138), Elemût Kalesi[4] Pirî oldu. Elemût – Belde’t-ûl’İkbâl'in 1256 yılında Moğollar tarafından zaptına dek burası Hazar Denizi'nin güneyine Deylem ve Gilan'a da hâkim olan Nizârî İsmâilîleri tarafından idare edilen devletin yönetim merkezi olarak konumunu muhafaza etti. Muhammed bin Kiya Buzrug'un Yirmi Dört yıl süren yönetiminden sonra gelen komutanlar ise kendi soylarının Fâtımîler Hâlifeliği'ne bağlı olduğunu iddia ettiler. Bu Nizârî İmâmları'nın ilki de meşhur Kıyâmet-i Kûbrâ siyâsetini ilân eden Hasan-ı Sâni Alâ Zikrihi’s-Selâm oldu.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Castle of Lamasar". Institute of Ismaili Studies. 21 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2014. 
  2. ^ "Alamut". 19 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2014. 
  3. ^ "Encyclopædia Iranica, "ALAMŪT"". 2 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2014. 
  4. ^ "Alamut Castle (Eagle's Nest): Hassan Sabbah Stronghold". 13 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2014. 

Dış bağlantılar

değiştir