Boynuyaralı Mehmed Paşa
Boynuyaralı Mehmed Paşa ya da diğer lakabıyla Boynueğri Mehmed Paşa, IV. Mehmed saltanatında Nisan 1656 - 14 Eylül 1656 tarihleri arasında kısa süre sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.
| Boynuyaralı Mehmed Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi Nisan 1656 - 14 Eylül 1656 | |
| Hükümdar | IV. Mehmed |
| Yerine geldiği | Siyavuş Paşa |
| Yerine gelen | Köprülü Mehmed Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1576? |
| Ölüm | 1666 İstanbul |
Hayatı
değiştir1576 yılında Canik'te doğduğu düşünülen Mehmed Paşa, genç yaşta Demirkazık Halil Paşa'nın himayesine girerek onun kethüdâlığını yapmıştır. IV. Murad'ın 1638-1639 yılında gerçekleştirdiği Bağdat Seferi'ne katılmış ve çatışmada çok yerinden yaralanmıştır. Zehirli bir okla boynundan da yaralandığından “Boynueğri” veya “Boynuyaralı” lakabıyla anılmaya başlanmıştır.Halil Paşa'nın ölümünden sonra Musâhib Silâhdar Mustafa Paşa'nın kethüdâsı olmuştur. Çeşitli görevlerinin ardından Kastamonu sancakbeyi olmuştur. Sonrasında sırasıyla Halep, Şam ve 1648 yılında da Anadolu beylerbeyi olarak görev yapmıştır.[1] Anadolu beylerbeyi görevindeyken serasker olarak İbşir Mustafa Paşa, Abaza Hasan Ağa ve Topal Mehmed Paşa'nın isyanlarını bastırmıştır.[2]
Ancak yaptığı zalimlikler nedeniyle seraskerlik görevinden alınıp öldürülmesi için Köprülü Mehmed Paşa ile yakın zamanda isyan edip affedilen Katırcıoğlu Mehmet Paşa gönderilmiştir. Köprülü Mehmed Paşa çatışma yaşanmadan Boynueğri Paşa'ya gönderdiği mektupla, isyanı bırakarak Valide Sultan olan Turhan Sultan'dan af dilemesini istemiş, paşa da buna uyarak Valide Sultan'ın huzuruna çıkmış ve görüşme sonucunda affedilmiştir.[3]
1650'de kubbe vezirliği görevine getirilmiştir. 13 Aralık 1651 (Ruus kayıtlarında 6 Kasım 1651) tarihinde Kanije beylerbeyi olmuştur.[4] Sonrasında ikinci kez Şam beylerbeyliği görevine getirilmiştir. Bu görevdeyken, Sadrazam Siyavuş Paşa'nın 26 Nisan 1656'de ölmesi üzerine Şeyhülislam Hocazâde Mesud Efendi’nin önerisi üzerine sadrazam olmuştur. Mehmed Paşa Şam'dan gelmeden önce Venedik donanması saldırıya geçmiş, Mehmed Paşa'nın İstanbul'a gelmesinden hemen sonra da Bozcaada, Limni ve Semadirek adalarını ele geçirerek Çanakkale Boğazını kapatmıştır. Çanakkale Boğazı'nın Venedikliler tarafından kapatılmış olması da İstanbul'da hayat pahalılığını arttırmaya başlaması ve bu konuda askeri anlamda çözüm bulamaması, kendisiyle anlaşamayan Kadızâdeliler'in vaazlarında Mehmed Paşa'yı rüşvet alan ve zalim biri olarak göstermesi üzerine 14 Eylül 1656 tarihinde sadrazamlık görevinden alınarak Yedikule Zindanı'nda hapsedilmiştir. Yeni sadrazam Köprülü Mehmed Paşa tarafından Malkara’ya sürülmüş, bir süre sonra da İstanbul'a dönmesinde izin verilmiştir. İstanbul'a dönüşte Eyüp'teki Şah Sultan Zâviyesi civarındaki evinde yaşamış ve 1666 yılı Ocak ayında ölmüştür.
Kaynakça
değiştir- ^ Özcan, Abdülkadir (1992). "Boynueğri Mehmed Paşa". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 6. Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 316-317. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023.
- ^ Yücel, Abubekir Sıddık (2019). "IV. Mehmed Dönemi İsyanlarına Genel Bir Bakış" (PDF). Social Sciences Studies Journal. 5 (29). researchgate.net. s. 257. 26 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023.
- ^ Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2011). Osmanlı Tarihi III. Cilt 1. Kısım. Ankara: Türk Tarih Kurumu. s. 310. ISBN 978-975-16-0010-3.
- ^ Altı, Aziz; Başkutlu, Salih (2015). "Kanije Eyaleti İdarecileri". SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 50. DergiPark. s. 208. 24 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023.