Sikorsky CH-53 Sea Stallion

CH-53 Sea Stallion (Sikorsky S-65), Amerikalı üretici Sikorsky Aircraft Corporation tarafından tasarlanan ve üretilen bir Amerikan ağır nakliye helikopteri ailesidir. Sea Stallion ilk olarak Amerikan Deniz Piyadeleri (USMC) tarafından uçurulan Sikorsky CH-37 Mojave helikopterlerinin yerini alması için Amerika Birleşik Devletleri Donanması Deniz Silahları Bürosu'nun Mart 1962'de yaptığı bir talebe yanıt olarak geliştirilmiştir.

CH-53 Sea Stallion
Deniz Piyadeleri Orta Tiltrotor 362 Filosunu taşıyan bir CH-53D Sea Stallion, Afganistan'ın Helmend vilayetindeki Edinburgh İleri Harekat Üssüne iniş yapıyor
Türü	Ağır yüklü nakliye helikopteri
Ulusal köken	ABD
Üretici	Sikorsky Aircraft Corporation
İlk uçuş	YCH-53: 14 Ekim 1964
Hizmete giriş	1966
Hizmetten çıkış	2012 (USMC)
Durumu	Hizmette
Ana kullanıcı	Amerikan Deniz Piyadeleri (Eski)
Diğer kullanıcılar	Alman Hava Kuvvetleri İsrail Hava Kuvvetleri Meksika Hava Kuvvetleri (Eski)
Üretim aralığı	1964–1978
Değişimleri	Sikorsky MH-53 Sikorsky CH-53E Super Stallion Sikorsky CH-53K King Stallion

Temmuz 1962'de Sikorsky'nin teklifi, esasen ikiz General Electric T64 turboşaft motorları ve S-64/CH-54'ün dinamik sistemi ile donatılmış ölçeklendirilmiş bir S-61R olarak seçildi. 14 Ekim 1964'te YCH-53A ilk uçuşunu gerçekleştirdi; üretim CH-53'lerin operasyonel birimlere ilk teslimatları 12 Eylül 1966'da başladı. Tipin ilk muharebe kullanımı ertesi yıl Vietnam savaşına konuşlandırıldığında gerçekleşti; CH-53, özellikle hasarlı uçakların kurtarılmasında ağır yüklerin taşınması için değerini hızla kanıtladı.

Tipin çeşitli varyantları derhal tanıtıldı. Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri, Vietnam savaşının ikinci bölümünde özel operasyonlar ve muharebe arama-kurtarma (CSAR) görevleri için yapılandırılmış HH-53 "Super Jolly Green Giant "ı tanıttı; bunların çoğu daha sonra MH-53 Pave Low olarak yeniden üretildi. Görsel olarak benzer CH-53E Super Stallion, Sikorsky tarafından S-80E olarak adlandırılan rotorlu uçağın daha ağır yük kaldıran geliştirilmiş bir versiyonudur; üçüncü motoru onu Sea Stallion'dan daha güçlü kılar ve böylece ağır yük kaldırma görevi için yerini alır. Ayrıca, ilk üretilen CH-53'lerin birçoğu daha güçlü motorlarla donatılırken, diğerleri de ABD başkanlık uçuşları, eğitim ve havadan mayına karşı tedbir (AMCM) operasyonları gibi farklı görev rolleri için yeniden yapılandırıldı.

CH-53 için birkaç ihracat anlaşması yapıldı ve bu da tipin birkaç uluslararası operatörüne yol açtı. Bunlar arasında Almanya, İran ve İsrail de bulunmaktadır. 1969'da Horoz 53 Operasyonu kapsamında bir Sovyet yapımı gelişmiş radar sisteminin ele geçirilmesi ve İsrail'e nakledilmesi ve 1980'de Kartal Pençesi Operasyonu sonucunda İran'ın beş Amerikan CH-53'ünü ele geçirmesi gibi bazı olağandışı veya yüksek profilli operasyonlar gerçekleştirilmiştir. Çeşitli operatörler CH-53'lerini Irak'ta UNSCOM, Kosova'da KFOR, Bosna-Hersek'te IFOR ve Afganistan'da ISAF gibi genellikle NATO veya Birleşmiş Milletler himayesindeki uluslararası görevlerde kullandılar. Bazı operatörler bu tipi 21. yüzyılda da kullanmayı tercih ederken, birçoğu da Sea Stallion'larını bazen daha güçlü CH-53E ile takviye etmeyi ya da başka platformlar lehine geri çekmeyi tercih etmiştir. CH-53 Alman ve İsrail kuvvetlerinde hizmet vermeye devam etmektedir ve hizmetteki en büyük askerî helikopterlerden biridir. Almanya 2020'lerden itibaren filosunu çift rotorlu Boeing CH-47 Chinook'un son versiyonuyla değiştirmeyi planlıyor. CH-53'ün en son versiyonu olan K modeli King Stallion, 2020'lerden itibaren Amerika Birleşik Devletleri Deniz Piyadelerinde hizmete girmek üzere üretilmektedir; bu, kendisi de Sea Stallion'un yükseltilmiş bir versiyonu olan Super Stallion'un yerini almaktadır. CH-53'ün ağır bir şekilde yükseltilmiş Jolly Green Giant ve Pave Low versiyonları, ABD Hava Kuvvetleri tarafından muharebe arama-kurtarma için uçurulmak üzere 2008 yılında emekliye ayrılmıştır. Genel olarak, CH-53 birçok rolde ABD hizmetinde Bell Boeing V-22 Osprey eğimli rotor ile değiştirildi.