Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti
Transkafkasya SFSC (Rusça: Закавказская Социалистическая Федеративная Советская Республика, kısaca: Закавказская Федерация - ЗСФСР, Zakavkazskaya Sovetskaya Federativnaya Sotsalisticheskaya Respublika – ZSFSR), 1922 ile 1936 yılları arasında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ve Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin birleşmesiyle oluşan Sovyetler Birliği cumhuriyeti.[1] Başkenti günümüzde Gürcistan'ın başkenti olan Tiflis'ti.
Transkafkasya SFSC Azerice: Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikası
Ermenice: Անդրկովկասի Սովետական Սոցիալիստական Ֆեդերատիվ Հանրապետություն
Gürcüce: ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა
Rusça: Закавказская Советская Федеративная Социалистическая Республика
Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti | |
|---|---|
| 12 Mart 1922-5 Aralık 1936 | |
 Sovyetler Birliği içerisinde Transkafkasya SFSC'nin yeri. | |
| Başkent | Tiflis |
| Yaygın diller |
Gürcüce Azerice Ermenice Rusça |
| Hükûmet | Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti |
| Tarihçe | |
• Kuruluşu | 12 Mart 1922 |
• Dağılışı | 5 Aralık 1936 |
| Yüzölçümü | |
• Toplam | 186.100 km2 (71.900 sq mi) |
| Para birimi | Transkafkas rublesi |
.svg)
.svg)
Kurucu cumhuriyetlerin dillerindeki adlarıDüzenle
- Ermenice: Անդրկովկասի Սովետական Սոցիալիստական Ֆեդերատիվ Հանրապետություն
- Andrkovkasyan Sovetakan Soc‘ialistakan Federativ Hanrapetovt‘yovn
- Azerice: Загафгазија Совет Федератив Сосиалист Республикасы
- Zaqafqaziya Sovet Federativ Sosialist Respublikası
- Gürcüce: ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა
- Amierk'avk'asiis Sabch'ota Pederatsiuli Sotsialist'uri Resp'ublik'a
TarihiDüzenle
Bir Transkafkasya kondominyum devletinin kökleri, Kafkasya eyaletlerinin ayrılıp Transkafkasya Federasyonu adı verilen kendi devletlerini kurduğu Ekim Devrimi'nin ardından 1918'de Rus İmparatorluğu'nun dağılmasına kadar uzanıyor. Etno-ulusal çıkarlar ve I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu ile çatışma, Transkafkasya Federasyonu'nun sadece iki ay sonra, Nisan 1918'de dağılmasına yol açtı.
Üç halef devlet: Birinci Ermenistan Cumhuriyeti, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ve Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Kızıl Ordu tarafından işgal edildikleri ve dağlarda yürütülen Rus İç Savaşı'nın sonuna kadar sürdü ve Sovyetleşmiş. Vladimir Lenin'in önerisinin ardından, bugünkü üç Sovyet Cumhuriyeti olan Ermeni, Azerbaycan ve Gürcü SSR'leri, 12 Mart 1922'de Transkafkasya Sosyalist Sovyet Cumhuriyetleri Federatif Birliği'nde birleştirildi. Aynı yıl 13 Aralık'ta Birinci Tüm Kafkasya Sovyetler Kongresi, bu eyaletler federasyonunu birleşik bir federal devlete dönüştürdü ve kurucu cumhuriyetlerinin resmen özerkliğini korurken, onu Transkafkasya Sosyalist Federatif Sovyet Cumhuriyeti olarak yeniden adlandırdı. Kongre ayrıca anayasayı kabul etti, Merkez Yürütme Komitesini (kongre oturumları arasındaki en yüksek yasama organı) ve Halk Komiserleri Konseyi'ni (hükûmet) atadı. Gürcü Bolşevik lideri Mamia Orakhelashvili, Transkafkasya SFSR Halk Komiserleri Konseyi'nin ilk başkanı oldu.[2] Tiflis cumhuriyetin başkentiydi.
Cumhuriyet, 30 Aralık'ta Rus SFSR, Ukrayna SSR ve Belarus SSR ile birlikte Sovyetler Birliği'nin kurucu üyesi oldu. Aralık 1936'da Transkafkasya SFSR feshedildi ve tekrar Gürcü, Ermeni ve Azerbaycan SSR'leri arasında bölündü.[3]
KaynakçaDüzenle
- ^ "The Soviet Period - History - Azerbaijan - Asia". 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2011.
- ^ Suny 1994, s. 245
- ^ Закавказская федерация 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Большая советская энциклопедия, 3-е изд., гл. ред. А. М. Прохоров. Москва: Советская энциклопедия, 1972. Т. 9 (A. M. Prokhorov, (Ed.) (1972). "Transcaucasian Federation". Great Soviet Encyclopedia (Rusça). 9. Moscow: Soviet Encyclopedia.)