Vikipedi

Cannes Film Festivali'nde Türkiye

Cannes Film Festivali, Fransa'nın güneyinde bulunan Cannes kentinde her yıl genellikle mayıs ayında düzenlenen uluslararası bir festivaldir. Festivale dünyanın her yanından ve her türden yeni filmler katılır. Festivalin en prestijli ödülü, "En İyi Film" olarak belirlenen filme verilen Altın Palmiye'dir. 1946 yılında kurulan ve sadece davetlilerin katılabildiği festival, Venedik Film Festivali ve Berlin Film Festivali ile birlikte Avrupa'nın en önemli üç uluslararası festivalinden biri olarak görülmektedir.[1][2] Kimilerine göre ise "Oscar" olarak anılan Akademi Ödülleri'nden sonra dünyadaki en prestijli film törenidir.[3] Her yıl ortalama 20 filmin yarıştığı festivalde kazananlar, uluslararası sanatçılardan oluşan jüriler tarafından belirlenir. Türkiye de festivalde çeşitli başarılar elde eden ülkelerden biridir.

Yılmaz Güney, 1982'de Yol filmiyle Türkiye'ye ilk Altın Palmiye'yi kazandıran yönetmendir.

Cannes Film Festivali'nde gösterilen ilk Türkiye yapımı film, Suavi Tedü'nün 1952 yapımı Göçmen Çocuğu filmiydi.[4] Yılmaz Güney'in 1970 yapımı Umut filmi ise, yayınlandığı yıl Türkiye'deki Altın Koza Film Festivali'nde beş farklı dalda ödüle layık görülmesine[5] rağmen sansüre uğradı ve ertesi yıl Yılmaz Güney'in izniyle yapımcı Abdurrahman Keskiner'in kardeşi Arif Keskiner tarafından Fransa'ya kaçırılıp 1971 Cannes Film Festivali'nde gösterildi.[6] Sonraki 10 yılda festivalde gösterilen veya büyük ödül için yarışan herhangi bir Türk filmi olmadı. Türkiye'nin festivaldeki ilk büyük başarısı ise, bir Yılmaz Güney yapımı olan Yol filminden geldi. Yılmaz Güney ve Şerif Gören ortaklığında gerçekleştirilen Yol, 1982 Cannes Film Festivali'nde "En İyi Film" seçilerek Altın Palmiye Ödülü'nü kazandı ve bu ödülü alan ilk Türk filmi oldu.[7][8] İki ek ödüle daha layık görülen Yol, festivalde "üç ayrı dalda ödül kazanan tek Türk filmi" olarak kayıtlara geçti. Ertesi yıl, tekrar Yılmaz Güney'in yönetmenliğinde Fransa'da çekilen Duvar filmi, 1983 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye için yarışsa da ödül alamadı.[9]

Yol'dan sonraki 32 yılda Altın Palmiye alan başka bir Türk filmi çıkmazken, bu süreçte festivalde diğer birtakım ödüller kazanıldı. 1982'deki Altın Palmiye başarısından sonra Türkiye'nin festivalde başka bir ödül kazanması 21 yıl sürdü. Bu da, Türkiye'nin Cannes tarihinde "iki ödül arasındaki en uzun zaman dilimi" oldu. Nuri Bilge Ceylan'ın 2002 yapımı Uzak filmi Grand Prix (Büyük Ödül) ve En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'nü, İklimler (2006) filmi FIPRESCI Ödülü'nü ve Bir Zamanlar Anadolu'da (2011) filmi yine Grand Prix'i Türkiye'ye kazandırırken, kendisi de Üç Maymun (2008) filmiyle festivalde En İyi Yönetmen Ödülü'ne değer görüldü. Bu sırada Fatih Akın'ın 2007 yapımı filmi Yaşamın Kıyısında, kendisine En İyi Senaryo Ödülü'nü kazandırdı. Yönetmenliğini Rezan Yeşilbaş'ın yaptığı 2012 yapımı Sessiz, kısa film dalında Altın Palmiye kazanan ilk Türk filmi oldu. Nuri Bilge Ceylan'ın 2014 yapımı Kış Uykusu filmi ise, aynı yıl festivalde "En İyi Film" seçildi ve uzun metraj dalında Altın Palmiye kazanan ikinci Türk filmi oldu. Ceylan, Türk sinemasının 100. yılında kazanılan Altın Palmiye Ödülü'nü, Türkiye'nin siyasi huzursuzluğuna karışan "genç insanlara" ve festivalin başlamasından bir gün önce gerçekleşen Soma Faciası'nda ölen madenci işçilere adadı.[10] Türkiye'nin festivaldeki son başarısı, yine bir Nuri Bilge Ceylan filmi olan Kuru Otlar Üstüne (2023) ile kazanılan En İyi Kadın Oyuncu Ödülü oldu.

Türkiye'nin festivaldeki ödülleri

değiştir
Festivalin en büyük ödülü olan Altın Palmiye'yi kazandı.
Yıl Ödülü alan(lar)[a] Kategori Film Filmin yönetmen(ler)i Kaynak(lar)
1982 Yılmaz Güney En İyi Film Ödülü Yol Yılmaz Güney & Şerif Gören [11][12]
FIPRESCI Ödülü
Özel Mansiyon: Ekümenik Jüri Ödülü [13][14]
2003 Nuri Bilge Ceylan Grand Prix Uzak Nuri Bilge Ceylan [15][16]
Mehmet Emin Toprak En İyi Erkek Oyuncu Ödülü [17]
Muzaffer Özdemir En İyi Erkek Oyuncu Ödülü [18]
2006 Nuri Bilge Ceylan FIPRESCI Ödülü İklimler Nuri Bilge Ceylan [15][16]
2007 Fatih Akın En İyi Senaryo Ödülü Yaşamın Kıyısında Fatih Akın [19]
Ekümenik Jüri Ödülü [20]
2008 Nuri Bilge Ceylan En İyi Yönetmen Ödülü Üç Maymun Nuri Bilge Ceylan [15][16]
2011 Nuri Bilge Ceylan Grand Prix Bir Zamanlar Anadolu'da Nuri Bilge Ceylan [15][16]
2012 Rezan Yeşilbaş Altın Palmiye Kısa Film Ödülü Sessiz Rezan Yeşilbaş [21][22]
2014 Nuri Bilge Ceylan En İyi Film Ödülü Kış Uykusu Nuri Bilge Ceylan [15][16]
FIPRESCI Ödülü
2016 Mehmet Can Mertoğlu France 4 Vizyon Ödülü Albüm Mehmet Can Mertoğlu [23]
2023 Merve Dizdar En İyi Kadın Oyuncu Ödülü Kuru Otlar Üstüne Nuri Bilge Ceylan [16][24]
  •  
    Tarık Akan, Yol filmiyle 1982'de En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'ne aday gösterildi ve bu başarıya erişen ilk Türk oyuncu oldu.[25]
  •  
    Fatih Akın, Yaşamın Kıyısında (2007) filmiyle En İyi Senaryo Ödülü'ne değer görüldü.
  •  
    Nuri Bilge Ceylan, Kış Uykusu (2014) filmiyle Türkiye'ye ikinci Altın Palmiye'yi kazandırdı.
  •  
    Merve Dizdar'ın Kuru Otlar Üstüne filmindeki performansıyla 2023'te kazandığı En İyi Kadın Oyuncu Ödülü, Türkiye'nin Cannes Film Festivali'nde kazandığı son ödüldür.

Notlar

değiştir
  1. ^ Ödülü "fiziksel" olarak alan kişiyi belirtir.

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "The History of the Festival" (İngilizce). Festival de Cannes. 19 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  2. ^ "Dünyanın En Popüler Film Festivalleri 2023". Freya Art. 8 Mayıs 2023. 23 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  3. ^ "Cannes vs. The Oscars" (İngilizce). Stylight. 30 Mart 2015. 17 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024. 
  4. ^ Özgüç, Agâh (Aralık 1990). Başlangıcından Bugüne Türk Sinemasında İlk'ler. İstanbul: Yılmaz Yayınları. ss. 65-67. 
  5. ^ "1970 Altın Koza Film Festivali Ödülleri". altinkozafestivali.org.tr. 14 Temmuz 2014. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024 – Internet Archive vasıtasıyla. 
  6. ^ Dorsay, Atilla (2022). Yılmaz Güney Kitabı. Puslu Yayıncılık. ISBN 978-625-8035-04-9. 26 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024. 
  7. ^ "Altın Palmiyeli Firari". Habertürk. 26 Mayıs 2019. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  8. ^ "YOL" (İngilizce). Festival de Cannes. 23 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  9. ^ "LE MUR" (İngilizce). Festival de Cannes. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  10. ^ Brooks, Xan (25 Mayıs 2014). "Cannes festival ready for shut–eye after Winter Sleep wins Palme d'Or" (İngilizce). The Guardian. ISSN 0261-3077. 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2024. 
  11. ^ "Yol – The full version in Cannes Classics, the birth of the Palme d'or 1982" (İngilizce). Festival de Cannes. 19 Mayıs 2017. 10 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2024. 
  12. ^ Canby, Vincent (6 Ekim 1982). "YOL: A BIG, ANGRY EPIC OF CONTEMPORY TURKEY" (İngilizce). The New York Times. ISSN 0362-4331. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  13. ^ "1982 Cannes Film Festivali". MUBI. 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  14. ^ "Yılmaz Güney'in 'Yol' filmi Cannes'da gösterilecek". NTV. 4 Mayıs 2017. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  15. ^ a b c d e "Altın Palmiye, Nuri Bilge Ceylan'ın 'Kış Uykusu'na". BBC News Türkçe. 24 Mayıs 2014. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  16. ^ a b c d e f "Nuri Bilge CEYLAN" (İngilizce). Festival de Cannes. 15 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2024. 
  17. ^ Göl, Berke (3 Kasım 2020). "Mehmet Emin Toprak: Kaçıp Uzaklara Gitmek". Altyazı Sinema Dergisi. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  18. ^ ""Sarışınları süzüp rezil olurum diye Cannes'a gitmedim"". nuribilgeceylan.com. 2003. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  19. ^ "Yaşamın Kıyısında (2007)". MUBI. 10 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2024. 
  20. ^ "Altın Palmiye'yi '4 ay, 3 hafta, 2 gün' kazandı". NTV. 11 Aralık 2007. 11 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024 – Internet Archive vasıtasıyla. 
  21. ^ "Rezan Yeşilbaş ile 'Sessiz' Üzerine Söyleşi". Altyazı Sinema Dergisi. 27 Temmuz 2020. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  22. ^ "SESSIZ–BE DENG (SILENT)" (İngilizce). Festival de Cannes. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  23. ^ Tartaglione, Nancy (19 Mayıs 2016). "Critics' Week Grand Prize Goes To 'Mimosas' – Cannes". www.deadline.com (İngilizce). Deadline Hollywood. 14 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
  24. ^ "Merve Dizdar, Cannes Film Festivali'nde En İyi Kadın Oyuncu Ödülü'nü aldı". BBC News Türkçe. 27 Mayıs 2023. 27 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  25. ^ "Tarık Akan'ın başrol oynadığı Yol filmi Cannes'da Altın Palmiye kazanmıştı". T24. 16 Eylül 2016. 19 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cannes_Film_Festivali%27nde_Türkiye&oldid=33797298" sayfasından alınmıştır