Yunanistan Devlet Demiryolları

Yunanistan Devlet Demiryolları ya da Sidirodromi Ellinikou Kratous (SEK) (Yunanca: Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους (ΣEK)), 1920 yılında kurulan ve 1970 yılına kadar Yunanistan sınırlarındaki demiryolu hatlarının birçoğunu işleten kamu tüzel kişiliği olan bir kamu kuruluşudur.

Tarihçe

SEK, Yunanistan'ın 1912 yılı öncesi sınırlarında yer alan standart hat açıklığındaki Pire – Papapouli ana demiryolu hattı ile bu hattın Papapouli – Plati şube hattını ve 1919'dan sonra Yunanistan sınırlarında kalan eski Osmanlı demiryolu hatlarının çoğunu devraldı. Bu hatlar arasında:

Pire, Demerli & Sınır Demiryolları (Larisaikos olarak da bilinir),
Eski Selanik – Manastır Demiryolu'nın bir kısmı,
Eski Rumeli Demiryolu hattının Selanik-Idomeni kısmı (Rumeli Demiryolu hattının ardıllarından olan Evros'taki Dedeağaç – Svilengrad Demiryolu hattı, 1955 yılında SEK tarafından devralınıncaya kadar, Fransız – Yunan Demiryolu Şirketi (CFFE) tarafından işletilmiştir),
Osmanlı Selanik – İstanbul Bağlantı Demiryolu (JSC) Şirketi tarafından inşa edilen ve işletilen Selanik – İstanbul Demiryolu'nun Yunanistan sınırlarında kalan kısmı olan Selanik – Dedeağaç Demiryolu,
I. Dünya Savaşı sırasında inşa edilen 66 km uzunluğundaki eski bir askeri dar hat (600 mm (1 ft 11 5⁄8 inç)) demiryolu olan Sarakli-Stavros hattı,
I. Dünya Savaşı sırasında inşa edilen ve 1936 yılına kadar Makedonya Yerel Demiryolları Şirketi tarafından işletilen 50 km uzunluğundaki eski bir askeri dar hat (600 mm (1 ft 11 5⁄8 inç)) demiryolu olan Skydra Yerel Demiryolu bulunmaktadır.

II. Dünya Savaşı'ndan sonra SEK, Yunanistan sınırlarındaki birçok demiryolu hattını devralmıştır. Bu demiryolu hatları arasında:

1954 yılında Evros'taki Dedeağaç – Svilengrad Demiryolu,
1955 yılında Pelion Demiryolu dâhil Teselya Demiryolları,
1962 yılında Pire, Atina ve Mora Demiryolları (metre hat açıklığındaki diğer küçük demiryolu hatları daha önce bu hat tarafından devralınmıştı) bulunmaktadır.

Bu demiryolu hatlarının SEK tarafından devralınmasıyla birlikte, sadece (sonradan adı Atina – Pire Elektrikli Demiryolları olarak değişecek olan) Yunanistan Elektrikli Demiryolları (Ellinikoi Ilektrikoi Sidirodromoi - EIS), Pire – Kifissia Demiryolu ile Pire – Perama Hafif Demiryolu ve özel maden ve sanayi tesislerine ait demiryolu hatları bağımsız kalmıştır.

Yunanistan Devlet Demiryolları, 31 Aralık 1970 tarihine kadar bir devlet kurumu olarak var olmuş ve 1 Ocak 1971 tarihi itibarıyla bu kuruma ait olan tüm demiryolu hatları Yunanistan Demiryolları Örgütü (OSE) adlı devlet şirketine devredilerek bu şirket tarafından işletilmeye başlanmıştır.

Demiryolu hattı ve diğer altyapılar

1945'te yeniden inşa edilen Brallos (veya Papadia) Köprüsü

Bu dönemde, mevcut ağda çok az bir genişleme gerçekleşti. Bu genişletmeler şunlardır;

1928 yılında Kalambaka'yı Kozani'ye bağlamak için bir sözleşme imzalanmış ancak projeden fon yetersizliği nedeniyle 1932 yılında vazgeçilmiştir.
1931 yılında Nea Zichni'den (Mirini) Amfipoli'ye kadar uzanan 25 km uzunluğunda bir hat inşa edilmiş, ancak bu hat daha sonra tek edilmiş ve 1970 yılında demiryolu hattı sökülmüştür.
1955 yılında Amyntaio – Kozani Şube Demiryolu hattı inşa edilmiştir.
1966 yılında Strymonas'dan Kulata'ya inşa edilen 15 km uzunluğundaki hat ile Yunanistan ile Bulgaristan arasında demiryolu bağlantısı sağlanmıştır.
Atina ile Oinoi arasındaki demiryolu hattı çift hatta çıkarılmıştır.

Yunanistan'daki demiryolu sistemi (hem altyapısı hem de demiryolu araçları), II. Dünya Savaşı sırasında (özellikle 1943 ve 1944'te) ciddi hasar görmüş ve 1950'ye kadar tekrar tam olarak faaliyete geçememiştir. Ayrıca 1944 yılında tahrip edilmiş olan Mora Yarımadası’ndaki Achladokampos viyadükleri de ancak 1974 yılında yeniden inşa edilebilmiştir.

1960 yılında, eski Teselya Demiryolları'nın Larisa'dan Volos'a kadar olan kısmı standart hat açıklığında yeniden inşa edilmiş ve Atina – Selanik arasında demiryolu bağlantısı sağlanmıştır.

1950 yılında Lianokladi'de, 1952 yılında Selanik'te, 1962 yılında Larisa'da ve daha sonraki yıllarda Sindos, Aiginio, Platamon, Florina, Edessa, Agras, Arnissa, Polykastron, Ptolemais ve Kozani'de yeni istasyon binaları inşa edilmiştir.

Demiryolu araçları

1962 yılına kadar Yunanistan Devlet Demiryolları, çeşitli kaynaklardan çeşitli buharlı lokomotifler kullanmıştır. Bunların bir kısmı 1920 öncesi demiryolu ağlarına aittir, savaştan sonra dış yardım programlarının bir parçası olarak bir miktar daha satın alınmış ve çok az sayıda da tedarik edilmiştir.

Buharlı lokomotiften dizel lokomotife geçiş 1960'lı yıllarda başlanıştır. İlk dizel lokomotifler 1962 yılında teslim edilen 30 adet Krupp Y60 Shunter (A-101 sınıfı), 10 adet ALCo DL532B (A-201 sınıfı) ve 10 adet ALCo DL500C (A-301 sınıfı) lokomotifleriydi. Onları standart hat açıklığına (1435 mm) uygun olan A-221, A-321, A-351, A-401 ve A-411 sınıfı lokomotifler ile metre hat açıklığına (1000 mm) uygun olan A-9101, A-9201 ve A-9401 sınıfı lokomotifler takip etmiştir.

Dizel çoklu üniteler (DMU) ilk kez 1936 yılında tanıtıldı ve 1950 ile 1960'larda daha yaygın hale geldi. Buharlı lokomotifler yavaş yavaş kullanım dışı kaldı ancak Aralık 1970’te bile hala sınırlı olarak kullanımdaydı.

Buharlı lokomotifler

Aşağıdaki tablo, 1920-1969 yılları arasında Yunanistan Devlet Demiryolları tarafından satın alınan buharlı lokomotifleri göstermektedir. Ayrıca, eski Yunan ve Osmanlı demiryolu şirketlerinden miras kalan eski tip lokomotif çeşitleri de kullanılmaya devam edilmiştir.^[1]

Class	Numbers	Type	Quantity	Manufacturer	Year	Power	Notes
Αα	1–4	0-4-0T	4				Ex CO 403–408
Βα	11–?	2-4-0T					Ex CO 321–328 series
Γα	21–22	4-4-0T	2	Neilson & Co.	1892		Ex SEK 301–302, originally SAP
Γβ	31–34	4-4-0	4				Ex CO
Δα (1st)	51	0-6-0ST	1	Manning Wardle	1892		Ex SAP
Δα (2nd)	51–70	0-6-0T	20	Davenport Locomotive Works, Vulcan Iron Works, H.K. Porter, Inc.	1945–1946	730 beygir gücü (544 kW)	USATC S100; several rebuilt as 0-6-0
Δβ	61-?	0-6-0					Ex Railway Operating Division
Δγ	71-75	0-6-0	5				Ex JSC 50–54
Δγ	76	4-4-0	1	StEG	1888		Ex CFFH 102, previously CO
Δδ	81–87	0-6-0	7				Ex CO 4–10
Δε	88–103	0-6-0					Ex CO 11–54 series
Δζ	111–114	0-6-0	4				Ex CO 502–506
Εα	201–223	2-6-0T	23	Batignolles (13) St. Léonard (10)	1903–1907		Ex SEK 101–123
Εβ	231–232	2-6-0	2				Ex CO 509–510
Εγ	241–243	2-6-0	3				Ex CO 521–523
Ζα	301–307	4-6-0	7	Batignolles	1906		Ex SEK 201–207; four-cylinder de Glenn compounds, based on Midi 1400 class
Ζβ	311	4-6-0	1				Ex SEK 221
Ζγ	321–330	4-6-0	10				Ex JSC 101–110
Ζδ	341–350	4-6-0	10				Ex Prussian P 8
Ζε	331–333	2-6-2	3				Ex CFFH
Ηα	401	0-8-0	1				Ex JSC, originally Prussian G 7
Ηβ	411–423	0-8-0	13				Ex JSC 1–16
Ηγ	431–432	0-8-0	2				Ex SBB 4105, 4112
Ηδ	441–443	0-8-0	3				Ex SBB 4130, 4134, 4135
Ηε	444–446	2-8-0	3	Batignolles	1924	903 beygir gücü (673 kW)	Ex CFFH, previously CO 260–262
Θα	501	2-8-0	1				ex SEK 601
Θβ	511–512	2-8-0	2				Ex SEK 621–622
Θγ	521–537 551–560 571–595	2-8-0	27+25	Baldwin Locomotive Works, American Locomotive Works, Lima Locomotive Works	1947	1.200 beygir gücü (895 kW)	USATC S160 521–537 coal-fired, 551–560 oil-fired, 571–595 from Italy in 1959 (FS Class 736)
Ια	701–720	2-8-2	20	American Locomotive Company	1915		ex SEK 401–420
Κα	801–802	0-10-0	2				ex SEK 521–522
Κβ	811–860	0-10-0	60	StEG	1922–1926	895 kilowatt (1.200 hp)	kkStB / BBÖ class 80.900 (ÖBB class 57)
Κβ	809	0-10-0	1			895 kilowatt (1.200 hp)	kkStB / BBÖ class 80.900 (ÖBB class 57); Ex CFFH
Κγ	861–880	0-10-0	20	Ateliers de Tubize, Haine St Pierre, St. Léonard La Meuse	1929	895 kilowatt (1.200 hp)
Κδ	881–891	0-10-0	11	Henschel			Ex Deutsche Reichsbahn 57.10-35 (Prussian G 10), used by the German occupation forces and left behind when they retreated in 1944
Λα	901–940	2-10-0	40	StEG (10), Škoda Works (30)	1925–1927	1.156 kilowatt (1.550 hp)	Südbahn class 580
Λβ	951–966	2-10-0	16	North British Locomotive Company	1946	1.141 kilowatt (1.530 hp)	WD Austerity 2-10-0
Λγ	991–998	2-10-0	8	Baldwin Locomotive Works	1947	1.270 kilowatt (1.703 hp)
Μα	1001–1020	2-10-2	20	Ansaldo (10) Breda (10)	1953–1954	2.180 kilowatt (2.920 hp)

Dizel lokomotifler (Standart hat açıklığı)

Sınıf	tip	miktar	Üretici firma	Yıl	model	Güç
A-101	0-6-0 dh	30	Krupp	1962-1967	Y60	478 kilowatt (641 hp)
A-201	Bo-Bo de	10	APKO	1962	DL532B	772 kilowatt (1.035 hp)
A-301	Co-Co de	10	APKO	1962	DL500C	1.470 kilowatt (1.971 hp)
A-321	Co-Co de	7	APKO	1967	DL543	1.470 kilowatt (1.971 hp)
A-351	Co-Co de	26	Alsthom	1967	CC AD 2100C1	1.544 kilowatt (2.071 hp)
A-401	Co-Co de	10	Siemens - Jung	1966		1.470 kilowatt (1.971 hp)
A-411	BB dh	20	Krauss-Maffei	1963	V200	1.618 kilowatt (2.170 hp)

Dizel lokomotifler (Metre hat açıklığı)

Fotoğraf	Sınıf	sayılar	tip	miktar	Üretici firma	Yıl	model	Güç	notlar
	A-9101		Co-Co de	12	APKO	1965	DL537	993 kilowatt (1.332 hp)
	A-9201		Co-Co de	10	Alsthom	1967	CC AD 1600A1	1.175 kilowatt (1.576 hp)
	A-9401		BB dh	20	Mitsubishi	1967	48-BB-HI	478 kilowatt (641 hp)

Dizel çoklu üniteler

Yunanistan Devlet Demiryolları ilk DMU'larını 1936 yılında satın aldı. 1950'lerde daha da fazla sayıda DMU alarak envanterini genişletti. Ek olarak, metre hat açıklığına (1000 mm) uygun olan demiryolu araçları ise SEK'in devraldığı eski demiryolu hatlarından miras kalmıştır.

Sınıf	tip	miktar	Üretici firma	Yıl
(Aa11)	2-Bo de	2	Floridsdorf	1936
Aa11-AA26 A111-A118	A1-1A + 2-2	16	FIAT	1950
Aa27-AA36 A119-A128	A1-1A + 2-2	10	FIAT	1958
AA41	2-B	9	Renault	1950
AA61	BB	3	ADAM	1955
AA71	2-B	20	Ferrostaal- Esslingen	1962

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ J.D.H. Smith (2005–2007). "HSR steam locomotives". 28 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2008.

Konuyla ilgili yayınlar

W. F., Simms (1997). The railways of Greece. Wilfried F. Sims. ISBN 0-9528881-1-4. - Kısa bir geçmiş, basit demiryolu hattı haritaları ve 1997 yılına kadarki geniş bir demiryolu araçları listesini içerir.
Organ, J. (2006). Greece Narrow Gauge. Middleton Press. ISBN 1-904474-72-1.
Voyageur (Şubat 1941). "The Railways of Greece". The Railway Magazine. 87 (524). Londra, Birleşik Krallık: Railway Publications. s. 64.
D. W., Winkworth (Mayıs 1967). "Peloponnese Narrow Gauge". The Railway Magazine. 113 (793). Londra, Birleşik Krallık: Transport & Technical Publications Ltd. ss. 249-254.
"Railway systems in Greece". Cheltenham, Birleşik Krallık: The Restoration & Archiving Trust. 2007. 25 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2008.

[1] J.D.H. Smith (2005–2007). "HSR steam locomotives". 28 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2008.

[1]