Mustafa Vasfi Süsoy
Mustafa Vasfi (Süsoy) (1876, Tokat - 11 Ekim 1934, Ankara), Türk asker ve siyasetçi.
| Mustafa Vasfi Süsoy | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1870 Tokat |
| Ölüm | 1934 (63-64 yaşlarında) Ankara |
| Bağlılığı |  Osmanlı (1900-1919) Türkiye (1919-1926) |
| Hizmet yılları | 1900-1926 |
| Rütbesi | Binbaşı |
| Çatışma/savaşları | Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı |
| Ödülleri |  |
| Sonraki işi | TBMM Tokat Milletvekili |
I. Dünya Savaşı’nda Mustafa Kemal Paşa’nın 7. Ordu Komutanlığı’na gelmesinden sonraki tüm görevlerinde onun emrinde karargâh komutanı olarak görev yaptı. Mustafa Kemal'in 9. Ordu müfettişi olarak Bandırma Vapuru ile İstanbul'dan ayrılışı sırasında onunla birlikte Samsun'a geçip Milli Mücadele'yi başlatan heyette idi.
Kırmızı-yeşil şeritli İstiklâl Madalyası sahibi Süsoy, I ., II., III. ve IV. dönem TBMM'de Tokat milletvekili olarak görev yapmıştır.
Yaşamı değiştir
1876'da Tokat'ta doğdu. Babası Kehpazzâde Osman Efendi, annesi Nefise Hanım’dır.
Orta öğrenimini Tokat Rüştiyesi'nde tamamladı. 1893'te gönüllü olarak orduya katıldı; terhis olduktan sonra orduda kaldı.[1] Arnavutluk'ta, Rumeli'de, Doğu vilayetlerindeki birliklerde görev yaptı; 1899'da teğmen, 1903'te üsteğmen rütbesine yükseldi.[2]
1909'da çıkan 31 Mart İsyanı'nı bastırmakla görevli Hareket Ordusu'nda Mustafa Kemal ile tanıştı.[2]I. Dünya Savaşı sırasında Mustafa Kemal Paşa’nın maiyetinde karargâh subaylığı yaptı.[3] Mustafa Kemal Paşa tarafından muhacir kökenli olan Alemşah hanımla evlendirildi; bu evlilikten Nefise, Mithat ve Hulki Salih adında çocuğu oldu.[4]
Mustafa Kemal Paşa 9. Ordu Müfettişi olarak görevlendirildiğinde Bandırma Vapuru ile Samsun'a giden heyet içinde de onun karargâh subayı olarak yer aldı.[5] Ailesini İstanbul'da bırakmak istemediğinden, eşi ve çocuklarını Samsun'a kadar Bandırma Vapuru ile getirmek için Mustafa Kemal Paşa'dan izin aldı. Bandırma Vapuru'ndaki heyet ile birlikte Samsun'a gelen ailesi oradan Tokat'a giderken kendisi Samsun'da kaldı.[6] Damat Ferit Paşa hükûmeti tarafından 9 Ekim 1919’da yaş haddinden emekliye sevk edildi ancak Ankara hükûmeti bu kararı tanımadı.[3]
Mustafa Vasfi Bey, 1920'de I. dönem Tokat milletvekili olarak seçilen fakat mazereti dolayısıyla Meclise katılamayan Abdullah Fehmi Efendi yerine meclise girdi. Mustafa Kemal Paşa'ya yakın çizgideki meclis grubu içinde yer aldı.
12 Aralık 1923'te bir dilekçe vererek Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Samsun’a çıkması ve Milli Mücadele'ye katılması üzerine İstanbul hükûmetinin onu terfi etmeden emekliye sevk ettiğini ifade ederek binbaşılığa terfi ettirilmesi gerektiğini bildirdi. Mustafa Vasfi Bey'in bu isteği gizli bir oturumda görüşülüp kabul edildi.[7] Ayrıca, cephedeki ve TBMM'deki hizmetleri nedeniyle de kırmızı-yeşil şeritli İstiklal madalyası ile ödüllendirildi.
Binbaşılığa terfi etmesinden kısa süre sonra emekliye ayrılan Mustaafa Vasfi Bey, II., III. ve IV. dönem mecliste Tokat milletvekili olarak yer almayı sürdürdü.[8] Orman ve Madenler, Milli Savunma ve Dilekçe Komisyonlarında görev aldı.[4] Tevhid-i Tedrisat Kanunu teklifi ile Şeriye ve Evkaf Vekaleti’nin kaldırılması teklifi en önemli yasama faaliyetlerindendir.[4]
1924 yılında Mustafa Kemal Paşa'nın eşi Latife Hanım ile ziyareti sırasında onu Tokat'taki konağında ağırladı. Konak, günümüzde müze olarak düzenlenmiştir.
Şeker hastalığı nedeniyle iyileşmeyen ayağındaki bir yara nedeniyle Ankara Numune Hastanesi'nde tedavi gördüğü sırada 10 Aralık 1934'te Ankara'da öldü.[4] Cenazesi, devlet töreni ile Ankara'daki Cebeci Şehitler Mezarlığı'na defnedildi.
Ailesi, Soyadı Kanunu çıktığında "Süsoy" soyadını almıştır.
Kaynakça değiştir
- ^ "19 Mayıs - Bandırma Vapuru'nun yolcuları". interaktif.trthaber.com. 2018. 25 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ a b "Atatürk'ün Yaveri Tokatlı Binbaşı Süsoy Öğrencilere Anlatıldı". Tokathaber.com.tr. 9 Nisan 2021. 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ a b "Cumhuriyet'in Tokat Vekili Mustafa Vasfi SÜSOY". Tokattan.net. 20 Mayıs 2018. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ a b c d Sıngıl, Salih (2010). "İkinci dönem Tokat milletvekilleri ve meclisteki faaliyetler," (PDF). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Alptekin Müderrisoğlu. Vahdettin'in Kurtuluş Savaşını Başlatması İçin Mustafa Kemal Paşa'ya 400.000 Altın ve 400.000 Kağıt Lira Verdiği Gerçek Dışı Bir İddiadır (PDF). s. 298. 7 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2010.
- ^ Murat, Bardakçı (19 Mayıs 2020). "İşte, Bandırma Vapuru'nun biri kadın üçü çocuk 79 yolcusu". haberturk.com. 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
- ^ Saraçoğlu, Pınar. "Kimse bu ayrıntıyı görmedi... Bandırma Vapuru'daki aile". Odatv4.com. 19 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 29 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2014.