Vikipedi

Polip (tıp)

Anatomide polip, mukoza zarından çıkıntı yapan anormal doku büyümesidir. Yüzeye dar, uzun bir sapla tutturulmuşsa saplı olduğu söylenir; sapsız takılırsa sapsız denir. Polipler genellikle kolon, mide, burun, kulak, sinüs(ler), idrar kesesi ve rahimde bulunur. Ayrıca vücudun rahim ağzı, ses telleri ve ince bağırsak dahil olmak üzere mukoza zarlarının bulunduğu başka yerlerinde de oluşabilirler.

Polip
Sigmoid kolonun kolonoskopi ile ortaya çıkan polipi. Çapı yaklaşık 1 cm'dir. Polip kıskaç coutery ile çıkarılmıştır.
UzmanlıkPatoloji

Bazı polipler tümördür (neoplazmalar) ve diğerleri neoplastik değildir. Örneğin iyi huylu olan hiperplastik veya displastiktir. Neoplastik olanlar genellikle iyi huyludur ancak bazıları malignite öncesi veya kötücül tümör ile eş zamanlı olabilir.

Sindirim polipleri değiştir

Konuma göre rastlananlar:

  •  
    Çeşitli kolorektal polip rastlantıları ve kanser riskleri[1]
  •  
    Göreceli midesel polip rastlantıları[2]
Polip Tipik yer Histolojik görünüm Kanser riski Resim Belirtiler
Hiperplastik polip Kolorektal polip (aksi belirtilmedikçe) Tırtıklı dallanmamış kriptler polip sayısı 100'den fazla ise
 
 Tırtıklı polipozis sendromu
Mide hiperplastik polipi Mide Ödemli ve iltihaplı stroma ile ayrılmış uzun, kıvrımlı ve kistik foveola.[3]
 
 Mide hiperplastik polipozisi
Fundik bezi polipi Mide Fundusu Ana hücreler, paryetal hücreler ve müsinöz foveolar hücreler tarafından sıralanan kistik olarak genişlemiş bezler.[4] Sporadik olduğunda çok düşük veya hiç risk yoktur[5]
 
 Fundik bezi polipozisi
Sapsız tırtıklı adenom Kolorektal Hiperserrasyonlu hiperplastiğe benzer, genişlemiş/dallanmış kript tabanı, kript tabanında belirgin müsin hücreleri Evet
 
 Tırtıklı polipozis sendromu
İltihaplı Özel olmayan İltihaplı yükseltilmiş mukoza/submukoza Displazi gelişirse Bağırsak iltihabı, ülserler, enfeksiyonlar, mukozal prolapsus
Tübüler Adenom (Vilöz, Tübülovillöz) Kolorektal Uzatılmış çekirdekli tübüler bezler (en azından düşük dereceli atipi) Evet
 
Geleneksel tırtıklı adenom Kolorektal Tırtıklı kriptler, genellikle villöz yapı, sitolojik atipi, eozinofilik hücreler Evet
 
 Tırtıklı polipozis sendromu
Peutz-Jeghers polipi Tüm sindirim sistemi Neoplastik olmayan epitel arasındaki düz kas demetleri, "Noel ağacı" görünümü Hayır
 
 Peutz-Jeghers sendromu
Jüvenil polip Üst mide bağırsak yolu ve kalın bağırsak Genişletilmiş lamina propria ile kistik olarak genişlemiş bezler Doğuştan değil, displazi gelişebilir
 
 Juvenil polipozis sendromu, Cronkhite–Kanada sendromu'nda özdeş polipler
Hamartomatöz polip (Cowden Sendromu) Çoğunlukla kolorektal Değişken; düzensiz mukoza ve muskularis mukozasının yayıldığı klasik hafif fibrotik polip; ayrıca iltihaplı, jüvenil, lipom, ganglionöroma, lenfoid Hayır Cowden sendromu
İltihaplı fibroid polip Tüm sindirim sistemi İğsi hücreler, kan damarları çevresinde eşmerkezli iğsi hücre dizilişleri ve eozinofiller açısından zengin iltihaplanma Hiçbiri
 

[6][7]

Kolorektal polip değiştir

Kolon polipleri genellikle belirtilerle ilişkili olmasa da, bazen anal kanama ve nadiren ağrı, ishal veya kabızlığa neden olabilirler.[8] Kolon kanseri'nin mikroskobik olarak bulunma potansiyeli ve iyi huylu kolon poliplerinin zamanla malign haline gelme riski nedeniyle endişe vericidir.[9]

Poliplerin çoğu asemptomatik olduğundan bunlar genellikle kolon kanseri taraması sırasında keşfedilir.

Yaygın tarama yöntemleri şunlardır:

Dışkıda gizli kan testi, modern esnek endoskop ile kolonoskopi, sigmoidoskopi (genellikle eski sert endoskopla), alt gastrointestinal serisi (baryumlu lavman), dijital rektal muayene (DRE), sanal kolonoskopi veya Cologuard.[10]

Polipler kolonoskopide normalde ya polipektomi kıskacı olarak bilinen bir tel halka ile ya da biyopsi forseps ile çıkarılır.

Bir adenomatöz polip bulunursa çıkarılmalıdır çünkü böyle bir polip kanser öncesidir ve kanserleşme eğilimi vardır. Kesin olarak, herhangi bir teşhis yöntemi ile bulunan tüm polipler kolonoskopi ile çıkarılır.

Kolon kanseri genellikle 2,5 cm'den küçük poliplerde bulunmasa da bulunan tüm polipler çıkarılır çünkü bunların çıkarılması gelecekte kolon kanseri olasılığını azaltır. Adenomatöz polipler çıkarıldığında, genellikle üç ila beş yıl sonra tekrar kolonoskopi yapılır.

Kolon poliplerinin çoğu arada sırada görülen (sporadik) olarak sınıflandırılabilir.

Kalıtsal polipozis sendromları değiştir

 
Peutz–Jeghers kolon polipi mikrografı - bir tür hamartomatöz poliptir. Hematoksilen-Eozin Boyama.

Kalıtsal olmayan polipozis sendromları değiştir

  • Cronkhite – Kanada sendromu

Kolon polip türleri değiştir

Adenomatöz polipler değiştir

Adenomatöz polipler veya adenomlar, kolonun iç yüzeyinde büyüyen ve yüksek kanser riski taşıyan poliplerdir. Adenomatöz polip prekanseröz lezyon olarak kabul edilir yani kolon kanserine dönüşme olasılığı yüksektir.

Kolonda oluşabilen diğer polip türleri kalın bağırsak kansere dönüşme olasılığı düşük olan hiperplazi ve iltihaplı poliplerdir.[12]

60 yaşındaki kişilerin yaklaşık %5'inde çapı 1 cm veya daha büyük olan en az bir adenomatöz polip bulunur.[13] Çoklu adenomatöz polipler sıklıkla ailesel polip koli veya ailesel adenomatöz polipozdan kaynaklanır. Bu durum kolon kanseri açısından çok risklidir.[11]

Türler değiştir

Adenomlar, sindirim poliplerinin yaklaşık %10'unu oluşturur. Poliplerin çoğu (yaklaşık %90) küçüktür ve genellikle 1 cm'den küçüktür ve az kanserleşme olasılığı vardır. Adenomların kalan %10'luk kısmı 1 cm'den büyüktür ve invaziv kanser içerme şansı %10'a yaklaşır.[14]

Üç tip adenomatöz polip vardır:

  • Tübüler adenomlar (boru benzeri şekil), adenomatöz poliplerin en yaygınıdır. Kolonun her yerinde oluşabilirler ve kolon kanserine dönüşme olasılığı en düşük olan kolon polipleridir.
  • Tubulovilloz
  • Villöz adenomlar genellikle rektal bölgede bulunur ve normalde diğer iki adenom tipinden daha büyüktür. Görünüşte sapsız, kadifemsi veya karnabahar benzeri olma eğilimindedirler ve tüm polipler arasında en yüksek hastalıklılık ve ölüm oranları ile ilişkilidir. Hipokalemi ve yoğun mukus akıntısı ile nitelenen aşırı salgılayıcı sendromlara neden olabilir ve carcinoma in situ veya invaziv karsinomu diğer adenomlardan daha sık barındırabilirler.

Riskler değiştir

Polip 1 cm'den büyükse ve daha yüksek oranda villous bileşeni içeriyorsa kolorektal kansere ilerleme riski artar. Ayrıca poliplerin şekli kanser uruna dönüşme riski ile ilişkilidir.

Saplı polipler genellikle sapsız poliplerden (düz polipler) daha az tehlikelidir. Sapsız polipler, invaziv hücrelerin tümörden submukozal ve daha uzak yapılara göçü için daha kısa bir yola sahiptir ve ayrıca çıkarılması ve tespit edilmesi daha zordur. 2 cm'den büyük sapsız polipler genellikle villöz özellikler içerir, daha yüksek kötü huylu potansiyeli vardır ve kolonoskopik polipektomiyi takiben tekrarlama eğilimindedir.[15]

Polipler kolon kanseri açısından önemli bir risk taşımasa da, tübüler adenomatöz polipler büyüdükçe kanserli hale gelebilir. Daha büyük tübüler adenomatöz polipler büyüdüklerinde daha fazla habis tümör risklidir çünkü o zaman daha villöz bileşenler geliştirir ve sapsız hale gelebilirler.[16]

Ebeveynlerine adenomatöz polip teşhisi konan bir bireyin, ailesinde kolonik polip öyküsü olmayan bireylere göre kolon kanseri geliştirme şansının %50 daha fazla olduğu tahmin edilmektedir.[17] 2019 itibarıyla, aile öyküsü olan hastaların kolon poliplerinin risklerini belirlemenin bir yolu yoktur.

Genelde, aile geçmişinden bağımsız olarak nüfusun yaklaşık %6'sı kolon kanseri geliştirme riski altındadır.[17] 2019 itibarıyla, aile öyküsü olan hastaların kolon poliplerinin risklerini belirlemenin bir yolu yoktur.

Aile geçmişinden bağımsız olarak nüfusun yaklaşık %6'sı kolon kanseri geliştirme riski vardır.

Tarama değiştir

Kolon poliplerinin taranması ve bunların önlenmesi, durum yönetiminin önemli bir parçası olmuştur. Tıp dernekleri, adenomatöz polipleri önlemek ve kolon kanseri gelişme şansını en aza indirmek için kolorektal tarama için kılavuzlar oluşturmuştur.

Diyetteki bazı değişikliklerin poliplerin oluşmasını önlemede yardımcı olabileceğine inanılır, ancak poliplerin kanserli büyümelere dönüşmesini önlemek için onları tespit edip çıkarmaktan başka bir yol yoktur.

Kolon polipleri büyüdükçe bazen bağırsakta gizli kan testi ile tespit edilebilen kanamaya neden olabilir. Amerikan Kanser Derneği yönergelerine göre, 50 yaşın üzerindeki kişiler yıllık gizli kan testi yaptırmalıdır. 50'li yaşlarındaki kişilerin, adenomatöz bir polip olabilecek herhangi bir anormal büyümeyi saptamak için her 3 ila 5 yılda bir esnek sigmoidoskopi yaptırmaları önerilir. Bu yöntem sırasında adenomatöz polipler saptanırsa kolonoskopi önerilir. Tıp toplulukları, kolon kanseri için gerekli bir tarama uygulaması olarak 50 yaşından itibaren her on yılda bir kolonoskopi yapılmasını önermektedir.[10][18]

Tarama, bağırsağın doğru bir görüntüsünü sağlar ve ayrıca bulunursa polipin çıkarılmasını sağlar. Kolonoskopi sırasında bir adenomatöz polip tanımlandığında, bir kıskaç veya ısıtma cihazı kullanmak da dahil olmak üzere çeşitli çıkarma yöntemleri vardır.[19] Kolonoskopiler, tüm kolonun incelenmesine olanak sağlaması ve poliplerin yarısından fazlasının oluştuğu üst kolonda polipleri saptayabilmesi nedeniyle sigmoidoskopilere göre tercih edilir.

Tarama programlarının adenomatöz poliplere bağlı kolon kanseri ölümlerini azaltmada etkili olduğu istatistiksel olarak kanıtlanmıştır. Kolonoskopilerle ilişkili komplikasyon riski, yaklaşık yüzde 6 olan yaşam boyu kolon kanseri gelişme riskine kıyasla yaklaşık yüzde 0,35'tir. Küçük bir nüks olasılığı olduğundan, polip çıkarıldıktan sonra takip önerilir.

Rahim polipi değiştir

Ana madde: Endometriyal polip

Endometriyal polip veya rahim polipi, rahim boşluğunda yer kaplayan (endometriyum) rahim iç yüzeyindeki bir polip veya doku bozukluğudur. Genellikle kadınların %10'unda görülür.[20] Geniş düz tabanlı olabilirler (sapsız) veya rahme uzun bir pedikül (saplı) ile tutunmuş olabilirler.[20][21] Saplı polipler sapsız olanlardan daha yaygındır.[22]

Servikal polip değiştir

Ana madde: Servikal polip

Servikal polip, servikal kanal yüzeyinde çok yaygın görülen iyi huylu (ingilizce:benign) polip veya tümördür.[23] Düzensiz adet kanamasına veya artan ağrıya neden olabilirler ancak genellikle belirti göstermezler.[24]

Burun polipleri değiştir

Nazal polipler, esas olarak burnun mukozalarından ve paranazal sinüslerinden kaynaklanan polipoidal kitlelerdir. Sıklıkla alerjik rinit'e eşlik eden mukozanın aşırı büyümeleridir. Serbestçe taşınabilirler ve hassas değildirler.

Gırtlak polipleri değiştir

Ses tellerindeki polipler birçok farklı şekil alabilir ve her zaman sebep bu olmasa da bazen sesin kötüye kullanılmasından kaynaklanabilir. Bir veya her iki ses kıvrımında oluşabilirler ve şişlik, yumru (nodüle benzer), sap benzeri bir büyüme veya kabarcık benzeri bir lezyon olarak görünebilirler. Çoğu polip, ses kıvrımlarındaki nasırlara daha çok benzeyen nodüllerden daha büyüktür. Polipler ve nodüller, ses kısıklığı veya nefes darlığı, "kaba" veya "cızırtılı" ses, ses kalitesinde sertlik, kulaktan kulağa vuran ağrı, "boğazın arkasında bir yumru" hissi, boyun ağrısı, seste perde aralığının azalması ve vokal ve bedensel yorgunluk gibi benzer belirtiler gösterebilir.

Bir kişi semptomları 2 ila 3 haftadan fazla yaşarsa, bir doktora görünmelidir. Teşhis için, sesin kapsamlı bir değerlendirmesi, tercihen ses konusunda uzmanlaşmış bir kulak burun boğaz uzmanı (kulak burun boğaz doktoru) tarafından fizik muayene, dil ve konuşma terapisti (SLP) ile ses değerlendirmesi, nörolojik muayeneyi içermelidir. (belirli durumlarda) Değerlendirilecek sesin nitelikleri arasında kalite, perde, gürlük ve seslendirmeyi sürdürme yeteneği yer alır. Bazı durumlarda, ağız veya burun içine bir endoskop ile aletli bir muayene yapılabilir. Bu ses kıvrımlarına ve gırtlağa net bir bakış verir. Ayrıca, konuşma sırasında ses tellerinin hareketini gözlemlemek için bir stroboskop (yanıp sönen ışık) kullanılabilir.

Polipler tıbbi, cerrahi veya davranışsal müdahale ile tedavi edilebilir. Cerrahi müdahale, polipin vokal korddan çıkarılmasını içerir. Bu yaklaşım yalnızca büyüme(ler) çok büyük olduğunda veya uzun bir süredir mevcut olduğunda kullanılır. Çocuklarda cerrahi müdahale nadirdir. Mevcut tıbbi problemler tedavi edilerek ses tellerindeki baskı ve olumsuz etki azaltılabilir. Bu, midebağırsak reflü hastalığı, alerjiler ve tiroid problemlerinin tedavisini içerebilir. Sigarayı bırakmak ve stresi azaltmak için müdahale de gerekebilir. Çoğu insan bir SLP'den davranışsal müdahale veya ses terapisi alır. Bu, iyi ses hijyeni öğretmeyi ve sesin kötüye kullanılması davranışlarını azaltmayı veya durdurmayı içerebilir. Doğrudan ses tedavileri, iyi seslendirmeyi desteklemek için perdeyi, yüksekliği veya nefes desteğini değiştirmek için kullanılabilir.

   Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

Kaynakça değiştir

  1. ^ References for diagram are located at: Commons:Template:Pie chart of colorectal polyp etiologies - Source.
  2. ^ García-Alonso, Francisco Javier; Martín-Mateos, Rosa María; González-Martín, Juan Ángel; Foruny, José Ramón; Vázquez-Sequeiros, Enrique; Boixeda de Miquel, Daniel (2011). "Gastric polyps: analysis of endoscopic and histological features in our center". Revista Española de Enfermedades Digestivas. 103 (8): 416–420. doi:10.4321/S1130-01082011000800005. ISSN 1130-0108. PMID 21867351. 
  3. ^ Groisman, Gabriel M.; Depsames, Roman; Ovadia, Baruch; Meir, Alona (2014). "Metastatic Carcinoma Occurring in a Gastric Hyperplastic Polyp Mimicking Primary Gastric Cancer: The First Reported Case". Case Reports in Pathology. 2014: 1-5. doi:10.1155/2014/781318  . ISSN 2090-6781. PMC 4221967 $2. PMID 25400965. 
    - Attribution 3.0 Unported (CC BY 3.0) license
  4. ^ Naziheh Assarzadegan, M.D., Raul S. Gonzalez, M.D. "Stomach Polyps - Fundic gland polyp". PathologyOutlines. 20 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Topic Completed: 1 November 2017. Minor changes: 11 December 2019
  5. ^ Varocha Mahachai, MDDavid Y Graham, MDRobert D Odze, MD, FRCPC. "Gastric polyps". UpToDate. 1 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Literature review current through: Sep 2020. | This topic last updated: Feb 14, 2019.
  6. ^ Fletcher's Diagnostic Histopathology of Tumors, Third Edition.
  7. ^ Sternberg's Diagnostic Surgical Pathology, Fifth Edition.
  8. ^ "Colonic Polyps". medlineplus.gov. 27 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. 
  9. ^ "Colon polyps - Symptoms and causes". Mayo Clinic (İngilizce). 6 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. 
  10. ^ a b American Gastroenterological Association, "Five Things Physicians and Patients Should Question" (PDF), Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, American Gastroenterological Association, 9 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 17 Ağustos 2012 
  11. ^ a b "Familial Adenomatous Polyposis". The Lecturio Medical Concept Library. 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021. 
  12. ^ "Colon Cancer Treatment (PDQ®)". NCI. 12 Mayıs 2014. July 5, 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: June 29, 2014. 
  13. ^ "Polyps in the colon (large bowel)". 7 Nisan 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010. 
  14. ^ "Colonic Polyps". 8 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010. 
  15. ^ "Management of Colonic Polyps and Adenomas". 6 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010. 
  16. ^ Taherian, Mehran; Lotfollahzadeh, Saran; Daneshpajouhnejad, Parnaz; Arora, Komal (2023), "Tubular Adenoma", StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 31985973, 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 31 Mart 2023 
  17. ^ a b "Colon Polyps (cont.)". 7 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2010. 
  18. ^ Winawer, S.; Fletcher, R.; Rex, D.; Bond, J.; Burt, R.; Ferrucci, J.; Ganiats, T.; Levin, T.; Woolf, S.; Johnson, D.; Kirk, L.; Litin, S.; Simmang, C.; Gastrointestinal Consortium, P. (2003). "Colorectal cancer screening and surveillance: Clinical guidelines and rationale—Update based on new evidence". Gastroenterology. 124 (2): 544-560. doi:10.1053/gast.2003.50044. PMID 12557158. 
  19. ^ "Adenomatous Polyps Symptoms and Prevention". 5 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2010. 
  20. ^ a b Bates, Jane (2007). Practical Gynaecological Ultrasound. Cambridge University Press. s. 65. ISBN 978-1-900151-51-1. 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. 
  21. ^ "Uterine polyps". MayoClinic.com. 27 Nisan 2006. 6 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2007. 
  22. ^ Sternberg, Stephen S.; Stacey E. Mills; Darryl Carter (2004). Sternberg's Diagnostic Surgical Pathology. Lippincott Williams & Wilkins. s. 2460. ISBN 0-7817-4051-7. 23 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. 
  23. ^ Boon, Mathilde E.; Albert J. H. Suurmeijer (1996). The Pap Smear. Taylor & Francis. s. 87. ISBN 3-7186-5857-7. 
  24. ^ Jane Bates (8 Ocak 1997). Practical Gynaecological Ultrasound. Cambridge University Press. ss. 77-. ISBN 978-1-900151-51-1. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Polip_(tıp)&oldid=32293188" sayfasından alınmıştır