Lamponeia
Lamponeia (Antik Yunanca: Λαμπώνεια), Lamponia (Λαμπωνία), Lamponium veya Lamponion (Λαμπώνιον), Anadolu'nun Biga bölgesinin güney kıyısında bulunan bir Aiol kentidir. Arkeolojik kalıntıları, Türkiye'nin Çanakkale iline bağlı Ayvacık ilçesindeki Kozlu köyünün kuzeyinde yer almaktadır.[1] Bölge ilk olarak 1849 yılında Platon de Tchiatcheff tarafından ziyaret edilmiş ve daha sonra 1882 yılında yakınındaki Assos'un da kazısını yapan Joseph Thacher Clarke ve 1896 yılında Walther Judeich tarafından Lamponeia kenti olarak tanımlanıp araştırılmıştır.[2]
Tarih
değiştirLamponeia, 565 metre yükseklikte, güneybatı-kuzeydoğu yönünde uzanan ve kuzeydeki dar bir vadinin paralelinde, 3 km uzunluğunda bir dağın uzun sırtında yer almaktadır. Bu vadi, Assos'u orta Karamenderes vadisindeki şehirlere bağlamaktaydı.[3] Güneyde ise Troad'ın güney kıyısındaki deniz trafiğini kontrol edebilecek bir konuma sahiptir. Yerleşim yeri, 800 metre uzunluğunda olup MÖ 6. yüzyıla tarihlenen kaba yonu taş ve kayalardan oluşan 7 metre kalınlığındaki bir sur duvarı ile çevrelenmektedir.[4] Assos'a batıdan gelip giden trafiği kontrol eden stratejik konumunun, Lamponeia'nın MÖ 512'de Pers komutanı Otanis tarafından ele geçirilme nedenini açıklayabileceği düşünülmektedir.[5]
Strabon, MÖ 5. yüzyılın ortalarında yaşamış olan tarihçi Lesboslu Hellanikus'a dayanarak, Lamponeia'nın kökeninin Aiol bir Yunan yerleşimi olduğunu ve Assos'un ikincil bir kuruluşu olarak kabul edildiğini belirtir.[6] MÖ 5. yüzyılda kent, Delos Birliği'nin bir üyesiydi ve Hellespont bölgesinin bir parçası olarak Atina'ya (MÖ 430/29'da bir defaya mahsus 1.400 drahmi olmak üzere) genellikle 1.000 drahmi miktarında cüzi bir haraç ödemekteydi.[7] MÖ 5. yüzyılın sonları ve 4. yüzyılın başlarında kent bronz sikkeler basmış, ancak daha sonra Lamponeia'ya tarihi kayıtlarda rastlanmamaktadır.[8] Şehrin, kısa bir süre sonra Assos'a dahil edilmiş ve Kozlu köyünün kuzeyindeki alanın terk edilmiş olması muhtemeldir.[9] Geç Roma ve orta Bizans dönemine ait buluntular, bu dönemde korsanlar ve haydutlara karşı bir savunma önlemi olarak alanın yeniden iskan edildiğini düşündürmektedir.[10]
Kaynakça
değiştirBibliyografya
değiştir- J.M Cook, The Troad: Arkeolojik ve Topografik Bir Çalışma (Oxford, 1973) 261–4.
- S. Mitchell, 'Lamponeia', MH Hansen ve TH Nielsen (eds), An Inventory of Archaic and Classical Poleis (Oxford, 2004) no. 783.