Balaken (rayon)

Balaken Rayonu
	Rayonun Azerbaycan'daki konumu
Merkez	Balaken
Başkan	Islam Rzayev
Alan	923 (km2)
Nüfus	97.600
Nüfus yoğunluğu	92 (kişi/km2)
Plaka kodu	08
Telefon kodu	119
Posta kodu	AZ 0800
Web sitesi	balaken.az
	g; t; d;

Balaken Rayonu (Azerice: Balakən rayonu), Azerbaycan'ın rayonlarından biridir. Azerbaycan'ın kuzeybatısındadır. Antik Yunan coğrafyacısı Strabon, Balaken'i 'Mabetler diyarı' adıyla anmıştır.

Tarih

Tarihi bir Alban yerleşim yeridir, eski Kafkas Alban Krallıklarının güzey-batı hattını çevreleyen lojistik yapısı ile Alban Krallığı için her zaman birincil öneme sahip olmuştur^{[kaynak belirtilmeli]}, özellikle Albanlar'a ait eski tapınaklar ve bir kısmı hala ayakta olan eski kiliseler, Alban swastikaları nakşedilmiş tarihi duvar süslemeleri, mezar taşları ve bazı dikitler önemli kültürel öğeleridir.

Rus İmparatorluğu zamanı Car-Balaken okruguna (Rusça: Джаро-Белоканский округ) dahildi. 1841'de feshedilerek Gürcü-İmereti vilayetine (Rusça: Грузино-Имеретинская губерния) katılmış, 1860'tan yeniden özerk Car-Balaken okrugu kurulmuştur. 1860 yılından Zakatala okruguna, 1920 yılından ise Zakatala kazasına (Rusça: Загатальский уезд) dahil idi. Balaken rayonu 1930'da kurulmuş, 1963'te Zaqatala rayonuna birleştirilmiş, 1965'te yeniden bağımsız rayon olmuştur. Kuzeyinde Dağıstan'la, batısında Gürcistan'la komşudur.

Coğrafya

Rayon, yüksek Kafkas dağ silsilelerinin uzantılarından oluşmaktadır.

Balaken, kuzeyden Rusya Federasyonu, Dağıstan, batıdan Gürcistan Cumhuriyeti, güneyden Zakatala Rayonu ile komşudur.

Kafkas sıradağlarının güney doğusu içinde kalan Balaken, derin ve verimli vadi ve ovalarla, hayvancılığa uygun meralara sahiptir. Doğal güzellikleri ve el değmemişliği ile turizm açısından geleceğe yönelik önemli olanaklara sahiptir.

Nüfus

Rayon etnik bakımdan zengindir. Burada nüfusun büyük bölümü Azeri'dir. Etnik azınlıklarlar içerisinde bir Doğu Kafkas dili konuşan Avarlar en büyük azınlıktır. Balaken Avarlar'ı Avarlar içinde "Tshorosul Avar" (Türkçe: "Buzul Yöresi Avarlar'ı") olarak bilinir. Rayonda ayrıca Yengiloylar, Çingeneler, Sahurlar, Ruslar, Ukraynalılar da yaşar. Etnik Dağıstan halklarının birçoğu II. Dünya Savaşı sırasında zengin doğal güzellikleri olan Balaken bölgesine göç etmişlerdir.

Etnik qrup	27 ocak-3 şubat, 1999 n.s.^[2]		13-22 nisan, 2009 n.s.^[3]
Etnik qrup	Sayı	%	Sayı	%
Toplam	83 732	100.00	89 827	100.00
Azeriler	56 674	67.69	65 349	72.75
Kafkasya Avarları	24 415	29.16	23 874	26.58
Ruslar	237	0.28	128	0.14
Lezgiler	219	0.26	91	0.10
Gürcüler	1 731	2.07	38	0.04
Sahurlar	...	...	34	0.04
Türkler	43	0.05	28	0.03
Tatarlar	39	0.05	11	0.01
Ukraynalılar	34	0.04	...	...
Ermeniler	3	0.00	...	...
Diğerleri	337	0.40	274	0.31

Ekonomi

Yerli halk daha çok tütünçülük, arıcılık, meyvecilik yapmaktadır. Rayonun ekonomisinde hayvancılık ve tahılçılık da önemli yer tutmaktadır. Daha ziyade kırsal bölgeye ait tüketim malları imal edilir.

Eğitim

Rayonda 10 ilkokul, 40 ortaokul, teknik meslek ve müzik okulu, 44 kütüphane, 99 dernek vardır.

Mimarlık

Kullar köyünde Perikalesi (12.-13. yüzyıl),
Talalar köyünde "Nur Kilise"
Kazma köyünde "Darvazbine Kilisesi",
Kateh köyünde burçlu bir kale (12. yüzyıl), bir cami (1912)
Balaken şehrinde tek minareli cami (19. yüzyıl).
Kortala köyünde cami (1905)

İdari birimler

Rayonda 1 şehir, 1 kasaba ve 57 köy vardır.

Balaken şehri

Katex kasabası

Kabakçöl kasabası

Abjit köyü
Acılıkbine köyü
Ağkilse köyü
Bayrambine köyü
Bedağar köyü
Biçaqarbinə köyü
Böyüktala köyü
Cillik köyü
Cincartala köyü
Çederovtala köyü
Çorçorbine köyü
Darvazbins köyü
Eyritala köyü
Gerekli köyü
Gülüzenbine köyü
Hetovlar köyü
Henefki köyü
İsaklıgerme köyü
İti köyü
Kilisebugov köyü
Kortala köyü
Mahamalar köyü
Mazımgara köyü
Mazımkarışan köyü
Mazımçay köyü
Meşeşambul köyü
Melikzade köyü
Mollaçıbine köyü
Murğuztala köyü
Öküzovtala köyü
Poçtbine köyü
Püştetala köyü
Kamıştala köyü
Karacalarbine köyü
Karahacılı köyü
Karavelili köyü
Gasbine köyü
Gaysa köyü
Kazma köyü
Kızlartala köyü
Koztala köyü
Kullar köyü
Roçehmed köyü
Sarıbulag köyü
Salban köyü
Şambulbine köyü
Şambul köyü
Şerif köyü
Talalar köyü
Tülü köyü
Halatala köyü

Not

^ Ümumi məlumat. — Azərbaycan Respublikasının inzibati–ərazi vahidləri. — İnzibati kənd rayonları (01.01.2006), səhifə 11. // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. 25 cilddə. Məsul katib akademik T. M. Nağıyev. "Azərbaycan" cildi. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi, 2007, 884 səhifə. ISBN 9789952441017
^ Population statistics of Eastern Europe 16 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: Ethnic composition of Azerbaijan by 1999 census 19 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Population statistics of Eastern Europe 16 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: Ethnic composition of Azerbaijan by 2009 census 7 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[az-mil-ens-11-1] Ümumi məlumat. — Azərbaycan Respublikasının inzibati–ərazi vahidləri. — İnzibati kənd rayonları (01.01.2006), səhifə 11. // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. 25 cilddə. Məsul katib akademik T. M. Nağıyev. "Azərbaycan" cildi. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi, 2007, 884 səhifə. ISBN 9789952441017

[Ethnic_composition_of_Azerbaijan_by_1999_census-2] Population statistics of Eastern Europe 16 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: Ethnic composition of Azerbaijan by 1999 census 19 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Ethnic_composition_of_Azerbaijan_by_2009_census-3] Population statistics of Eastern Europe 16 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: Ethnic composition of Azerbaijan by 2009 census 7 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1]

[2]

[3]