Vikipedi

Baasçı hareketler listesi

Vikimedya liste maddesi

Arap Sosyalist Baas Partisi (Arapça: حزب البعث العربي الاشتراكي, romanize: Hizb Al-Ba'ath Al-'Arabi Al-Ishtiraki) Arap milliyetçisi ve Arap sosyalist çıkarlarını birleştiren, Batı emperyalizmine karşı çıkan ve Arap dünyasının tek bir devlette yeniden doğuşunu veya dirilişini ve birleşmesini isteyen bir siyasi partiydi. Baas, "yeniden doğuş", "diriliş", "restorasyon" veya "rönesans" (reddyah) anlamlarına gelir. Sloganı - "Birlik, Özgürlük, Sosyalizm" (wahda, hurriya, ishtirakiya) - Arap olmayandan gelen kontrol ile müdahaleye karşıtlığa ve Arap birliğine atıfta bulunur. Arap sosyalizmi ideolojisi, köken ve uygulama bakımından klasik Marksizm'den oldukça farklıdır ve görünüm olarak üçüncü dünyacılığa benzer.

Parti, 1940 yılında Suriyeli aydınlar Mişel Eflak ve Selahaddin el-Bitar tarafından kuruldu. Sadece Suriye ve Irak'ta iktidarda kalmasına rağmen, farklı Arap ülkelerinde şubeler açtı. Suriye'de partinin 1963 Darbesi'nden bu yana siyasi güç üzerinde tekeli var. Baasçılar 1963'te Irak'ta da iktidarı ele geçirdiler, ancak birkaç ay sonra görevden alındılar. 1968 darbesiyle iktidara geri döndüler ve 2003 Irak işgaline kadar hükûmetin tek partisi olarak kaldılar. İşgalden bu yana parti Irak'ta yasak durumunda.

1966'da ordunun Eflak ve Bitar'ın tarihsel liderliğine karşı bir darbesi, Suriye ve Irak partilerinin rakip örgütlere - Kutri (ya da bölgeci) Suriye merkezli parti ve Kavmi (ya da milliyetçi) Irak merkezli parti olarak ayrılmasına yol açtı. Her ikisi de Baas adını ve Arap dünyasındaki paralel yapılarını korudu, ancak aralarındaki düşmanlıklar öyle bir noktaya geldi ki Suriye Baas hükûmeti, İran-Irak Savaşı sırasında İran'ı (Arap olmayan bir ulus) Irak'a karşı destekleyen tek Arap hükûmeti oldu.

Başlıca gruplar

değiştir
Parti Kuruluş Dağılış Kurucu(lar) Notlar
Arap Baası 1940 1947 Zeki el-Arsuzi Parti, 1947'de Arap Baas Hareketi ile birleşerek Arap Baas Partisi'ni kurdu.
Arap Baas Hareketi 1940 1947 Mişel Eflak ve Selahaddin el-Bitar Arap Sosyalist Baas Partisi'nin doğrudan selefi olan parti, 1947'de Arap Baas Partisi'ni oluşturmak için Arap Baası ile birleşti.
Baas Partisi 1947 1966 Arap Baas Partisi olarak kuruldu, daha sonra 1952'de Arap Sosyalist Partisi ile birleşti ve adını Arap Sosyalist Baas Partisi olarak değiştirdi. Parti, 1966'da rakip Bağdat ve Şam merkezli hizipler arasında ikiye bölündü.

Bölgesel şubeler

değiştir
Baas Partisi (Irak-ağırlıklı hizip)
Bölge Kuruluş Lider
Cezayir Cezayir Arap Sosyalist Baas Partisi[1] 1988 Ahmed Çutri[1]
Bahreyn Milliyetçi Demokratik Meclis[2] 1991 Rasul el-Cişi
Irak Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi[3] 1951[4] Salah el-Muhtar
Ürdün Ürdün Arap Sosyalist Baas Partisi[5] 1948[6]/1951[5] Bir grup öğretmen tarafından kuruldu.[5]
Kuveyt Arap Sosyalist Baas Partisi - Kuveyt Bölgesi 1955[6] Faysal es-Sani
Lübnan Lübnan Sosyalist Arap Öncü Partisi 1966 Abdülmecid Muhammed Tayyib Rafi[7]
Libya Libya Arap Sosyalist Baas Partisi[8] 1954[6]
Moritanya Ulusal Öncü Parti[9] 1991[10] Muhammed Veled Abdullah Veled Eyye[11]
Filistin Arap Kurtuluş Cephesi 1969 Mahmud İsmail
Sahravi Arap Demokratik Cumhuriyeti Sahravi Sosyalist Baas Partisi 1994 Najim Umeccud
Sudan Arap Sosyalist Baas Partisi - Sudan Bölgesi[12] 1970 Kemal Bolad
Tunus Tunus Baas Hareketi 1988 Ömer Osman Belhacı
Suriye Arap Sosyalist Baası 1947
Yemen Ulusal Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi 1955–1956[6] Kasım Salam Said
Baas Partisi (Suriye ağırlıklı hizip)
Bölge Kuruluş Lider
Bahreyn Arap Sosyalist Baası[13]
Irak Arap Sosyalist Baası[13] 1966 Mahmud eş-Şeyh Radhi[14]
Ürdün Arap Baas İlerici Partisi[13] 1993 Fuad Dabbur
Lübnan Arap Sosyalist Baas Partisi - Lübnan Bölgesi[13] 1949[6] Fayiz Şükrü
Filistin Es-Saike[15] 1966[16] Ferhan Ebu el-Hayja
Sudan Arap Sosyalist Baas Partisi - Sudan Örgütü[12] 1980[12] et-Ticani Mustafa Yasin[17]
Suriye Arap Sosyalist Baas Partisi - Suriye Bölgesi[3] 1943[18] Beşar Esad
Tunus Demokratik Arap Öncü Partisi Hayreddin Suabni
Yemen Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi[13] 1951 Mahmud Abdulvahab Abdulhamid

Ayrılan gruplar

değiştir
Parti Kuruluş Kapanış Kurucu(lar) Notlar
Sosyalist Lübnan 1965 1970 Ahmet Beydun Parti, 1970 yılında Lübnan Komünist Eylem Örgütü ile birleşti.
Arap Sosyalist Devrimci Baas Partisi 1960 1962/63[19] Abdullah Rimavi
Arap Devrimci İşçi Partisi 1966 - Yasin el-Hafız 2011 itibarıyla hala aktif.
Demokratik Sosyalist Arap Baas Partisi 1980 - İbrahim Makhus Ulusal Demokratik Toplantı'in bir parçası ve Fransa'da hala aktif.
Sudan Baas Partisi 2002 - Muhammed Ali Cadin Irak yanlısı Baas şubesi Arap Sosyalist Baas Partisi - Sudan Ülkesi içindeki bir bölünme sonucunda kuruldu.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b "Algerian Baath Party resumes underground activities". ALFnews. 9 Ağustos 2008. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011. 
  2. ^ "Nationalist Democratic Rally Society" [جمعية التجمع القومي الديمقراطي]. Alwasat (Arapça). 9 Ağustos 2008. 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011. 
  3. ^ a b Bush in Babylon: The Recolonisation of Iraq. Verso. 2004. ss. 106-107. ISBN 978-1-84467-512-8. 
  4. ^ Understanding Iraq: A Whistlestop Tour from Ancient Babylon to Occupied Baghdad. I.B. Tauris. 2006. s. 109. ISBN 978-1845111236. 
  5. ^ a b c Nationalist Voices in Jordan: The Street and the State. University of Texas Press. 2005. s. 136. ISBN 978-0292706255. 
  6. ^ a b c d e Asad of Syria: The Struggle for the Middle East. University of California Press. 1990. s. 98. ISBN 978-0520069763. 
  7. ^ "Political Programme of the Socialist Arab Lebanon Vanguard Party" (Arapça). Lebanon Knowledge Development Gateway. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011. 
  8. ^ Libya: The Struggle for Survival. Palgrave Macmillan. 1993. s. 166. ISBN 9780312089979. 26 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  9. ^ A Political and Economic Dictionary of Africa. Taylor & Francis. 2005. s. 52. ISBN 978-1857432138. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  10. ^ Religion and Politics: Islam and Muslim Civilization. Ashgate Publishing. 2009. s. 217. ISBN 978-0-7546-7418-4. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  11. ^ Africa South of the Sahara 2004. Routledge. 2003. s. 715. ISBN 978-1-85743-183-4. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  12. ^ a b c Dictionary of the African Left: Parties, Movements and Groups. Dartmouth. 1989. ss. 58-60. ISBN 978-1-85521-014-1. 
  13. ^ a b c d e The encyclopedia of the Arab–Israeli conflict: a political, social, and military history: A–F. 1. ABC-CLIO. 2008. s. 185. ISBN 978-1-85109-842-2. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
  14. ^ "Who's Who in the Iraqi Opposition". US Labor Against the War. 9 Eylül 2004. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011. 
  15. ^ CJ international. 5–6. Center for Research in Law and Justice. 1989. s. 49. 
  16. ^ Syria: A Country Study. Kessinger Publishing. 2004. s. 283. ISBN 978-1-4191-5022-7. 
  17. ^ "Comrade Dr. Kamal Karrar, member of the National Command of the Sudanese Arab Socialist Ba'ath Party" [الرفيق الدكتور كمال كرار عضو القيادة القطرية السودانية.لحزب البعث العربي الاشتراكي] (Arapça). Arab Socialist Ba'ath Party. 8 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2011. 
  18. ^ Torrey, Gordon H. (1969). "The Ba'th: Ideology and Practice". Middle East Journal. Middle East Journal, Vol. 23, No. 4 (Autumn, 1969). 23 (4): 445-470. 
  19. ^ Nationalist Voices in Jordan: The Street and the State. University of Texas Press. 2005. s. 203. ISBN 978-0292706255. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Baasçı_hareketler_listesi&oldid=32727587" sayfasından alınmıştır