Vikipedi

Sınırlı Sorumlu Yazar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi

(YAZKO sayfasından yönlendirildi)

Sınırlı Sorumlu Yazar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi (kısaca YAZKO), 1980 yılında Mustafa Kemal Ağaoğlu öncülüğünde 11 kurucu üye tarafından kurulan Türkiye'nin ilk yazar, ozan ve çevirmenler kooperatifidir.[1][2]

Sınırlı Sorumlu Yazarlar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi
KısaltmaYAZKO
Kuruluş22 Nisan 1980 (44 yıl önce) (1980-04-22)
KurucuMustafa Kemal Ağaoğlu
Kuruluş yeriİstanbul, Türkiye
Kapanış1986
Yasal statüKooperatif
Merkezİstanbul, Türkiye

Kooperatifin amacı değiştir

Yazarlar, ozanlar ve çevirmenlerden oluşan üyelerine "ideal yayıncılık koşullarını sağlamak" amacıyla kurulmuştur. Üyelerine piyasadan özgür, yayıncıdan özgür her türlü düşünsel ve politik baskıdan özgür yazabilme olanağını sağlamayı amaçlamıştır.[3]

Tarihçe değiştir

1979 yılında gerçekleşen İran İslam Devrimi ve hemen sonrasında başlayan İran - Irak savaşı dünya petrol üretiminde büyük bir azalmaya neden olmuştur. Azalan arz nedeniyle petrol fiyatlarının çok ciddi ölçüde artması derin bir ekonomik krizi de beraberinde getirmiştir. Krizin yol açtığı yokluk, fiyat artışları, karaborsa gibi sorunlar Türk basın sektörünü neredeyse faaliyet yapamaz hale getirmiştir. YAZKO yaşanan bu sıkıntılara çözüm olması umuduyla 1980 Nisan ayında kurulmuştur. Kuruluşunun hemen ardından gelen 12 Eylül darbesi ve sıkıyönetim süreci yaşanan sıkıntıları bir kat daha arttırmıştır.

YAZKO faal olduğu süre boyunca 5 dergi çıkarmış, üyelerine ait 200'den fazla kitap basmış, ödülü yarışmalar düzenleyerek yeni yetenekleri edebiyat dünyamıza kazandırmayı amaçlamış, düzenlediği çeşitli panel, sempozyum, açık oturum, konferans, imza günleri gibi etkinliklerle adından söz ettirmiştir. YAZKO Somut dergisinin 4. sayfasını feministlere açarak bu hareketin ülkemizdeki öncülüğünü de yapmıştır.[4]

Azalan satışlar, kooperatif içi sıkıntılar, Sıkıyönetim Komutanlığının YAZKO ürünlerinin basımını, dağıtımını yapan şirketler üzerindeki bunaltıcı baskısı, Maliye Bakanlığının YAZKO'yu ticari kuruluş sayarak geriye dönük usulsüzlük ve kaçakçılık cezalarını da ekleyerek gönderdiği yüklü ödeme emirleri kooperatifi sıkıntılı bir sürece sokar. Son olarak mekan olarak kullanılan Atik Ali Paşa külliyesi başka bir vakıf tarafından sahiplenilir ve polis nezaretinde boşaltılır. Toplanan son YAZKO yönetim kurulu aldığı "faaliyetin gereksinim doğuncaya kadar ertelenmesi..." kararıyla faaliyetlerine son vermek zorunda kalır.[1]

Yayınları değiştir

Kitaplar değiştir

YAZKO kuruluşun ilk yılında 26, ikinci yılında ise 78 kitap yayınladı. Faaliyetlerine son verene kadar geçen 6 yıllık süreçte toplam 230 kitabın basım ve dağıtımını yapmıştır.[5]

Dergiler değiştir

  • Yazko Edebiyat Dergisi (1980 -1986).[6]
  • Yazko Çeviri Dergisi (1981 - 1984).[7]
  • Yazko Felsefe Yazıları Dergisi (1982 - 1983).[8]
  • Yazko Somut Haftalık Sanat ve Kültür Dergisi (1983 - 1984).[9]
  • Yazko Ortak Kitap (1984).

YAZKO Edebiyat Ödülleri değiştir

YAZKO çevirmen ve araştırmacıları desteklemek, özendirmek ve ülke kültürüne katkıda bulunmak amacıyla değişik dallarda ödülü yarışmalar düzenledi. Roman, öykü, şiir, inceleme dallarında özgün ve çeviri eserler için ayrı ayrı ödüller verildi. Ödül alan eserleri basıp dağıtarak kazanan yazarların okur kitlelerine ulaşmalarını sağladı.[5]

Yazarlar değiştir

YAZKO 400'den fazla yazar, ozan ve çevirmenin kitap ve makalelerini okurlarıyla buluşturdu. Dönemin önde gelen pek çok yazarı YAZKO yayınlarında yer almıştır.[5]

Kurucu üyeler değiştir

Başkanları değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b Deniz Depe ESOG Üniv. "Türkiye'nin İlk ve Tek Yazarlar Kooperatifi YAZKO ve YAZKO Edebiyat Dergisi". 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "YAZKO" (PDF). 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 
  3. ^ Mehmet Barlas - Mustafa Kemal Ağaoğlu / Milliyet (gazete). "Gerçekten Özgür Ortam Kamplaşmayı Önler" (PDF). 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 
  4. ^ "Türkiye'nin İlk Feminist Yazıları 4. Sayfa'da". BiaNet. 9 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ a b c Deniz Depe ESOG Üniv. "Yazko Edebiyat Dergisi üzerine bir inceleme". 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 
  6. ^ Erdal Erdem (Yük. Lisans Tezi). "Şiir Sanatı, Yazko Edebiyat ve Yordam Dergilerinin sistematik analizi". [ölü/kırık bağlantı]
  7. ^ "Yazko Çeviri Dergisi Dizin". 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 
  8. ^ "TUSTAV online arşiv. Felsefe Yazıları dergisinin 7 sayısı". 24 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 
  9. ^ Sinem Pala. "Yazko Somut Dergisi İncelemesi" (PDF). 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sınırlı_Sorumlu_Yazar_ve_Çevirmenler_Yayın_Üretim_Kooperatifi&oldid=29955780" sayfasından alınmıştır