Babü's Sağir Mezarlığı
Babü's Sağir Mezarlığı (Arapça: مقبرة الباب الصغير, roman.: Maqbaratu's Bābü'l-Ṣaghīr) Suriye'nin başkenti Şam'da bulunan tarihi bir mezarlık. Kadim Dımaşk'ın kapılarından Babü's Sağir'in (küçük kapı demektir) güneyi boyunca uzanır ve İslam dünyasında tanınmış pek çok kişiliğin mezarlarını barındırır. Bunlar arasında İslam peygamberi Muhammed'in meşhur sahabisi Bilal ve üç eşinin ziyaret türbeleri, Ali'nin iki kızının türbeleri, Emevi halifeleri Muaviye ve I. Velid'in türbeleri sayılabilir.[1][2]
| Babü's Sağir Mezarlığı مقبرة الباب الصغير | |
|---|---|
 Soldan sağa Meymune (Ümmü Hasan), Esma bint Umais ve Hamide bint Müslim bin Akil'in mezarları. | |
 | |
| Konum | Şam, Suriye, |
| Koordinatlar | 33°30′16″K 36°18′13″D / 33.50444°K 36.30361°D |
| Tür | Sivil Mezarlık |
| Din | İslam |
| Açılış | 640) |
| Durum | Kullanımda |
Tarihçe
değiştirŞam şehri, 634 yılında Halid bin Velid komutasındaki ordu tarafından yapılan iki aylık bir kuşatmanın ardından alındı. Kuşatma sırasında ölen aralarında sahabelerin de olduğu askerler Şam'ın 6 kapısından Bab Tüma ve Bab Sağir'in iki yanında Şam surlarının altına gömüldü. Böylelikle Şam'daki ilk müslüman mezarlıklarının yeri belirlenmiş oldu.[3]
Fetihten sonra Şam, diğer askerî harekâtlar için bir üs bölgesi olacak şekilde yapılandırıldı ve Cund Dımaşk isimli askeri eyaletin merkezi yapıldı. Daha sonra buraya aralarında sahabelerin de olduğu yoğun bir Arap yerleşmesi başladı. Buraya yerleşenler arasında bulunan meşhur sahabi Bilal Habeşi'nin 640 yılında buraya defnedilmesiyle de mezarlığın manevi önemi arttı.
Birinci Fitne sırasında Muaviye, valisi olduğu Şam'ı askerî ve siyasi karargahı olarak kullandı. Ardından halife olup Emevi devletini kurunca da burayı başkent yaptı. Muaviye ölünce Babü's Sağir mezarlığına gömüldü. Yerine geçen oğlu Yezid zamanında yaşanan Kerbela olayında ölen Hüseyin taraftarı kişilerin kesik başları buraya gömüldü.[4]
Definler
değiştirSahabe
değiştir- Bilal Habeşi (580-640), sahabi
- Abdullah bin Ümmü Mektum (ö. 636), sahabi
- Esma bint Umeys, Ebu Bekir, Ali ve Cafer bin Ebu Talib'in eşi
- Übeyy bin Ka'b (ö. 649), vahiy katibi sahabi
- Ebü’d-Derdâ, sahabi ve Şam kadısı
- Dihye bin Halife, sahabi
Bu mezarlık içinde Muhammed'in üç eşine ait saygı ve manevi ziyaret amacıyla oluşturulmuş boş türbeler mevcuttur. Asıl mezarlar ise Medine'de Baki Mezarlığı'ndadır:
Halifeler
değiştir- Muaviye (ö. 680), ilk Emevi halifesi ve sahabi
- I. Velîd (674–715), altıncı Emevi halifesi
- II. Muâviye, üçüncü Emevi halifesi
Ali evladı
değiştir- Ümmü Gülsüm (627–685/705), Ali ve Fatıma'nın kızı, Halife Ömer'in eşi
- Sakine bint Hüseyin (ö. 680'den sonra), Hüseyin bin Ali'nin kızı
- Fatıma es-Suğra, Hüseyin bin Ali'nin kızı
- Meymune bint Hasan, Hasan bin Ali'nin kızı
- Fatıma'nın hizmetçisi Fidda
- Kamaid bin Esved el-Kindi, Ali'nin taraftarlarından
- Hamide, Müslim bin Akil'in kızı
- Abdullah bin Zeynelâbidîn, Zeynelâbidîn'in oğlu
Diğer kişiler
değiştir- Fârâbî (872-951), filozof
- İbn Asakir (1105-1176), tarihçi ve hadis alimi
- Şükri el-Kuvvetli (1891 - 1967), siyasetçi
- Nizar Kabbani, şair, yazar ve diplomat
- Kutbüddin Şirazî, din ve astronomi bilgini
- Behlül Dana, sufi derviş
- İbn Kayyim el-Cevziyye, tefsir ve fıkıh bilgini
- Zehebî, tarihçi
- I. Adil, Eyyubi sultanı
- Selahaddin Eyyubi, Eyyûbîlerin kurucusu
- Ka'b el-Ahbâr, tâbiî
- Veysel Karani, sufi
Kaynakça
değiştir- ^ Barrani, S. "Bab Al-Saghir Cemetery". 11 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2018.
- ^ Demeter, D. (24 Eylül 2014). "Damascus – Bab al-Saghir Cemetery (دمـشـق – مـقـبـرة الـبـاب الـصـغـيـر)". Syria Photo Guide. 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2018.
- ^ İbn Asakir 1996: II, 417-420; Bozkurt 2004: XXIX, 520
- ^ "Syria". web.archive.org. 11 Ekim 2017. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2023.