Metropolit

Metropolit, Hristiyanlıkta bir bölgenin tüm kiliselerinden sorumlu piskopos veya başpiskopos.

Ortodoksluk'ta: Yunan Kiliselerinde Başpiskopos ile Piskopos arasında bir unvanken, Slav Kiliseleri'nde ve Antakya Patrikliğine bağlı kiliselerde Patrik ile Başpiskopos arasında bir unvandır. Katoliklerde Başpiskopos ile aynı anlamda kullanılır.

Kurumşallaşma

Ortodoks Kilise kurumsallaşınca, eyalet başkentinin piskoposu olan ve din işlerinde eyalete başkanlık yapan görevliye verilmiş isimdir.

Kökenleri

Roma İmparatorluğu'nda Hıristiyanlık yayıldıkça, kent çevrelerinde daha büyük inanan toplulukları bulunmaya başladı. Bu tür şehirlerin Piskoposu, piskoposluk bölgesinin başkenti olduğu eyalette onurlu bir üstünlüğe sahip olmaya başlamış ve bazıları kendi Primus Inter Pares'lerine sahip diğer eyaletler üzerinde bile bir üstünlük kazanmıştır. 3. Yüzyıl'ın ortalarına gelindiğinde Kartaca, Roma Kuzey Afrikası'nın önde gelen piskoposluk merkezi haline gelmişti.

İznik Konsili, seküler Roma planları doğrultusunda dini piskoposluk yapısının giderek standartlaşmasına uygun olarak bu düzenlemeyi kanon hukuku olarak kodlamıştır. Ayrıca, bir eyaletin başkanlığını yürüten piskoposlara atıfta bulunan "Metropolit" teriminin belgelenmiş ilk kullanımını da sağlamıştır. Roma, İskenderiye ve Antakya'nın dini önemi o kadar artmıştı ki, 4. yüzyılın başlarında her biri birden fazla piskoposluk eyaleti üzerinde uzun süredir tanınan yargı yetkisine sahip olmuşlardır. İskenderiye, Roma Mısır'ı, Roma Libya'sı ve Pentapolis üzerinde üstünlük elde etmiştir. Roma Piskoposu ise şehrin 100 mil çevresindeki eyaletler üzerinde primitif yetkiye sahipti.