Munis Tekinalp
Munis Tekinalp (doğum Moiz Kohen, 1883, Serez, Selanik Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu – 1961, Nice, Fransa), gönüllü olarak Türkleşmiş Osmanlı Yahudisi yazar, filozof ve gazeteci.
Munis Tekinalp | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Moiz Kohen 1883 Serez, Selanik Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1961 Nice, Fransa |
| Milliyet | Türk |
| Diğer ad(lar)ı | Tekin Alp |
| Etnik köken | Yahudi |
| Vatandaşlık | Osmanlı İmparatorluğu, Türkiye |
| Meslek |
|
İlk yılları ve kariyeri değiştir
Tekinalp, 1883'te Serez, Selanik Vilayetinde, Yahudi bir ailenin oğlu olarak Moiz Kohen ismiyle dünyaya geldi. Babası Haham Izak Kohen'in 9 çocuğundan biridir. İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne üye oldu. Selanik'te Osmanlıca olarak yayımlanan Asır başlıklı gazetede yazılar yazdı. Selanik Hukuk Mektebi'nde başladığı hukuk eğitimini, Balkan Savaşı'ndan sonra İstanbul'a gelerek, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamladı. Aynı fakültede hukuk ve iktisat dersleri verdi. Türkçe, Yahudi İspanyolcası, İbranice, Almanca, İtalyanca, İngilizce ve Fransızcaöğrendi. İsmini Munis Tekinalp olarak değiştirdi. Türkiye'deki Yahudileri Türkleşmeye ikna etme amaçlı yazılar yazdı.
1914 yılından itibaren Türklük-Turancılıkakımlarına kitaplar makaleler yazmaya başladı. Başlangıçta, kökenlerine bakılmaksızın tüm Osmanlı vatandaşları için ortak ve kapsayıcı bir kimlik yaratan Osmanlıcılık akımını savundu. Türk olmamasına rağmen özellikle Birinci Dünya Savaşı öncesi ve sırasında Türk vatanseverliğini coşkuyla kucakladı ve Türkçülük akımının bir savunucusu oldu. Türkiye'de cumhuriyetin ilanından sonra Kemalizm akımını savundu. Azınlıkların zorla Türkleştirilmesini destekledi ve 1928'de bu konuda Türkleştirme başlıklı bir risale de yayımladı.[1] "Türk'ün Yeni Amentüsü" isimli kitap "Sâfî" imzasıyla 1929 yılında Ankara Hâkimiyet-i Milliye milli Matbaası'nda basılmış, gelirinin de "Türk Tayyare Cemiyeti"ne bağışladığını belirtilmiştir. Türk Yurdu, Kadro, ve Ülkü dergilerinde düzenli olarak yazılar kaleme aldı. 1961 yılında tedavi amacıyla gittiği Fransa'nın Nice şehrinde öldü. Çocukları hayatlarını Avrupa'da sürdürdü.
2004 yılında Liz Behmoaras tarafından kaleme alınan Bir Kimlik Arayışının Hikâyesi başlıklı biyografisi, Munis Tekinalp'in hayatını konu almıştır. Tekinalp hakkındaki en önemli kitap, Jacob M.Landau (1924-2020) tarafından kaleme alınan 1996 tarihli Tekinalp: Bir Türk Yurtseveri başlıklı kitaptır. Kitapta Tekinalp'in II. Meşrutiyet'ten cumhuriyete uzanan düşünsel serüveni, hem kendi yazılarından örneklerle hem de Landau'nun değerlendirmeleriyle izlenebilir.[2]Mehmet Şevket Eygi ise Tekinalp'i Türk tarihinin en büyük zokası olarak nitelendirir.[3]
Kaynakça değiştir
- ^ Suny, Ronald Grigor; Göçek, Fatma Müge; Gocek, Fatma Muge; Naimark, Robert and Florence McDonnell Professor of East European Studies Norman M. (23 Şubat 2011). A Question of Genocide: Armenians and Turks at the End of the Ottoman Empire (İngilizce). Oxford University Press, USA. s. 302. ISBN 978-0-19-539374-3.
- ^ "Moiz Kohen'den Munis Tekinalp'i yaratan süreci anlamak". bilgilidunya.net. 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2012.
- ^ Odatv (10 Kasım 2010). "MOİZ KOHEN'İN Mİ, M. ŞEVKET EYGİ'NİN Mİ?". Odatv. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2024.