Vikipedi

Arirang

Bir Kore halk şarkısı
Bu madde Kore halk şarkısı hakkındadır. Başlığın diğer anlamları için Arirang (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Arirang (Korece: 아리랑; [a.ɾi.ɾaŋ) bir Kore halk müziğidir.[1] 60 farklı versiyonunun yaklaşık 3.600 varyasyonu bulunan şarkının hepsinde "Arirang, arirang, arariyo (아리랑, 아리랑, 아라리요)" benzeri bir nakarat yer almaktadır.[2] Şarkının 600 yıldan eski bir geçmişe sahip olduğu tahmin edilmektedir.[3]

Güney Kore'deki Arirang
Song So-hee'nin "Arirang" performansı
ÜlkeGüney Kore
Kaynak445
BölgeAsya-Pasifik
Tescil geçmişi
Tescil2012 (7. oturum)
Kuzey Kore'deki Arirang
Kuzey Kore'deki Arirang Festivali'nden bir görüntü. Görüntüde bir dağ geçidinden yola çıkmak üzere olan bir adam bir kadın tarafından uğurlanmaktadır.
ÜlkeKuzey Kore
Kaynak914
BölgeAsya-Pasifik
Tescil geçmişi
Tescil2014 (9. oturum)
Arirang
Hangıl아리랑
Latin harfleriyle yazımıArirang
McCune-ReischauerArirang

"Arirang", UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'ne iki kez dahil edilmiştir. Güney Kore 2012 yılında,[2][3] Kuzey Kore ise 2014 yılında[1][4] şarkının UNESCO listesine dahil edilmesi için başvuruda bulundu. 2015 yılında Güney Kore Kültür Mirası İdaresi, şarkıyı önemli maddi olmayan kültürel varlıklar listesine ekledi.[5]

Şarkı günümüzde hem Kuzey Kore'de hem de Güney Kore'de söylenmekte ve Kore Savaşı'nın ikiye böldüğü Kore Yarımadası'nda birliğin sembolü olarak kabul edilmektedir.[kaynak belirtilmeli]

Tarihçe değiştir

Orijini ve etimolojisi değiştir

Şarkının Gangwon Eyaleti, Jeongseon'da ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. Günümüzde "Arirang" terimi anlam bakımından belirsizdir, ancak bazı dilbilimciler "Ari"nin (아리) "güzel" anlamına geldiğini ve "rang"ın (랑) eski yerel dilde "sevgili" veya "damat" anlamına geldiğini varsaymışlardır. Shin Yong-ha[6] gibi bilim insanları tarafından desteklenen bu teori, şarkının efsanesini beslemektedir. Efsaneye göre bu isim, adını Korece "eoureojida" kelimesinden alan bir su kütlesi olan Auraji'deki (아우라지) iskelenin yakınında Kamelya çiçekleri toplarken aşık olan bir erkek ve bir genç kızın hikâyesinden türetilmiştir. Örneğin, Pyeongchang ve Samcheok sularını Han Nehri'ne bağlayan su kütlesine Auraji denir.[7] Ancak bu efsanenin de iki ayrı türü bulunmaktadır:

  • İlkinde, erkek, su çok yüksek olduğu için kızla tanışmak için Auraji'yi geçemez, bu yüzden üzüntülerini ifade etmek için bir şarkı söylerler.
  • İkincisinde ise, erkek Auraji'yi geçmeye çalışır ve öldükten sonra bu şarkıyı söyleyerek boğulur.[8]

Profesör Keith Howard'a göre Arirang, Jeongseon, Gangwon'un dağlık bölgelerinde ortaya çıktı ve şarkının ilk sözü 1756 tarihli bir el yazmasında tespit edildi.[9] Kore Çalışmaları Akademisi de Arirang'ın aslında Jeongseon'daki bir halk şarkısı olduğu konusunda aynı görüşü paylaşmaktadır. Jeongseon'daki bazı yerliler, halk şarkılarını Koryo döneminden geldiğini belirtmektedir.[10]

Bazıları, Gangwon'daki işçilerin Joseon Hanedanı'ndan Prens Regent Heungseon'un emriyle Gyeongbok Sarayı'nı yeniden inşa etmek için Seul'e gönderildiğinde, Jeongseon'dan gelen bu şarkının Seul'e ve Kore'nin diğer bölgelerine yayıldığını düşünmektedir.[10] Kimileri ise, özellikle şarkının sözlerindeki "Arirang" ve "Arari" kelimelerinin, bu dönemde "Arirang (아리랑, 我離郞)" veya "Ananri (아난리, 我亂離)" diyen işçilerin ailelerinden geldiğini öne sürüyorlar.[11][12] Joseon bilgini Hwang Hyeon (1855-1910) tarafından kaydedilen Maecheonyarok'a (매천야록, 梅泉野錄) göre, şarkının bu zamana kadar ülkede yaygın olduğu görülüyordu.[10]

Güney Koreli edebiyat bilgini Yang Ju-dong (1903-1977), "Arirang" teriminin, aynı zamanda "uzun" anlamına gelen eski Korece yerli kelimesi "Ari" (아리) ve tepe anlamına gelen "ryeong"un (領) birleşiminden geldiği görüşünü ortaya attı.[13]

Bazıları "Arirang" terimini, şarkının erdemlerini öven bir şiirden evrimleşmiş olabileceğinden, Silla'nın ilk kralının eşi Leydi Aryeong'un adından türediğini düşünmektedir. Bir kısım ise, terimin "memleket" anlamına gelen Jurchen "Arin" kelimesiyle veya benzer bir ada sahip Hint tanrısının adıyla bağlantılı olduğunu iddia etmektedir.[14]

İlk kayıt değiştir

"Arirang"ın bilinen ilk kaydı, 1896'da Amerikalı etnolog Alice Cunningham Fletcher tarafından Washington, DC'deki evinde, Fletcher üç Koreli öğrencinin "Love Song: Ar-ra-rang" adlı bir şarkı söylemesini kaydetmesiyle yapılmıştır.[15] Bir kaynak, öğrencilerin asil Koreli ailelere mensup olduğu ve kaydın yapıldığı dönemde Howard Üniversitesi'nde yurtdışında okuduklarını öne sürmektedir.[16] Başka bir kaynak ise, şarkıcıların o dönemde Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan Koreli işçiler olduğunu öne sürmekte.[17] Kayıtlar şu anda ABD Kongre Kütüphanesi'nde muhafaza edilmektedir.[18]

Direniş marşı değiştir

1910'dan 1945'e kadar Kore'nin Japon işgali sırasında, şarkı söylemenin yoğun bir şekilde sansürlendiği ve herhangi birinin Kore milli marşı da dahil olmak üzere herhangi bir vatansever şarkıyı söylemesinin suç haline geldiği zaman, Arirang resmî olmayan bir marş haline gelmiştir. Böylece "Arirang", Japon İmparatorluğu yönetimine karşı bir direniş marşı olmuştur.[19][20] Koreli protestocular, 1919'da Japon İmparatorluğu'na karşı bir Kore gösterisi olan 1 Mart Hareketi sırasında "Arirang" şarkısını söylemişlerdir. İşgal sırasında yazılan "Arirang" varyasyonlarının çoğu, adaletsizlik, emekçilerin durumu ve gerilla savaşı temalarını içermektedir. Faşistlere karşı savaşan dağ gerillaları tarafından da söylendiği bilinmektedir.[19]

"Arirang"ın en iyi bilinen sözleri ilk olarak Na Woon-gyu'nun yönettiği 1926 sessiz filmi Arirang'da görünmüştür. Arirang günümüzde kayıp film olarak kabul edilmekte. Ancak çeşitli kaynaklar filmin Japonlar tarafından hapsedildikten ve işkence gördükten sonra akıl hastası olan Koreli bir öğrenci hakkında olduğunu söylüyor. Film gösterime girdiğinde bir hit oldu ve ilk Koreli milliyetçi film olarak kabul edilmektedir.[19][21][22]

Japonya'daki popülaritesi değiştir

Kore'nin Japon işgali sırasında Japonya'da, Kore kültürü ve özellikle "Arirang" çılgınlığı yaşandı. "Arirang"ın 1931 ve 1943 yılları arasında pop, caz ve mambo gibi türlerde 50'den fazla Japonca versiyonu icra edildi.[19]

Notalar değiştir

 

Sözleri değiştir

"Arirang"ın tüm versiyonları, "Arirang, arirang, arariyo (아리랑, 아리랑, 아라리요) benzeri bir nakarat içerir.[2] "Arirang" kelimesinin kendi başına anlamsızdır ve Korece'de kesin bir anlamı yoktur.[23] Diğer şarkı sözleri versiyondan versiyona değişmekle birlikte, çoğu versiyonda hüzün, ayrılık, kavuşma ve aşk temaları yer almaktadır.[4][24]

Aşağıdaki tablo Seul'de söylenmiş "Standard Arirang"ın sözlerini içermektedir. İlk iki satır nakarattır. Nakaratı üç şiir takip eder.

Hangul/Chosŏn'gŭl Hanja Romanization Türkçe translation[25]

아리랑, 아리랑, 아라리요...
아리랑 고개로 넘어간다.

아리랑, 아리랑, 아라리요...
아리랑 고개로 넘어간다.

Arirang, arirang, arariyo...
Arirang gogaero neomeoganda.

Arirang, arirang, arariyo...
Arirang Geçidinden geçerken.

나를 버리고 가시는 님은
십리도 못가서 발병난다.

나를 버리고 가시는 님은
十里도 못가서 발病난다.

Nareul beorigo gasineun nimeun
Simnido motgaseo balbyeongnanda.

Beni (burada) terk eden sevgili
Ayağını incitmeden 10 li bile yürüyemeyecek.

청천하늘엔 잔별도 많고,
우리네 가슴엔 희망도 많다.

晴天하늘엔 잔별도 많고,
우리네 가슴엔 希望도 많다.

Cheongcheonhaneuren janbyeoldo manko,
Urine gaseumen huimangdo manta.

Berrak gökyüzünde pek çok yıldız olduğu gibi,
Kalplerimizde de pek çok hayal var.

저기 저 산이 백두산이라지,
동지 섣달에도 꽃만 핀다.

저기 저 山이 白頭山이라지,
冬至 섣달에도 꽃萬 핀다.

Jeogi jeo sani baekdusaniraji,
Dongji seotdaredo kkonman pinda.

Orada, o dağın üstünde Baekdu Dağı var
Kış günlerinin ortasında bile çiçeklerin açtığı.

Farklı türleri değiştir

"Arirang"ın 60 farklı versiyonunun tahmini 3.600 farklı türü vardır.[2] "Arirang"ın farklı versiyonlarının adlarına genellikle menşe yerlerinin önüne eklenir.[14]

"Jeongseon Arirang" genellikle şarkının orijinal versiyonu olarak kabul edilirken, Seul'deki "Bonjo Arirang" (kelimenin tam anlamıyla: Standart Arirang) en ünlü versiyonlardan biridir. Bu versiyon ilk kez 1926 yapımı Arirang filminin tema müziği olarak kullanıldığı zaman popüler olmuştur.[14]

Diğer ünlü türler arasında, Kore halk müziği türlerinin pansori ve sinawi'nin doğduğu yer olarak bilinen Güney Jeolla Eyaletinden "Jindo Arirang"; ve Güney Gyeongsang Eyaletinden "Miryang Arirang"dır.[26][27]

Resmî durumu değiştir

UNESCO değiştir

Hem Güney Kore hem de Kuzey Kore, "Arirang"ın UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'ne dahil edilmesini teklif etmiştir. Güney Kore, şarkıyı 2012 yılında, Kuzey Kore ise 2014 yılında başvuru yaptı.[1][4]

Güney Kore değiştir

2015 yılında Güney Kore Kültür Mirası İdaresi, önemli maddi olmayan kültürel varlıklar listesine "Arirang"ı ekledi.[5]

ABD Ordusu değiştir

Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nun 7. Piyade Tümeni, Güney Kore'nin ilk başkanı Syngman Rhee'den izin aldıktan sonra, Mayıs 1956'da "Arirang"ı resmi marş şarkısı olarak kabul etti. Tümen Kore Savaşı sırasında 1950'den 1953'e kadar Kore'de konuşlanmıştı.[28]

Popüler kültürdeki yeri değiştir

Müzik değiştir

  • Amerikalı besteci John Barnes Chance, 1962-63 konser grubu kompozisyonu Variations on a Korean Folk Song adıyla 1950'lerin sonlarında Kore'de duyduğu "Arirang"ın bir versiyonuna dayandırdı.
  • 2007'de Güney Koreli vokal grubu SG Wannabe, "Arirang" başlıklı bir şarkı içeren The Sentimental Chord albümünü yayınladı. Şarkı Kore geleneksel enstrümanlarıyla çalınmış ve orijinal Arirang melodisi, anahtar değişikliğinden önce briç sırasında bir elektro gitarla çalınmıştır.[29][30] O zamandan beri şarkıyı Kore Ulusal Geleneksel Orkestrası ile ve çeşitli Arirang Festivallerinde canlı olarak seslendirdiler.
  • New York Filarmoni Orkestrası, 26 Şubat 2008'de Kuzey Kore'ye yaptığı gezi sırasında bir encore için "Arirang"ı seslendirdi.[31]
  • Kasım 2013'te, Hankuk Yabancı Çalışmalar Üniversitesi'ndeki öğrenci korosu, "Arirang"ı İngilizce, Çince, Japonca, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca, Almanca, Rusça, Arapça ve Korece olarak seslendirdi.[32]
  • K-pop grubu A.C.E, Arirang Kültüründe Arirang'ın Canlandırılması programı için "Jindo Arirang (Prehistory)" performansını sergiledi. Orijinal şarkıya sadık kalınarak yapılmış versiyonlar, Changer: Dear Eris albümünde de yer almaktadır.

Filmler değiştir

Medya değiştir

Spor değiştir

Video oyunları değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b c "N. Korea's Arirang wins UNESCO intangible heritage status" (İngilizce). Yonhap News Agency. 27 Kasım 2014. 6 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2017. 
  2. ^ a b c d "UNESCO - Arirang, lyrical folk song in the Republic of Korea". ich.unesco.org (İngilizce). 7 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  3. ^ a b "'Arirang' makes it to UNESCO heritage". koreatimes (İngilizce). 6 Aralık 2012. 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  4. ^ a b c "UNESCO - Arirang folk song in the Democratic People's Republic of Korea". ich.unesco.org (İngilizce). 13 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  5. ^ a b "'Arirang' Listed as National Intangible Asset". english.chosun.com (İngilizce). 3 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  6. ^ "[신용하의 새로 쓰는 한국문화]아리랑(下)". www.donga.com. 15 Ocak 2003. 19 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  7. ^ "Auraji Lake (아우라지) - Sightseeing - Korea travel and tourism information". www.koreatriptips.com (İngilizce). 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  8. ^ Encyclopedia of Korean folk literature = Han'guk minsok munhak sajŏn. Myŏng-sŏp Chŏng, 정 명섭., Kungnip Minsok Pangmulgwan, 국립 민속 박물관. Seul. 2014. ISBN 978-89-289-0084-8. OCLC 899286491. 
  9. ^ Howard, Keith (2017). Perspectives on Korean music. [Place of publication not identified]. ISBN 978-1-351-91168-9. OCLC 1016977501. 
  10. ^ a b c "아리랑 - 한국민족문화대백과사전". encykorea.aks.ac.kr. 19 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  11. ^ "아리랑설". terms.naver.com (Korece). 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  12. ^ "아난리설". terms.naver.com (Korece). 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  13. ^ "아리령 설". terms.naver.com (Korece). 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  14. ^ a b c d "From lyrical folk song to cheering song: variations of 'Arirang' in Korean history". koreatimes (İngilizce). 6 Aralık 2012. 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  15. ^ Min-sik, Yoon (27 Eylül 2017). "Oldest recorded Arirang to be on display in Seoul". The Korea Herald (İngilizce). 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  16. ^ Provine, Robert C. "Alice Fletcher's Notes on the Earliest Recordings of Korean Music" (PDF). The Academy of Korean Studies. 8 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Aralık 2017. 
  17. ^ International Institute for Traditional Music (IITM) (1959). "The world of music: journal of the International Institute for Traditional Music". The world of music : journal of the International Institute for Traditional Music. (İngilizce). ISSN 0043-8774. OCLC 472965576. 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  18. ^ "LC Catalog - No Connections Available". catalog.loc.gov. 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  19. ^ a b c d Atkins, E. Taylor (Ağustos 2007). "The Dual Career of "Arirang": The Korean Resistance Anthem That Became a Japanese Pop Hit" (İngilizce). ISSN 0021-9118. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  20. ^ al, Robert Koehler et (7 Ağustos 2015). Traditional Music: Sounds in Harmony with Nature (İngilizce). Seoul Selection. ISBN 978-1-62412-042-8. 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  21. ^ Film out of bounds : essays and interviews on non-mainstream cinema worldwide. Matthew Edwards. Jefferson, N.C.: McFarland. 2007. ISBN 978-1-4766-0780-1. OCLC 681279673. 
  22. ^ Taylor-Jones, Kate E. (2017). Divine work, Japanese colonial cinema and its legacy. New York. ISBN 978-1-5013-0613-6. OCLC 990802894. 
  23. ^ "arirang | sejong prize". www.sejongculturalsociety.org. 17 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  24. ^ Yoon, Keumsil Kim; Williams, Bruce (13 Ocak 2015). Two Lenses on the Korean Ethos: Key Cultural Concepts and Their Appearance in Cinema (İngilizce). McFarland. ISBN 978-0-7864-9682-2. 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  25. ^ "Arirang (아리랑)". www.korea-fans.com. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  26. ^ "jindo arirang | sejong prize". www.sejongculturalsociety.org. 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  27. ^ "milyang arirang | sejong prize". www.sejongculturalsociety.org. 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  28. ^ "7th Infantry Division Assn". www.7ida.us. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022. 
  29. ^ 조선일보 (11 Ağustos 2020). "SG워너비, 1년만에 '컴백'...4집 '아리랑' 발표". 조선일보 (Korece). 28 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  30. ^ "[안&밖] SG워너비 '국악 접목' 뜻은 좋았지만 …". 중앙일보 (Korece). 21 Mayıs 2007. 28 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  31. ^ Wakin, Daniel J. (27 Şubat 2008). "North Koreans Welcome Symphonic Diplomacy". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 28 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  32. ^ Lee, Claire (19 Kasım 2013). "HUFS to hold concert featuring 'Arirang' in 10 languages". The Korea Herald (İngilizce). 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  33. ^ "Arirang – review". the Guardian (İngilizce). 7 Haziran 2012. 4 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  34. ^ "Arirang TV begins DTV service in metropolitan Washington, D.C., area". koreatimes (İngilizce). 28 Nisan 2011. 28 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  35. ^ "Arirang Radio to Go On Air in U.S." english.chosun.com (İngilizce). 9 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  36. ^ DeHart, Jonathan. "Pyongyang's Arirang Festival: Eye Candy for the Masses". thediplomat.com (İngilizce). 28 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  37. ^ Ito, Makoto (16 Eylül 2000). "Two Koreas make history during opening ceremony". The Japan Times (İngilizce). 28 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  38. ^ "Globetrotting: Botched jumps cost Kim world title, Czisny the bronze". newsblogs.chicagotribune.com. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  39. ^ "Do passado ao futuro, cerimônia de abertura de PyeongChang projeta futuro de crianças". web.archive.org. 27 Şubat 2018. 27 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  40. ^ "Unified Korea dragon boat team win historic gold at Asian Games". AS.com (İngilizce). 27 Ağustos 2018. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  41. ^ Archived at Ghostarchive and the Wayback Machine: Celldweller & Atlas Plug (10 Mart 2016), Killer Instinct Season 3 - Creating The Music for "Kim Wu", erişim tarihi: 8 Şubat 2020 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arirang&oldid=30627562" sayfasından alınmıştır