Latin edebiyatı

Latin edebiyatı ya da Roma edebiyatı, Antik Roma yazılı kültürünün oluşturduğu edebî birikim. Yunan edebiyatının etkisinde olan bu edebiyat Yunan edebiyatının devamı niteliğindedir. En verimli ve parlak dönemini MÖ 78 ile MS 14 yılları arasında Altın Çağ adı verilen dönemde yaşamıştır.

Dönemler

Edebiyat öncesi çağ

Tam olarak saptanamayan bir tarihten Birinci Pön Savaşı'nın sonuna dek olan dönem. Eski Latince eserler verilen bu döneme ayrıca Erken Latin Edebiyatı adı da verilir.

MÖ 240-80 Latin edebiyatının ilk veya başlangıç çağı

MÖ 241'den Sulla'nın MÖ 78'deki ölümüne dek olan dönem.

Altın Çağ

Sulla'nın ölümünden 14'te Augustus'un ölümüne dek süren dönem. Klasik Dönem adı da verilmekte olup iki alt başlıkta incelenmektedir.

Caesar ya da Cicero Dönemi

Sulla'nın ölümünden MÖ 44'te Caesar'ın ya da MÖ 43'te Cicero'nun ölümüne dek. Konsül, söylevci Cicero ile Lucreitus'un yapıtlarının gerçekleştiği dönemdir. Yazarların didaktik üslubu dolayısıyla bir söylev dönemi havasında geçmiştir.

Augustus Dönemi

MÖ 44 ya da 43'ten MS 17'ye dek. Latin edebiyatının en büyük üç şairinin yetiştiği ve eserler verdiği dönem olarak nitelendirilmektedir. Bu dönemde şair Vergilius, Horatius, Ovidius, Titus Livius, Tacitus ve Seneca'nın eserleriyle karşılaşılır.

İç savaşlardan sonra gelen Augustus dönemi ile başlayan Pax Romana barış ve iç huzuru getirmiştir. Augustus döneminden başlayarak dışarıda toprak ele geçirmek amacıyla çıkılan seferler de gittikçe azalmıştır. İmparatorların pek çoğu Roma İmparatorluğu'nun yeterince büyüdüğünü kabul etmişlerdir. Bununla birlikte dışarıdaki genişleme bu dönem boyunca sürmüştür. Bu dönemde ele geçirilen toprakların büyük bir kesimi Yunan ve Roma kültürünün izlerini taşıyacaktır ve birçoğunda da Latince egemen olacaktır.

Gümüş Çağ

14'ten I. Justinianus'un 550'de hukuk alanında yaptığı yeniliklere dek olan dönem. İmparatorluk Dönemi de denen bu çağ da kendi içinde üçe ayrılır.

İmparatorluğun altın çağı

Tiberius'tan Trajan'a dek (14-117).

İmparatorluğun gümüş çağı

Hadrianus'tan Nerva-Antoninlerin sonuna dek (117-192).

İmparatorluğun düşüş çağı

193'ten Corpus Iuris Civilis'in yürürlüğe girmesine dek (550).

Hristiyan edebiyatı

2. yüzyıldan 6. yüzyıla dek. 6. ve 7. yüzyıllarda daha çok yayılarak ve düşünülmeyen gelişmelerle birlikte ilerlemesini sürdürür.

Orta Çağ Latin edebiyatı

Hristiyan dünyası bu edebiyat sayesinde tüm Avrupa'da kendisini ifade etmeyi sürdürmüştür. 14. ve 16. yüzyıllarda kendini kanıtlamıştır.

Hümanist Latin edebiyatı

Günümüze dek.

Konuyla ilgili yayınlar

Erim, Müzehher (1987). "Lâtin Edebiyatı". Remzi Kitabevi.
Öyken, E., & Güven Günay, E.B. (2023). Kum Tanelerini Saymak: Latin Şiirinde Öznel Zaman Algısına Kavramsal Metafor Açısından Bakış. Felsefe Arkivi, 0(58), 179-252. https://doi.org/10.26650/arcp.1292285