Allah (Ay tanrısı)
Allah'ın (İslam'da Tanrı'nın adı) tarihsel olarak İslam öncesi Arabistan'da ay tanrısı olarak tapınılan bir tanrı olduğu varsayımı, 20. yüzyılın başlarında ortaya atıldı. İslam öncesi Araplar Kâbe'de 360 tane puta (tanrıya) tapıyordu; bunlardan en güçlüsü ve yükseğe koydukları tanrı, bu görüşe göre Allah'a eş değer olan ay tanrısı Hubal idi.
Bu düşünce ilk olarak 1901'de kazı bilimci Hugo Winckler tarafından İslam öncesi Allah'ı, bir ay tanrısı olarak adlandırdığı Hubal olarak bilinen başka bir İslam öncesi Arap tanrısıyla özdeşleştirdiğinde ortaya atıldı. Daha yeni bilim adamları, kısmen kurgu olduğu için ama aynı zamanda Hubal'ın Nabatî kökeninin Güney Arap inançlarının bağlamını geçersiz kılacağına inandıkları için bu görüşü geri çevirdiler.[1]
Dil bilimciler genelde "Allah" sözcüğünün "Al-İlah"tan türediğini düşünürler. Zamanla "Al-İlah" birleşik olarak "Allah" biçiminde söylenmeye başlanmış ve Arabistan'da tek tanrıcılığın gelişimine koşut olarak sözcüğe daha soyut anlamlar yüklenmiştir. İslam'ın Türklerde yayılmasından sonra, Allah adı Türkçeye Arapçadan geçmiştir.
Kanıtlar değiştir
Köken değiştir
Allah kelimesi İslam'dan önce gelir. Arthur Jeffrey'in belirttiği gibi:
Allah adı, Kuran'ın kensinin tanık olduğu gibi, İslam öncesi Arabistan'da iyi biliniyordu. Gerçekten de, hem o hem de dişil şekli Allat, Kuzey Arabistan'daki yazıtlarda teoforlu isimler arasında seyrek olarak bulunmaz.[2]
19. yüzyıl bilgini Julius Wellhausen de Allah (el-ilah, tanrı) kavramını, Mekke'nin yerel tanrılarından kaynaklanan bir "soyutlama biçimi" olarak gördü.[3]
Tanrı için kullanılan İbranice sözcükler arasında El ve Eloah bulunur.[4] Profesör Alfred Guillaume, al-ilah teriminin sonuç olarak ilahiyat için genel bir terim olarak kullanılan Sami kökünden türediğini belirtiyor.
Guillaume, bazı bilim adamlarının "tanrı" sıfatının ilk olarak bir ay tanrısı unvanı olarak kullanıldığını savunduklarını, ancak bunun İngilizce "tanrı" kelimesinin kökenleriyle aynı anlamda tamamen "antikacı" olduğunu savundu:
Bazı akademisyenler, adın izini Güney Arabistan'daki Ay tanrısının bir unvanı olan İlah'a kadar sürer, ancak bu, antika meraklılarının ilgisini çeken bir konudur. Nabataean ve diğer yazıtlardan Allah'ın 'tanrı' anlamına geldiği açıktır.[5]
"Allah" sözcüğü Arabistan'da Arapça konuşan Hristiyanlar ve Yahudiler tarafından da kullanılmaktadır.[6] Hanif olarak bilinen Müslüman öncesi Arap tektanrıcıları tarafından da kullanılmıştır.[7]
Ay takvimi değiştir
Ay, Ramazan tarihini belirlemek için bir ay İslami takviminin kullanılması nedeniyle İslam'da önemli bir rol oynar. Hilal, Babil takviminde olduğu gibi İslam aylarının başlangıcını ve bitişini tanımlar. Hilalin ortaya çıkış zamanını kesin olarak belirleme ihtiyacı, Müslüman bilginlerin astronomi incelemesi için teşviklerden biriydi.[8] Kur'an, ayın kendisinin bir tanrı değil, Tanrı'nın bir işareti olduğunu vurgular.[9]
Arap tanrısı Hubal değiştir
İslam'dan önce Kabe, yerel halk tarafından ilahi güce sahip olduğu düşünülen tanrı Hubal'ı temsil eden bir heykel içeriyordu.[10][11] Sav, Müslümanlıktaki Allah görüşünün kökenleri ve İslam öncesi Arabistan'ın on dokuzuncu yüzyıla kadar uzanan çok tanrıcılığına ilişkin tarihsel seküler araştırmalara dayanmaktadır. Bu araştırmalar, "Allah" sözcüğünün kökeni, evrimi ve Hubal'ın mitolojik kimliği ile ilgilidir.
Bilimsel görüşler değiştir
Julius Wellhausen, Kâbe'nin Allah'ın evi olduğu, ancak içindeki en önemli putun Hubal'ınki olduğu temelinden hareketle, Hubal'ı Allah'ın eski bir adı olarak kabul etti.[12][13][14]
Hubal'ın bir ay tanrısı olduğu iddiası, yirminci yüzyılın başlarından kalma Alman bilgin Hugo Winckler'den gelmektedir.[15] David Leeming, Mircea Eliade gibi O'nu bir savaşçı ve yağmur tanrısı olarak tanımlar.[16][17]
Daha yeni yazarlar, Hubal'ın Nebati kökenlerini, zaten Allah ile ilişkilendirilmiş olabileceği tapınağa ithal edilen bir figür olarak vurgulamaktadır.[16] Patricia Crone, "Eğer Hubal ve Allah bir ve özdeş tanrı olsaydı, Hubal Allah'ın bir sıfatı olarak hayatta kalmalıydı, ki öyle olmadı. Ayrıca, insanların birinden diğerine vazgeçmelerinin istendiği söylentiler de olmazdı” diyor.[18]
Ayrıca, Allah'ın herhangi bir simgeleşmiş temsili veya putunun olup olmadığı bilinmemektedir.[19][20]
Hristiyan yanlıları değiştir
Robert Morey'nin Ortadoğu Arkeolojisinde Ay-tanrısı Allah adlı kitabı, Al-Uzzâ'nın köken olarak bir ay tanrısı olduğunu iddia ettiği Hubal ile aynı olduğunu iddia ediyor.[21] Bu öğreti, "Allah'ın Oğlu Olmadı" ve "Küçük Gelin" adlı yavru risalelerinde tekrarlanır. 1996 yılında Janet Parshall radyo yayınlarında, Müslümanların bir ay tanrısına taptıklarını iddia etti.[22] Pat Robertson 2003'te, "Mücadele, Allah olarak bilinen Mekke'nin Ay Tanrısı Hubal'ın mı yoksa Kutsal Kitap'ın Yahudi-Hristiyan Yehova Tanrısının mı yüce olduğudur," demişti.[23]
Ancak çeşitli kaynaklardan yapılan son araştırmalar, Morey'in kullandığı "delil"in, Hazor'daki bir kazı alanından çıkarılan ve "Allah" ile hiçbir bağlantısı olmayan heykele ait olduğunu kanıtladı.[kaynak belirtilmeli] Aslında, Kutsal Kitap bilgini ve misyon stratejisti Rick Brown bu yaklaşıma açıkça karşı çıkıyor.
Allah'ın bir putperest tanrısı olduğunu savlayanlar, özellikle de ay tanrısı, savlarını çoğu zaman, birçok caminin tepelerini süsleyen ve İslam'ın bir simgesi olarak yaygın olarak kullanılan hilal simgesine dayandırırlar. Aslında, İslam'ın gelişinden önce Orta Doğu'da birçok "tanrı" ve puta tapıldığı doğrudur, ancak ay tanrısının adı Allah değil, Sîn idi ve İslam'ın doğum yeri olan Arabistan'da pek popüler değildi. Mekke'deki en belirgin put Hubal adlı bir tanrıydı ve onun bir ay tanrısı olduğuyla ilgili hiçbir kanıt yok. Bazen Filistin'deki Hazor'da bir ay tanrısı tapınağı olduğu iddia edilir. Bu, hilal benzeri bir kolye takan tapınan bir kişinin oradaki temsiline dayanmaktadır. Bununla birlikte, kolyenin bir ay tanrısını simgelediği ettiği açık değildir ve her halükarda burası bir Arap dini yeri değil, MÖ 1250 civarında Yeşu tarafından yıkılan eski bir Kenan bölgesidir. ... Eski Araplar yüzlerce puta tapıyorsa, kuşkusuz ay tanrısı Sîn de buna dahildi, çünkü İbraniler bile güneşe, aya ve yıldızlara tapmaya eğilimliydiler ancak Araplar arasında herhangi bir biçimde aya tapınmanın öne çıktığına veya hilalin bir ay tanrısının simgesi olarak kullanıldığına ve kesinlikle Allah'ın ay tanrısının adı olmadığına dair kesin bir kanıt yoktur.[24]
İslami gelenek değiştir
8. yüzyıl Arap tarihçisi Hişam İbn Al-Kalbi'nin Putlar Kitabı'nda Hubal, altın eli olan bir insan figürü olarak tanımlanır (heykelden kopan orijinal elin yerine altın el takılmış). Hubel'in kehanet için kullanılan yedi oku vardı.[25]
Hubal'ın ay ile ilişkili olup olmamasına bakılmaksızın, hem Muhammed hem de düşmanları, Hubal ve Allah'ı farklı tanrılar olarak tanımladılar, onların destekçileri Bedir Savaşı'nda karşıt taraflarda savaştı. İbn Hişam, mağlup edilen İslam karşıtı ordunun lideri Ebu Süfyan ibn Harb'ın bir sonraki savaşlarında zafer kazanmak için Hubal'ı destek için çağırdığını kaydeder.
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ T. Fahd, Le Panthéon De L'Arabie Centrale A La Veille De L'Hégire, 1968, op. cit., ss. 102–103; T. Fahd, "Une Pratique Cléromantique A La Kaʿba Preislamique", Semitica, 1958, op. cit., ss. 75–76.
- ^ A. Jeffrey, Islam: Mohammed and His Religion, Liberal Arts Press. 1958. ASIN B000IXMTE4 s. 85
- ^ Studies on Islam. Merlin L. Swartz. University Press, 1981. 0-19-502716-7 s. 12
- ^ Mishneh Torah, Yesodei ha-Torah §6:2. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2022.
- ^ Alfred Guillaume. Islam. Penguin 1990 0-14-013555-3 s. 7.
- ^ "Allah". Merriam-Webster. 20 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2012.
- ^ Timothy C. Tennent, Theology in the Context of World Christianity, Zondervan, 2009.
- ^ Hilal 20 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Oxford Islamic Studies Online
- ^ Mohd Elfie Nieshaem Juferi, What is the Significance of the Crescent Moon in Islam? 8 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Bismika Allahuma, October 12, 2005
- ^ F. Hommel, First Encyclopedia of Islam, eds. M.T. Houtsma, T.W. Arnold, R. Basset, and R. Hartmann, cilt 1, ss. 379-380
- ^ C. Glassé, The New Encyclopedia of Islam, s. 185.
- ^ J. Wellhausen, Reste Arabischen Heidenthums. pp.75
- ^ The idea of idolatry and the emergence of Islam: from polemic to history. Cambridge studies in Islamic civilization. Gerald R. Hawting. Cambridge University Press, 1999. 0-521-65165-4 s. 112.
- ^ also mentioned in Meccan trade and the rise of Islam, Patricia Crone, Gorgias Press LLC, 2004, 1-59333-102-9 ss. 185-95.
- ^ Hugo Winckler: "Arabisch, Semitisch, Orientalisch: Kulturgeschichtlich-Mythologische Untersuchung", 1901, W. Peiser: Berlin, s. 83.
- ^ a b David Adams Leeming, Jealous gods and chosen people: the mythology of the Middle East, Oxford University Press, 2004, s. 121.
- ^ Eliade, Adams, The Encyclopedia of religion, Volume 1, Macmillan, 1987, s. 365.
- ^ Patricia Crone, "Meccan Trade And The Rise Of Islam", 1987, ss. 193-194."
- ^ Muhammad and the Origins of Islam, SUNY Press, 1994b, s. 107, ISBN 978-0-7914-1875-8
- ^ The Historical Muhammad, Polity, 2007, s. 33, ISBN 978-0-7456-3999-4
- ^ The Moon-god Allah in the Archeology of the Middle East. Newport, PA : Research and Education Foundation, 1994
- ^ Jack G. Shaheen, Arab and Muslim Stereotyping in American Popular Culture, Centre For Muslim-Christian Understanding, Georgetown University Occasional Papers, s. 8.
- ^ Donald E. Schmidt, The folly of war: American foreign policy, 1898-2005, Algora, 2005, s. 347
- ^ R. Brown, "Who Is "Allah"?" 31 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., International Journal of Frontier Missions, 2006, cilt 23, No. 2, s. 79.
- ^ Francis E. Peters, Muhammad and the origins of Islam, SUNY Press, 1994, p.109.