Rutabaga
Rutabaga (/ˌruːtəˈbeɪɡə/ ; Kuzey Amerika İngilizcesi) veya swede (İngiliz İngilizcesi ve bazı İngiliz Milletler Topluluğu İngilizcesi) bir kök sebzedir, Brassica napus'un (kolza tohumu da içerir) bir şeklidir. Diğer isimler arasında İsveç şalgamı, neep (İskoç) ve şalgam (İskoç ve Kanada İngilizcesi, İrlanda İngilizcesi ve Manx İngilizcesi) bulunur. Bununla birlikte başka yerlerde "şalgam" adı genellikle beyaz şalgam anlamında kullanılır. Brassica napus türü, lahana (Brassica oleracea ) ve şalgam (Brassica rapa) arasında bir melez olarak ortaya çıkmıştır. Rutabaga kökleri çeşitli şekillerde insan gıdası olarak yenir ve yaprakları sebze olarak yenebilir. Kökler ve üst kısımlar, kışın doğrudan beslenen veya diğer mevsimlerde tarlada toplanan hayvanlar için de kullanılır. İskoçya, Kuzey ve Batı İngiltere, Galler, Man Adası ve İrlanda, Cadılar Bayramı'nda köklerini fenerler için oyma geleneğine sahipti.
Etimoloji değiştir
Rutabaga'nın birçok ulusal ve bölgesel adı vardır. Rutabaga, bitki için ortak Kuzey Amerika terimidir. Bu İsveç lehçesindeki rotabagge kelimesinden gelir, rot (kök) + bagge (yumru, demet) demektir. ABD'de bitki İsveç şalgamı veya sarı şalgam olarak da bilinir.[1][2]
Swede terimi ("İsveç şalgamından") Birleşik Krallık, Avustralya ve Yeni Zelanda'nın çoğu da dahil olmak üzere birçok İngiliz Milletler Topluluğu ülkesinde kullanılmaktadır. Şalgam adı aynı zamanda Kuzey ve Orta İngiltere, Batı Ülkesi (özellikle Cornwall), İrlanda, Man Adası ve Kanada'nın bazı bölgelerinde de kullanılmaktadır. Galler'de bölgeye göre çeşitli şekillerde Galce: meipen, Galce: rwden Galce: erfinen olarak bilinir [3] ve İngilizcede swede veya şalgam olarak bilinir.
Fitokimya değiştir
| Besin değeri | |
| Enerji 160 kJ (40 kcal) | |
|---|---|
| Protein | 1.08 g |
| Riboflavin (Vit. B2) | 0.04 mg (%3) |
| B6 vitamini | 0.1 mg (%8) |
| C vitamini | 25 mg (%42) |
| Oranlar yetişkinler için alınması önerilen oranlardır. | |
Kaynakça değiştir
- ^ McLaughlin, Chris. The Complete Idiot's Guide to Heirloom Vegetables. Penguin, 2010. 9781101441831. p. 208.
- ^ Lindsay, Anne. Anne Lindsay's Smart Cooking. John Wiley & Sons, 2008. 9780470157114. p. 174
- ^ "Geiriadur yr Academi | The Welsh Academy English-Welsh Dictionary Online". geiriaduracademi.org (Galce). 24 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2018.
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Rutabaga ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
| Vikisözlük'te rutabaga, swede, veya neep ile ilgili tanım bulabilirsiniz. |
- Alternatif Tarla Bitkileri Kılavuzu: Rutabaga 9 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. —Center for New Crops & Plant Products, Purdue Üniversitesi
- Susan. "'Neeps' İsveçliler mi yoksa şalgamlar mı?" 23 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Guardian, 25 Ocak 2010.