Salam Salamzade
Salam Abdulkasım oğlu Salamzade (23 Şubat (7 Mart) 1908, Bakü - 12 Mayıs 1997, Bakü) - sanatçı, Azerbaycan SSR Halk Sanatçısı (1982). Salam Salamzade'nin eserlerinin kişisel sergileri Bakü (1959), (1962), (1974), Moskova (1969), (1974) ve Kiev'de (1974) düzenlenmiştir. Eserleri Azerbaycan'ın yanı sıra yabancı ülkelerin müzelerinde, galerilerinde ve özel koleksiyonlarında saklanmaktadır. Sanatçı aynı zamanda kamusal faaliyetlerde bulunmuş, Azerbaycan Ulusal Güzel Sanatlar Müzesi ve Nizami Gencevi'nin adını taşıyan Azerbaycan Edebiyat Müzesi'nin müdürlüğünü yapmıştır. Halen Azerbaycan Devlet Sanat Galerisi'nin fonunda Salam Salamzade'nin 72 eseri muhafaza edilmektedir.
| Salam Salamzade | |
|---|---|
| Doğum | 23 Şubat (7 Mart) 1908 Bakü , Bakü Guberniyası, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 12 Mayıs 1997 Bakü , Azerbaycan |
| Defin yeri | Fahri Hiyabanı Mezarlığı |
| Uyruk | Azerbaycanlı |
| Evlilik(ler)i | Gemer Salamzade |
| Alanı | Resim |
| Sanat eğitimi | Moskova Devlet Pedagoji Enstitüsü |
Hayatı değiştir
Salam Salamzade, 7 Mart 1908'de Bakü'de Abdulkasım Bey ve Hatice Hanım'ın ailesinde doğdu. 10 yaşındayken annesi Hatice vefat etti.[1] Çocukluğu oldukça zor geçmesine rağmen Salam Salamzade, lise yıllarında resim çizmeye büyük ilgi gösterdi. Bunun sonucunda 1925-1929 yıllarında ilk mesleki eğitimini Azerbaycan Devlet Sanat Teknik Koleji'nde almayı başardı. Buradaki öğretmenlerinin öğretim yöntemleri, gelecekteki kişisel tarzını derinden etkiliyor. 1931-1932'de Salam Salamzade, Moskova Devlet Pedagoji Üniversitesi'nde oyuncu ve film yönetmeni Rza Tahmasib, sanatçı Rustam Mustafayev ve müstakbel eşi Gemer Necefzade ile birlikte pedagoji okumuştur. Henüz öğrenciyken sanat tasarımcısı olarak çalıştı ve "Doğu Kadını", "Devrim ve Kültür" dergilerinde illüstrasyonlar çizmiştir.[2]
Üniversiteyi bitirdikten sonra Azerbaycan'ın ilk kadın sinema yönetmeni halk şairi Alikulu Kemküsar'ın kızı Gemer Necefzadeh ile evlendi ve çiftten iki kız çocuğu dünyaya geldi.
Salamzade 12 Mayıs 1997'de Bakü'de öldü ve Fahri Hiyaban'da defnedildi.[1]
Çalışmaları değiştir
Salam Salamzade 1929 yılında Azerbaycan'ın bölgelerini ziyaret ederek bir süre Gence ve Lenkeran'da kalarak yaratıcılıkla uğraştı. Bu dönemde "İplik Dükkanı" (1930), "MTS'nin Açılışı" (1932), "Gence Tekstil Fabrikasında", "Konserve fabrikasında", "Komsomol İşçilerinin Çalışma Saatleri" gibi yaratıcılığının ilk dönemlerine özgü tematik resimler yarattı.[3]
İkinci Dünya Savaşı sırasında sanatçı daha çok savaş kahramanlarının portrelerini yaptı. Ayrıca 1940 yılında Salam Salamzade, sanatçı Sadık Şerifzade ile birlikte Nizami Gencevi'nin adını taşıyan Azerbaycan Edebiyatı Müzesi projesi için "Azerbaycan Edebiyat Alimlerinin Panteonu" adlı anıtsal bir pano hazırladı. Savaştan sonra yaratıcı becerilerini geliştirmek amacıyla ülkenin güney bölgelerine, özellikle Astara ve Lenkeran'a iş gezilerine çıktı.
S. Salamzade'nin sanatçı portreleri, çalışma sürecindeki işçilerin görüntüleri oldukça inandırıcıdır, karakterlerin karakteristik ve psikolojik özelliklerini bünyesinde barındıran, iç dünyalarını ortaya çıkaran sanatsal unsurlar açısından zengindir, aynı zamanda endüstriyel manzaralar ve doğadaki lirik sanatsal detayları da içerir.[4] Sanatçının savaş sonrası dönemde oluşturduğu portre galerisi rengiyle dikkat çekiyordu. Bu resimler arasında sanatçının eşi ve Azerbaycan'ın ilk film yönetmeni Gemer Salamzade'nin portresi de vardı.
Sanatçının portre çalışmaları arasında "Maniya Kerimova'nın Portresi" (1938), "Üzeyir Hacıbeyov'un Portresi" (1941), "Halk Sanatçısı Sıdgi Ruhulla'nın Portresi" (1944), "Projektör Arkası" (1955), "Portre" yer almaktadır. Azerbaycan'ın ilk kadın sinema yönetmeni Gamar Almaszade'nin Portresi" (1957), "Gilenar'lı Kız Portresi" (1957), "Neriman Nerimanov'un Portresi" (1958), "Dedesinin Çiçeği Olan Kız" (1962), "Genç Portresi" Kolektif Çiftçi Kızı" (1964), "Köylü Kızı" (1972) ve diğerleri gösterilebilir.
S. Salamzade olay örgüsü, tablo ve manzara türünde yarattığı eserlerinde bazen iki türün özelliklerini bir resimde birleştirmiştir. Komplo resimleri ve mezar çalışmaları arasında "Rüstem'in Afrasiyab ile Muharebesi" (1934), "Güneşin Altında" (1958), "Devlet Çiftliği Çölleri" (1959), "Suya Giden Kadınlar" (1968), "Nehir Ovası" yer alıyor. (1970), "Arkadaşlar" (1970), "Günbatımında" (1973), "Düğüne Gelenler" (1974), "Astara Subtropikal Devlet Çiftliği" (1976), "Rezervuarlar" (1976), "Lankara Çay Yetiştiricileri" ( 1977) ve diğerlerinden bahsedilebilir.[3]
1960'lı yıllardan itibaren birçok yabancı ülkeyi ziyaret eden Salamzade, izlenimlerinden yola çıkarak manzara ve portre çalışmaları yaptı. Sanatçının yaratıcı bir misyon ve yurt dışı ziyaretleri sonucunda ortaya çıkardığı resimler, yaratıcılığının ayrı bir yönünü oluşturmaktadır. Yurtdışına ilk gezilerinden biri 1958'de Çekoslovakya'ya oldu.[1] Salamzade ülkeyi dolaştı, tarihini, zengin kültürel mirasını ve modern yaşamını tanıdı ve izlenimlerinden yola çıkarak bir dizi eser yarattı. Ancak Arap ülkelerine yaptığı ziyaretlerden sonra sanatsal faaliyetinin ayrı bir çizgisi oluştu. Sanatçı, Arap ülkelerinde uzun vadeli bir yaratıcı görevdeydi. Yaklaşık yarım yıl Arap ülkelerinde yaşamış, Mısır, Irak, Suriye, Lübnan ve diğer Arap ülkelerinde gördüğü ve gözlemlediği durum ve olayları sanatçının hayal gücüyle kullanarak dikkat çeken resimler yaratmıştır. "Arap Ülkeleri Dizisi" (1961-1970), sanatçının yaklaşık 10 yıllık çalışma süresi boyunca yarattığı çeşitli türlerde eserlerden oluşan bir dizidir. O dönemin eserleri arasında "Asvan Yüksek Barajı", "Kahire Sırtı" ve diğerleri yer alıyor.
AMİA üyesi sanat eleştirmeni Kerim Kerimov konuyla ilgili şunları söyledi:[2]
| “ | "Arap ülkelerinde pek çok sanatçı var ama hiç kimse S. Salamzade kadar Arapların hayatını yakından tanıma, geniş gözlemler yapma, olayların özünü anlama ve gelecekteki çalışmaları için bu kadar malzeme toplama şansına sahip olmadı." | ” |
1970'li ve 1980'li yıllar sanatçının yoğun sanatsal faaliyeti ve olgun sanatsal dönemiyle karakterize edilir.
Sergileri değiştir
Salamzade 1930'dan itibaren sergilere katıldı. Eserleri dünyanın birçok ülkesinde düzenlenen sergilerde sergilendi. Ayrıca önemli sergileri arasında 1949 ve 1951 yıllarında Moskova'da düzenlenen "Tüm Birlik Sanat Sergisi" bulunmaktadır.[5]
S. Salamzade'nin eserlerinin kişisel sergileri Bakü (1959), (1962), (1974), Moskova (1969), (1974) ve Kiev'de (1974) düzenlendi.
1987 yılında Salamzade, eserlerinin yer aldığı "Libya'da" adlı kişisel sergiyi açtı.
Eserleri R. Mustafayev'in adını taşıyan Azerbaycan Ulusal Güzel Sanatlar Müzesi'nde, Azerbaycan Devlet Sanat Galerisi'nde vb. müzelerde saklanıyor.[3]
Salamzade'nin eserleri Polonya, Almanya, Romanya, Macaristan, Fransa, İspanya, Avusturya, İtalya, Lübnan, Suriye, Mısır, Tunus, Venezuela, Türkiye, İran ve Irak'taki sergilerde sergileniyor.[6]
Ödülleri değiştir
- "Azerbaycan SSC'nin Onurlu Sanatçısı" onursal unvanı - 3 Temmuz 1940
- "Azerbaycan SSR Halk Sanatçısı" fahri unvanı - 1 Aralık 1982
- Halk Kardeşliği Nişanı - 9 Haziran 1959
- Onur Rozeti Nişanı - 5 Mart 1988
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ a b c "Salam Abdulgasim oglu Salamzade". prabook.com (İngilizce). 21 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ a b "XALQ RƏSSAMI SALAM SALAMZADƏNİN YARADICILIQ YOLUNA DAİR QEYDLƏR". 525.az. 21 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ a b c ADRQ 2017, s. 7.
- ^ Azərbaycan qəzeti 1997, s. 4.
- ^ Kərimova 1964, s. 123.
- ^ Azərbaycan qəzeti 1997, s. 5.
Kaynak değiştir
- "Салам Əбдулгасым оглу Саламзадə". № 94 (1615). "Azərbaycan" qəzeti. 13 Mayıs 1997: 4.
- Azərbaycan Rəssamları haqqında qısa məlumat kitabçası. Baku: Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası. 2017. s. 7.
- "ВЕДОМОСТИ – ВЕРХОВНОГО СОВЕТА Союза Советских Социалистических Республик" (PDF). 9 Mart 1988. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- Кәримова, Р. (1964). Азәрбајҹан совет портрет бојакарлығы. Baku: Азәрбајҹан ССР Елмләр Академијасы Нәшријјаты. s. 123.