Büyük Demir Haç
Büyük Demir Haç (Almanca: Großkreuz des Eisernen Kreuzes) Prusya Ordusu ve müttefiklerinin muzaffer generallerine yönelik verilen bir nişandı. Yalnızca iki kez verilen Demir Haç, Yıldız Eklentili Büyük Demir Haç nişanından sonra Demir Haç'ın en yüksek ikinci sınıfıydı. 1. ve 2. Sınıf Demir Haç ile birlikte Büyük Haç nişanı da 10 Mart 1813'te Napolyon Savaşları sırasında oluşturuldu. 1870'de Fransa-Prusya Savaşı'da, 1914'te ise Birinci Dünya Savaşı'nda tekrar yenilendi.
1939'da Adolf Hitler, Demir Haç'ı bir Alman (Prusya değil) nişanı olarak yenilediğinde, Büyük Haç nişanını da yeniledi.
Büyük Demir Haçı, Demir Haç'ın iki katı büyüklüğündeydi ve boynun etrafındaki bir kurdeleyle takılıyordu. 1939'da oluşturulan Şövalye Haçı'da boyundan takılırdı; Büyük Haç'tan küçük ama Demir Haç'tan büyüktü.
1813 Büyük Haç
değiştir-
Generalfeldmarschall Gebhard von Blücher,1813 Büyük Demir Haç Haçı veBüyük Haç Yıldızını (Blücherstern) takıyor.
-
Genel Friedrich von Bülow1813 Büyük Hacını takıyor.
-
İsveç Veliaht Prensi Charles John, 1813'te Demir Haç Büyük Haçı'nı takıyor.
-
Genel Bogislav von Tauentzien1813 Büyük Hacını takııyor.
-
Generalfeldmarschall Ludwig Yorck von Wartenburg,1813 Büyük Hacını takıyor.
Beş kişi, Napolyon Savaşları sırasındaki eylemlerinden dolayı 1813 Büyük Demir Haç Nişanı'nı aldı:
- Waterloo Muharebesi'nde Prusya kuvvetlerinin komutanı Gebhard Leberecht von Blücher, daha sonra Demir Haç Büyük Haç Yıldızı ile ödüllendirildi.
- Friedrich Wilhelm von Bülow
- İsveç Veliaht Prensi Charles John (Jean-Baptiste Bernadotte) - daha önce Napolyon döneminde Mareşaldi, İsveç'in naibi ve veliaht prensi olduktan sonra Napolyon'a karşı Altıncı Koalisyona katıldı.
- Bogislav Friedrich Emanuel von Tauentzien
- Ludwig Yorck von Wartenburg
1870 Büyük Haç
değiştir-
Saksonya Veliaht Prensi Albert,1870 Büyük Hacını takıyor.
-
Genel August Karl von goeben 1870 Büyük Hacını takıyor.
-
Generalfeldmarschall Edwin Freiherr von Manteuffel,1870 Büyük Hacını takıyor.
-
Generalfeldmarschall Helmuth Karl Bernhard von Moltke 1870 Büyük Hacını takıyor.
-
Prusya Prensi Frederick Charles,1870 Büyük Hacını takıyor.
-
Prusya Veliaht Prensi Friedrich Wilhelm(daha sonra Kaiser Friedrich III) 1870 Büyük Hacını takıyor.
-
Genel August Graf von Werder,1870 Büyük Hacını takıyor.
-
Prusya Kralı I. Wilhelm(daha sonraAlman İmparatoru) 1870 Büyük Hacını takıyor.
-
Mecklenburg-Schwerin Büyük Dükü Friedrich Franz II,1870 Büyük Hacını takıyor.
Demir Haç, Fransa-Prusya Savaşı için 19 Temmuz 1870'te yenilendi. Dokuz ɡeneral, bu savaş sırasındaki hizmetleri için Büyük Demir Haç Nişanı'nı aldı. 22 Mart 1871'de Yedi Büyük Haç şu kişilere verildi:
- Albert, Saksonya Veliaht Prensi
- August karl von goeben
- Edwin Freiherr von Manteuffel
- Yaşlı Helmuth Graf von Moltke
- Prusya Prensi Frederick Charles
- Prusya Veliaht Prensi Friedrich Wilhelm (daha sonra Kaiser Friedrich III)
- August Graf von Werder
Kaiser Wilhelm I, Büyük Haç nişanını 16 Haziran 1871'de aldı ve Mecklenburg-Schwerin Büyük Dükü Friedrich Franz II, 4 Aralık 1871'de bu nişanı aldı. Kaiser, Prusya Ordusu'nun başkomutanıydı ve Moltke, Genelkurmay Başkanıydı. Diğerleri Prusya Ordusu'nun kıdemli muharebe komutanlarıydı.
1914 Büyük Haç
değiştir-
Alman İmparatoru II. Wilhelm,1914'te Demir Haç Büyük Haçı'nı takıyor.
-
Generalfeldmarschall Paul von Hindenburg,1914 Demir Haç Büyük Haçı veBüyük Haç Yıldızını (Hindenburgstern) giyiyor.
-
Genel Erich Ludendorff1914 Büyük Hacını takıyor.
-
Bavyera Prensi Leopold,1914 Büyük Hacını taktığı tablosu.
-
Generalfeldmarschall August von Mackensen 1914 Büyük Hacını takıyor.
Demir Haç 5 Ağustos 1914'te yeniden düzenlendi. Birinci Dünya Savaşı'nda 1914 Büyük Demir Haç nişanını alan beş kişi vardı:
- Kaiser Wilhelm II
- Paul von Hindenburg, daha sonra Yıldız Eklentili Büyük Demir Haç ile de ödüllendirildi
- Erich Ludendorff
- Bavyera Prensi Leopold
- August von Mackensen
1939 Büyük Haç
değiştirAdolf Hitler, Eylül 1939'da Demir Haç'ı bir Alman nişanı olarak yeniden düzenledi; Büyük Haç, Şövalye Haçında yüksek nişandı.
Hermann Göring, 19 Temmuz 1940'ta Luftwaffe'nin Yüksek Komutanı olarak görev yaptığı Mareşal Töreninde, Fransa Muharebesinde orduyu zafere taşıdığı için, II. Dünya Savaşı sırasında Büyük Demir Haç nişanını alan tek kişiydi.[1]
Yıldız Eklentili Büyük Demir Haç nişanının II. Dünya Savaşı versiyonu tasarlandı, ancak hiçbir zaman resmiyet kazanmadı, hiç bir askere verilmedi. Müttefiklerin Mayıs 1945'teki zaferinin ardından, ɡünümüzde West Point, New York'taki Amerika Birleşik Devletleri Askeri Akademisi Müzesi (USMA) koleksiyonunun bir parçası olan bilinen tek prototipi serɡilenmektedir.[1]
Edebiyat
değiştir- Angolia, John R. (1976). For Führer and Fatherland: Military Awards of the Third Reich. R. James Bender Publishing. ISBN 0-912138-14-9.
- Littlejohn, David; Dodkins, Colonel C. M. (1968). Orders, Decorations, Medals and Badges of the Third Reich. R. James Bender Publishing, California. ISBN 978-0854200801.
Kaynakça
değiştirDış bağlantılar
değiştir- Wikimedia Commons'ta Grand Cross of the Iron Cross ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur