Vikipedi

Türkiye ekonomik krizi (2018-günümüz)

Türkiye'nin son dönem büyük ekonomik krizi

Türkiye ekonomik krizi, Türk lirasının (TRY) büyük değer kaybı, yüksek enflasyon, artan borçlanma maliyetleri ve buna bağlı olarak yükselen kredi temerrütleriyle karakterize edilen bir mali ve ekonomik krizdir.[1] Krizin temel nedenleri arasında Türkiye ekonomisinin aşırı cari açık vermesi, özel sektörün büyük miktarda yabancı para cinsinden borçlanması ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın artan otoriter yönetimi ile faiz politikası konusundaki alışılmadık görüşleri yer almaktadır.[2][3][4][5] Bazı analistler, ABD ile yaşanan jeopolitik gerilimlerin de krizi tetiklediğini vurgulamaktadır. Özellikle 2016'daki darbe girişiminin ardından casusluk suçlamasıyla tutuklanan Amerikalı rahip Andrew Brunson nedeniyle Trump yönetiminin Türkiye'ye yönelik yaptırımları artırması, krizin derinleşmesine katkıda bulundu. Bu yaptırımlar çelik ithalatında vergiyi %50'ye, alüminyumda ise %20'ye çıkararak, Türkiye’nin toplam çelik ihracatının %13’ünü oluşturan ABD pazarından dışlanmasına neden oldu.[6][7]

Türkiye ekonomik krizi
Erdoğan'ın faiz oranları konusundaki aykırı görüşleri, krizin en önemli nedenlerinden biridir.
Tarih2018 - günümüz
MekânTürkiye
TürFinansal kriz
Neden
Sonuç

2020 ve 2021'in başlarında COVID-19 pandemisi sırasında yaşanan mütevazı toparlanmanın ardından, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal'ın yerine Şahap Kavcıoğlu'nun getirilmesiyle Türk lirası yeniden değer kaybetmeye başladı. Kavcıoğlu’nun faiz oranlarını %19'dan %14'e düşürmesi sonucunda lira, yalnızca 2021 yılında %44 değer kaybetti.[8][9] 2022'de Cumhuriyet tarihinde ilk kez kamu faiz borcu, anapara borcunu geçti.[10] Ancak 2023'te Erdoğan, Mehmet Şimşek ve Hafize Gaye Erkan'ın rehberliğinde geleneksel bankacılık politikalarına yönelmeye başladı. Erkan'ın yerine geçen Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan'ın tavsiyesi üzerine, Mart 2024'ten bu yana faiz oranı %50 olarak gerçekleşti.[11] Bu politika, enflasyonun düşmesine katkı sağladı ve Kasım 2024 itibarıyla enflasyon, zirve noktası olan %83’ten %47,1’e geriledi.[12]

Son dönemdeki siyasi çalkantılar, ekonomik toparlanmayı daha da karmaşık hale getirdi. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve diğer muhalif isimlerin gözaltına alınması dâhil olmak üzere bir dizi demokrasi karşıtı baskı, piyasadaki belirsizliği derinleştirdi ve hisse senedi piyasalarında keskin satışları tetikledi.[13] Bu gelişmeler, hem yerel hem de uluslararası politika yapıcıları harekete geçirdi; Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Merkez Bankası yetkilileri, uluslararası yatırımcılarla görüşmeler yaparken,[14] yetkililer piyasalarda istikrarı sağlamak amacıyla açığa satış yasağı ve hisse geri alım kurallarının gevşetilmesi gibi adımlar attı.[15] Ancak kredi derecelendirme kuruluşları ve uluslararası gözlemciler, devam eden siyasi baskıların kapsamlı reform çabalarını sekteye uğratabileceğini ve Türkiye'nin kırılgan ekonomik dengelerini tehdit edebileceğini öngörmektedir.[16]

Cari açık ve döviz borcu

değiştir
 
Türkiye'nin ithalatının ihracata oranı

Türkiye ekonomisinin uzun zamandır süregelen bir özelliği de düşük tasarruf oranıdır.[17] Recep Tayyip Erdoğan'ın hükûmetin başına geçmesinden bu yana Türkiye, 2016'da 33,1 milyar dolar ve 2017'de 47,3 milyar dolar olmak üzere büyük ve artan cari işlemler açığı vermektedir.[18] Ocak 2018'de 7,1 milyar dolara ulaşan 12 aylık cari işlemler açığı, 51,6 milyar dolara yükselerek dünyanın en büyük cari işlemler açıklarından biri haline geldi.[19] Ekonomi, özel sektör harcamalarını finanse etmek için sermaye girişlerine bağımlı oldu, bankalar ve büyük şirketler genellikle yabancı para birimlerinde ağır borçlandı.[17] Bu koşullar altında Türkiye, geniş cari açığını ve vadesi gelen borçlarını finanse etmek için her yıl yaklaşık 200 milyar dolar bulmak zorunda olup, sermaye girişlerinin kesilmesi riskine karşı savunmasızdır; devletin brüt döviz rezervleri ise yalnızca 85 milyar dolardır.[3] Bu ekonomik politika, 2002'de Adalet ve Kalkınma Partisi'nin seçim zaferinden bu yana ve özellikle 2008'den itibaren Erdoğan tarafından giderek daha fazla mikro düzeyde yönetildi, inşaat sektörü, kamu ihaleleri ve teşvik tedbirlerine odaklanıldı. Araştırma ve geliştirme harcamaları ile eğitime ayrılan bütçenin GSYİH içindeki payı, AKP hükûmetleri döneminde neredeyse iki katına çıkmasına rağmen, istenen sonuçlar elde edilemedi.[20][21][22] Türkiye Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) genel sekreterine göre, Erdoğan'ın bu politikaları benimsemesinin ardındaki neden, 2008 finansal krizinden sonra Batı tarzı kapitalizme olan inancını yitirmesidir.[22] Doğrudan çatışmayla bağlantılı olmasa da Türkiye'nin Afrin'e düzenlediği harekât, ABD-Türkiye ilişkilerini büyük ölçüde gererken Suriye’de ciddi istikrarsızlığa yol açtı ve uluslararası alanda Türkiye’nin gereksiz bir saldırgan olarak algılanmasına neden oldu.[23][24]

Etkileri

değiştir
 
Bazı Avrupa ülkelerinin net hükümet borçları (GSYİH'lerine oranla yüzdelik)

Döviz kuru

değiştir

Merkez Bankası'nın verilerine göre, 1 Ocak 2018 tarihinde 3,78 lira seviyesinde bulunan dolar kuru, 20 Aralık 2021 tarihi itibarıyla 18,36 lira seviyesine yükselerek rekor bir yükseliş gösterdi; bu da son 10 yılda yüzde 600'den fazla yükselişe denk geldi. Aynı dönemin başında 4,54 liraya denk gelen Avrupa para birimi euro ise, kriz sırasında 20,74 düzeyine yükseldi.[25]

Dolar kuru, 11 Ekim 2021 itibarıyla 9₺'yi,[26] 12 Kasım 2021 itibarıyla 10₺'yi[27] aştı. "Kara Salı" olarak da anılan[28] 23 Kasım 2021 gününde dolar önce 12,[29] sonra 13₺'yi gördü ve böylelikle dolar, 1 günde 2₺ artarak rekora imza attı.[30] 14 Aralık 2021 itibarıyla, Merkez Bankası'nın müdahalelerine rağmen 14₺'yi,[31] 16 Aralık'ta ise 15₺'yi aştı. 17 Aralık'ta ise önce 16₺'yi,[32] sonra 17₺'yi aştı[33] Dolar kurunun 20 Aralık 2021 günü 18,36₺'ye yükselerek tarihi rekora ulaşması[34] üzerine Merkez Bankası piyasaya 5. kez müdahale etti[35] ve hükûmet, vadeli mevduat hesaplarında tutulan Türk Lirası'nın vade sonunda dolar, euro veya sterlin karşısında faiz oranından daha fazla artması durumunda aradaki fark ödenmesini gerektiren ve "kur korumalı mevduat sistemi" adıyla bilinen uygulamayı başlatarak, TL'nin değer kaybını yavaşlattı. Dolar kuru bu sayede 11,86₺ seviyesine indi, fakat ilerleyen gün ve haftalarda düşük hızlı artışını sürdürerek, Mayıs 2022'den itibaren 16₺ düzeyinin üzerine yerleşti. 2023 seçimlerinden sonra hızla artışına devam eden Amerikan doları 2024'ün ilk aylarında 30₺'yi aştı.

2025 Ocak itibarıyla 35,67 rekor seviyelere yükseldi.[36]

TCMB döviz rezervleri

değiştir
 
ABD Doları / Türk Lirası döviz kuru
 
Euro / Türk Lirası döviz kuru

2018 yılı itibarıyla etkisini göstermeye başlayan döviz ve borç krizi, sosyal ve ekonomik olarak en çok döviz kurları ve Merkez Bankasının döviz rezervleri üzerinde hissedilmiştir.

Merkez Bankasının piyasalar tarafından önemle takip edilen döviz rezervleri, 2018 sonrası önemli düzeyde düştü; 2018 yılı Ocak ayında 77,9 milyar dolar olan net döviz rezervi,[37] 2022 yılı Ocak ayı itibarıyla 7,9 milyar dolara geriledi.[38]

Dolar kurunu düşük tutmak için TCMB rezervlerinden 128 milyar ABD Doları satıldığı şeklindeki "128 Milyar Dolar nerede" iddiası hükûmet tarafından yalanlanırken; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası eski başkanı Süreyya Serdengeçti satılan miktarın 128 milyar değil, 140 milyar dolar olduğunu belirtti.[39]

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası EVDS Çalışma Grubu verisine göre 5 Ocak 2018 tarihindeki brüt döviz rezervi 87,466 milyar dolar, 23 Ekim 2020 tarihinde 45,086 milyar dolardır.[40]

Mart 2025’te İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun "ihaleye fesat karıştırma" suçlamasıyla tutuklanmasının ardından, TCMB döviz rezervlerinde sert bir düşüş yaşanmıştır. Tutuklamayı takip eden günlerde TCMB'nin net uluslararası rezervlerinde gerileme devam etmiştir. Bu durum bazı ekonomistler tarafından piyasalarda oluşan belirsizliğe karşı kur istikrarını sağlama amacıyla yapılan bir müdahale olarak değerlendirilmiştir. Bu ekonomistlerden biri olan Hakan Kara, söz konusu haftadaki rezerv kaybının "TCMB tarihinde aylık bazda kaydedilen en büyük net rezerv düşüşü" olduğunu belirtmiştir. Hükûmet yetkilileri ise rezerv hareketlerinin olağan piyasa koşulları çerçevesinde gerçekleştiğini ifade etmiştir.[41][42][43][44]

Enflasyon

değiştir
 
Türkiye'deki yıllık enflasyon oranı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Aralık 2021'de tüketici fiyat endeksinin (TÜFE) bir önceki aya göre %13,58 ve yıllık bazda %36,08'e yükseldiğini açıkladı. Böylece yıllık enflasyon, Eylül 2002'den beri en yüksek seviyeye gelmiş oldu.[45]

Enflasyon nedeniyle Türkiye'de ucuz ürün satışlarında uzun kuyruklar görülmeye ve belirli alanlarda ürün yokluğu hissedilmeye başladı. Yurdun dört bir yanında şeker, un, yağ bulunamazken[46] ekmek kuyrukları yeniden baş gösterdi. Ayrıca bazı marketlerde ve bakkallarda temel tüketim maddelerine satış sınırlaması getirildi.[47]

TÜİK'in 3 Kasım 2022 tarihli açıklamasına göre yıllık TÜFE %85,51 oldu. Endekste en yüksek artış %117,15 yükselişle ulaştırma, ikinci sırada ise %99,05 artışla gıda ve alkolsüz içecekler grubunda görüldü.[48] Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) adlı sivil bir inisiyatife göre ise TÜFE, aynı dönemde %185,34 artış gösterdi.[49] Aynı süreçte yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ise TÜİK tarafından %157,69 olarak açıklandı. Bu endekste en yüksek artış %554,56 ile elektrik, gaz ve buhar grubunda, ardından %417,61 ile enerji grubunda görüldü.[50]

İflaslar

değiştir

Kriz nedeniyle pek çok küçük ve orta ölçekli işletme iflas etti.[51]

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Michaelson, Ruth (16 Mayıs 2023). "Turkey's economic crisis expected to deepen after Erdoğan tops poll". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2023. 
  2. ^ Borzou Daragahi (25 Mayıs 2018). "Erdogan Is Failing Economics 101". Foreign Policy. 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2022. 
  3. ^ a b "Inflation rise poses challenge to Erdogan as election looms". Financial Times. 5 Haziran 2018. 8 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2022. 
  4. ^ Matt O'Brien (13 Temmuz 2018). "Turkey's economy looks like it's headed for a big crash". Washington Post. 8 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2022. 
  5. ^ "Turkey's Lessons for Emerging Economies" (İngilizce). caixinglobal.com. 28 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2018. 
  6. ^ Goujon, Reva (16 Ağustos 2018). "Making Sense of Turkey's Economic Crisis". Stratfor. 16 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2018. 
  7. ^ Ewing, Jack (17 Ağustos 2018). "Life in Turkey Now: Tough Talk, but Fears of Drug Shortages". The New York Times. 7 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2022. 
  8. ^ Sarıyüce, Işıl; Kottasová, Ivana (23 Haziran 2019). "Istanbul election rerun won by opposition, in blow to Erdogan". CNN. 29 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2019. 
  9. ^ Gall, Carlotta (23 Haziran 2019). "Turkey's President Suffers Stinging Defeat in Istanbul Election Redo". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 6 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2019. 
  10. ^ "Cumhuriyet tarihinde bir ilk: Faiz ödemeleri anaparayı geçti". Sol. 4 Mayıs 2022. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022. 
  11. ^ Lahiri, Indrabati (21 Kasım 2024). "Central Bank of Turkey keeps key interest rate unchanged". 6 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2025 – Euronews vasıtasıyla. 
  12. ^ "Consumer Prices". 28 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2025 – Central Bank of the Republic of Türkiye vasıtasıyla. 
  13. ^ Turak, Natasha (24 Mart 2025). "Political and financial turmoil set to dominate Turkey, risking economic stabilization plans". CNBC (İngilizce). 25 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2025. 
  14. ^ Spicer, Jonathan; Jones, Marc; George, Libby (25 Mart 2025). "Turkey's Simsek seeks to calm investors, says market strains will be managed, sources say". Reuters. 31 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2025. 
  15. ^ Rahman, Fareed. "Turkey bans short selling and eases buyback rules amid market rout". The National (İngilizce). 26 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2025. 
  16. ^ "Turkey's anti-democratic crackdown is damaging its economy". The Economist. ISSN 0013-0613. 25 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2025. 
  17. ^ a b "How Turkey fell from investment darling to junk-rated emerging market". The Economist. 19 Mayıs 2018. 23 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2018. 
  18. ^ "Turkey's current account deficit at $5.4 billion in April". Hurriyet Daily News. 11 Haziran 2018. 28 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2022. 
  19. ^ "Turkish current account deficit more than doubles". Ahval. 12 Mart 2018. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2018. 
  20. ^ "Research and development expenditure (% of GDP)". The World Bank Data. UNESCO Institute for Statistics. 19 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. 
  21. ^ "Government expenditure on education, total (% of GDP)". United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization (UNESCO) Institute for Statistics. 31 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. 
  22. ^ a b Champion, Marc; Koç, Çağan (22 Haziran 2018). "A Crazy $200 Billion Says Erdogan Wins His Election Bet". Bloomberg L.P. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2022. 
  23. ^ "Potential Turkish Military Move on Afrin Risks Wider War". 19 Ocak 2018. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2022. 
  24. ^ "What's next for Turkey, the US, and the YPG after the Afrin operation?". 26 Ocak 2018. 19 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2022. 
  25. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022. 
  26. ^ "Dolar ne kadar oldu?". hthayat.haberturk.com. 11 Ekim 2021. 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021. 
  27. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2021. 
  28. ^ "Dünya basını, TL'nin 'Kara Salı'sı ile ilgili olarak bir konuda hemfikir: Buna Erdoğan'ın söyledikleri ve politikaları sebep oldu". T24. 24 Kasım 2021. 24 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2021. 
  29. ^ "Piyasalarda son durum: 1 Dolar 13 lirayı da aştı! Art arda rekorlar (23 Kasım 2021)". Cumhuriyet. 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2021. 
  30. ^ "Dolar/TL 13'ü de aştı". BloombergHT. 23 Kasım 2021. 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2021. 
  31. ^ "Dolar/TL 14'ü aşarak rekor kırdı". BloombergHT. 13 Aralık 2021. 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021. 
  32. ^ "Dolar/TL 16 seviyesini aştı Yazar Investing.com". Investing.com Türkiye. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021. 
  33. ^ "Dolar/TL TCMB sonrası 17'yi aşarak rekor kırdı". BloombergHT. 17 Aralık 2021. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021. 
  34. ^ "USD/TRY Historical Data". Investing. 25 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022. 
  35. ^ "TCMB - Doğrudan Döviz Müdahalesine İlişkin Basın Duyurusu (2021-60)". www.tcmb.gov.tr. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021. 
  36. ^ "USD-TRY-historical-data". 27 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2024. 
  37. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020. 
  38. ^ "Merkez'in net rezervi 20 günde 9,2 milyar dolar azaldı". Sözcü. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. 
  39. ^ "Kaybolan 128 değil 140 Milyar Dolar Dedi". 28 Kasım 2021. 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2021. 
  40. ^ "EVDS | TCMB Rezervi". evds2.tcmb.gov.tr. 2 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. 
  41. ^ "İmamoğlu operasyonu rezervleri eritti". 21 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2025. 
  42. ^ "Dalgalı haftanın bilançosu açıklandı". 27 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2025. 
  43. ^ "Merkez Bankası'nın 19 Mart'tan bu yana yaptığı döviz satışı 40 milyar dolara dayandı". 8 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2025. 
  44. ^ "Tarihin en sert düşüşü merkez Bankası'nın döviz rezervi eridi". 21 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2025. 
  45. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2022. 
  46. ^ "Marketlerde Şeker Yok!". 28 Kasım 2021. 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2021. 
  47. ^ "Türkiye bir kez daha kuyruklar ile tanıştı". 28 Kasım 2021. 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2021. 
  48. ^ "Tüketici Fiyat Endeksi, Ekim 2022". TÜİK Haber Bülteni. 3 Kasım 2022. 13 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2022. 
  49. ^ "ENAGRUP - Enflasyon Araştırma Grubu". ENAGRUP - Enflasyon Araştırma Grubu. 3 Kasım 2022. 15 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2022. 
  50. ^ "Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi, Ekim 2022". TÜİK Haber Bülteni. 3 Kasım 2022. 13 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2022. 
  51. ^ "Esnaf iflas etti, yurttaş icralık". Cumhuriyet. 23 Eylül 2022. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türkiye_ekonomik_krizi_(2018-günümüz)&oldid=35345728" sayfasından alınmıştır