Rönesans Barajı
Büyük Etiyopya Rönesans Barajı (Amharca: ታላቁ የኢትዮጵያ ሕዳሴ ግድብ, romanize: Tālāqu ye-Ītyōppyā Hidāsē Gidib), kısaca Rönesans Barajı veya Hedasi Barajı,[2] Nil'in iki kolundan biri olan Mavi Nil üzerinde Etiyopya'nın 2011 yılında yapmaya başladığı barajdır. Sudan sınırına 20 km mesafedeki baraj tamamlandığında 5-6 milyar MW elektrik üretmesi beklenmektedir. Afrika'daki en büyük, dünyanın ise yedinci hidroelektrik santrali tesisi olacak. Ekim 2019'da %70'i tamamlanan barajın su ile dolması havza ülkelerinin anlaşmalarına bağlı olarak 5 ile 15 yıl arasında sürmesi beklenmektedir.
| Rönesans Barajı | |
|---|---|
 | |
| Havza | |
| Konum | Benishangul-Gumuz Bölgesi, Etiyopya |
| Koordinatlar | 11°12′51″K 35°05′35″D / 11.21417°K 35.09306°D |
| Genel bilgiler | |
| Amaç | Enerji |
| Durum | Yapılıyor |
| Sahibi | Etiyopya Elektrik Gücü |
| İşletme | Ethiopian Electric Power Corp |
| Tür | Ağırlık barajı |
| Gövde dolgu tipi | SSB - Silindirle Sıkıştırılmış Beton |
| Uzunluk | 1.780 m (5.840 ft) |
| Yükseklik | 155 m (509 ft)[1] |
| Oluşturduğu Göl | Rönesans Baraj Gölü |
| Akarsu (gelen) | Mavi Nil |
| Akarsu (giden) | Mavi Nil |
| Göl alanı | 1.874 km2 (724 sq mi) |
| İrtifa | ± 640 m (2.100 ft) |
| Kurulu güç | ± 750 MW (0,75 GW) |
| Yıllık enerji üretimi | ± 15,76 GWh (56,7 TJ) |
| Kapasite faktörü | 28,6 % |
| Wikimedia Commons | |
Yapımı değiştir
Etiyopya'nın eski başbakanı Meles Zenawi 2011 yılında, Mısır'da iç karışıkların (Arap Baharı) olduğu bir devirde barajın inşa edeceğini duyurdu. 5 milyar $'lık maliyetin finansmanını büyük kısmı Çin bankaları[3] (Çin İthalat-İhracat Bankası) olmak üzere, Avrupa Yatırım Bankası, Dünya Bankası ve Afrika Gelişim Bankası sağlamaktadır. 2017'de bitmesi beklenen barajın ancak %60'ı bitirilebilmişti.[4]
İkili baraj değiştir
Baraj havzasında barajın üst seviyesinden daha alçakta bir alan bulunmaktadır. Bu alçak alandan baraj suyunun diğer bir vadiye kaçmasını engellemek amacıyla ikinci bir baraj seti yapılmıştır. Ana barajın yaklaşık 6 km GB yönündeki setin, yüksekliği 50 m, uzunluğu 5,2 km'dir. Sudan sınırına ana baraj gövdesinden daha yakındır (2,5-3,5 km). Kaya dolgulu kemer barajın zemini denizden 600 m yüksekliğindedir.
Sorunlar değiştir
Etiyopya Nil sularının %86'sı topraklarında doğmasına rağmen suyun ancak %3'ünden yararlanabilmektedir. 1929 ve 1959 anlaşmaları su üzerindeki hakkın çoğunu Mısır'a vermiş, Etiyopya göz ardı edilmiştir. Nil suyunun paylaşımı diğer kıyıdaş devletler henüz bağımsız değilken 1929 yılında İngiltere ve Mısır arasında yapılmıştır. 1959'da Sudan %7,7 olan hakkını ikinci bir anlaşma ile %25'e çıkarmıştır.[5] Tüm kıyıdaş ülkeler ile Mısır arasında suyun paylaşımı ile ilgili ciddi Su çatışması devam etmektedir.
2015 yılında Mısır, Sudan ve Etiyopya Nil suları paylaşımı ile ilgili yeni bir anlaşma ile İlkeler Deklarasyonu'nu imzaladılar. Bağlayıcılığı olmayan belge bir iyi niyet anlaşmasıdır. Anlaşma, üretilen elektriği ihracatında Mısır ve Sudan'a öncelik verilmesini ve barajın dolumu süresince adı geçen aşağı kıyıdaş ülkelerin haklarının gözetilmesini içermektedir.
6 Kasım 2019'da Abd'de Mısır, Sudan, Etiyopya ve Abd başkanlarının katıldığı toplantıda 15 Ocak 2020 tarihine kadar barajın doldurulması ve çalıştırılmasına karar verildi.[6]
.jpg)
Baraj sonrası değiştir
%83'ü elektrikten yoksun olan Etiyopya halkı enerjiye kavuşacak, elektrik ihracatından yılda 1 milyar $ kar edebilecektir.[4] Barajın yapımı sık sık Nil'in taşkınına uğrayan Sudan için de faydalı olacaktır. Mısır ve Sudan 25 milyar m3 su kaybına uğraması beklenmektedir. Mısır barajlarının elektrik üretiminin %20 ile 40 arasında düşecektir.[7] Baraj alanında yerleşik 30.000 kişi tahliye edilecektir.
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ Kibaroğlu, Prof. Dr. Ayşegül (16 Nisan 2020). "Mısır ve Etiyopya arasında Rönesans barajı krizi". aa.com.tr. 15 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2020.
- ^ "Etiyopya Hedasi Barajı'nı 2. kez doldurmaya başladı: Mısır'dan tepki geldi". 6 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2022.
- ^ "Nil nehrinde Rönesans barajı çıkmazı". yenisafak.com. 30 Ekim 2019. 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2020.
- ^ a b AYDIN, Ayşegül (2019). "Sınıraşan Sulardaki Yönetim Zorluğu Bağlamında Etiyopya-Mısır İlişkisi ve Büyük Rönesans Barajı". İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2020.
- ^ TANDOĞAN, Muhammed; YÜCEL, Osman Kağan. "NİL'İN PAYLAŞILMASI MESELESİ:HİDRO-DİPLOMASİ BAĞLAMINDA MISIR, SUDAN VE ETİYOPYA REKABETİ". DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2020.
- ^ "Afrika'nın En Büyüğü: Hedasi Barajı Hakkında 12 Bilgi". stratejikortak.com. 15 Ocak 2020. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2020.
- ^ "Bir baraj iki ülke: Mısır ile Etiyopya arasında su savaşı tehlikesi". trthaber.com. 2 Kasım 2019. 14 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2020.