Cenevre Protokolü
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Şubat 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Boğucu, Zehirleyici ve Benzer Gazların ve Bakteriyolojik Araçların Savaşta Kullanımının Yasaklanmasına İlişkin Protokol (daha genel bilinen adıyla Cenevre Protokolü), biyolojik ve kimyasal silahların kullanımını yasaklayan antlaşmadır. Protokol 17 Haziran 1925'te Cenevre'de imzalandı ve 8 Şubat 1928'de yürürlüğe girdi.
Protokol kimyasal ve biyolojik silahların kullanımını yasaklıyordu ancak üretimi, depolanması ya da transferi ile ilgili bir şey söylemiyordu. Sonraki antlaşmalar (1972 Biyolojik Silahlar Konvansiyonu ve 1993 Kimyasal Silahlar Konvansiyonu) bu durumları da kapsayacak şekilde oluşturuldu.
Birçok ülke ön koşul olarak Cenevre Protokolü'nde taraf olduklarında, kullanmama yükümlülüğünün sadece sözleşmeye taraf olan diğer ülkeler arasında olması ve yasaklanmış silahların kendilerine karşı kullanılması durumunda bu yükümlülüklerin ortadan kalkması talebinde bulundu.
Tarihi değiştir
Genel olarak bir savaşta ilk kez gaz kullananın Alman Ordusu olduğu düşünülse de bu tür silahları ilk konuşlandıran Fransız Ordusu'dur. Savaşın ilk ayında Ağustos 1914'te Fransızlar, Almanların üstüne gözyaşı bombaları (xsil bromit)(en:Xylyl bromide) attı. Kimyasal silahlar Alman İmparatorluğu tarafından 1915'te Ypres, Belçika'da klor gazı saldığında ilk kez kullanıldı. Versay Antlaşması Almanya'nın kimyasal silah üretmesini ve ithal etmesini yasaklayan önlemler içerir. Benzer antlaşmalarla Birinci Avusturya Cumhuriyeti(en) ve Bulgaristan Krallığı ve Macaristan Krallığı da kimyasal silahlardan men edildi.
Dış bağlantılar değiştir
- Protokolün metni 7 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.