Ayvacık, Çanakkale
Ayvacık, Türkiye'nin kuzeybatısında, Çanakkale iline bağlı bir ilçedir. Ege Denizi kıyısında yer almasıyla hem tarihi hem de doğal güzellikleriyle öne çıkar.
Ayvacık | |
---|---|
![]() Ayvacık ilçesinin Türkiye'deki konumu | |
![]() İlçe sınırları haritası | |
Ülke | Türkiye |
İl | Çanakkale |
Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
Belde sayısı | 1[1] |
Köy sayısı | 64[1] |
İdare | |
• Kaymakam | Salih Sak[2] |
• Belediye başkanı | Mesut Bayram[3] (CHP) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 874 km² |
Rakım | 341 m |
Nüfus (2024) | |
• Toplam | 35.088 |
• Kır | - |
• Şehir | - |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
Posta kodu | 17860 |
İl alan kodu | 0286 |
İl plaka kodu | 17 |
İlçe, antik çağlardan beri önemli bir yerleşim yeri olmuştur. Özellikle Assos Antik Kenti ve Kaz Dağları gibi tarihi ve doğal alanlarıyla tanınır. Assos, antik dönemde önemli bir liman kenti olup, günümüzde Athena Tapınağı ve antik tiyatrosuyla ziyaretçileri cezbeder. Kaz Dağları ise zengin bitki örtüsü ve oksijen seviyesiyle doğaseverlerin uğrak noktasıdır.
Ayvacık'ın ekonomisi ağırlıklı olarak tarım, hayvancılık ve turizme dayanır. Özellikle zeytincilik ilçenin önemli geçim kaynaklarından biridir. Ayrıca, ilçenin 83 km'lik sahil şeridi boyunca yer alan koylar ve plajlar, yaz aylarında turistlerin ilgisini çeker.[4] Sivrice Plajı ve Küçükkuyu Sahili, deniz turizmi açısından popüler destinasyonlardır.[5]
İlçenin yüzölçümü 874 km² olup, bunun %52'si ormanlık alanlarla kaplıdır. Denizden yüksekliği 270 metredir. İlçeye bağlı 64 köy bulunmaktadır.[4]
Doğuda Balıkesir ili, batıda Ege Denizi, güneyde Edremit Körfezi, kuzeyde ise Bayramiç ve Ezine ilçeleri ile çevrilidir. 2024 yılı itibarıyla ilçe nüfusu 35.088, ilçe merkezinin nüfusu ise 10.575'tir.[6][7]
Tarih
değiştirBu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Ayvacık, Çanakkale ilinin güneyinde yer alan ve tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış köklü bir yerleşim yeridir. Antik çağlardan itibaren önemli bir merkez olan Ayvacık, özellikle Assos Antik Kenti ve Kaz Dağları ile bilinmektedir.
Bölgenin bilinen en eski yerleşimlerinden biri olan Assos Antik Kenti, M.Ö. 6. yüzyıla kadar uzanan geçmişiyle dikkat çeker. Assos, deniz ticareti ve kültürel faaliyetleriyle öne çıkmış, Arkaik Çağ'da inşa edilen Athena Tapınağı gibi yapılarıyla ün kazanmıştır.[8]
Osmanlı İmparatorluğu döneminde Ayvacık, stratejik konumu nedeniyle önemli bir yerleşim yeri olmuştur. Özellikle Babakale, Osmanlı döneminde inşa edilen ve Anadolu'nun en batı ucunda yer alan bir kale olarak dikkat çeker. Babakale Kalesi, 1722-1729 yılları arasında Osmanlı padişahı III. Ahmed döneminde, Kaptan-ı derya Kaymak Mustafa Paşa tarafından Fransız korsanlarına karşı korunmak amacıyla inşa edilmiştir.[9]
Kurtuluş Savaşı sırasında, 28 Mayıs 1919'da Yunan kuvvetleri Ayvacık'ı işgal etmeye başlamış ve 4 Temmuz 1920'de ilçe merkezini ele geçirmiştir. Ayvacıklılar, Hafız Ahmet Hamdi Efendi liderliğinde Ayvacık Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ni kurarak direnişe geçmişlerdir. Büyük Taarruz sonrasında, 21 Eylül 1922'de Ayvacık, Türk kuvvetleri tarafından işgalden kurtarılmıştır.[10]
Cumhuriyet döneminde, Ayvacık 1926'da Ezine ilçesine bağlanmış, ancak 1928'de Milli Mücadele'ye katkılarından dolayı tekrar müstakil ilçe statüsüne kavuşmuştur.[10]
Günümüzde Ayvacık, tarihi ve doğal zenginlikleriyle hem kültürel geziler hem de doğa tatilleri için ideal bir destinasyon olarak öne çıkmaktadır. Assos Antik Kenti, Babakale Kalesi ve Kaz Dağları gibi önemli tarihi ve doğal alanlarıyla ziyaretçileri cezbetmektedir.
Coğrafya
değiştirİklim
değiştirAyvacık, Çanakkale iklimi | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | |
En yüksek sıcaklık (°C) | 9,2 | 10,2 | 12,8 | 16,4 | 21,4 | 26,1 | 29,1 | 29,4 | 24,8 | 19,7 | 15,2 | 10,8 | |
Ortalama sıcaklık (°C) | 6,9 | 7,5 | 9,0 | 13,0 | 17,7 | 22,2 | 24,9 | 25,0 | 20,9 | 16,4 | 12,5 | 8,5 | |
Ortalama yağış (mm) | 139 | 126 | 89 | 67 | 33 | 12 | 1 | 1 | 24 | 81 | 137 | 154 | |
Ortalama nem (%) | 74 | 73 | 71 | 69 | 65 | 58 | 54 | 55 | 61 | 69 | 74 | 76 | |
Ortalama güneşlenme süresi | 5,9 | 6,7 | 8,7 | 10,3 | 12,2 | 13,0 | 13,0 | 12,2 | 10,7 | 8,8 | 7,1 | 6,0 | |
Kaynak: Climate Data[11] |
Yönetim
değiştirBelediye başkanları
değiştirSeçim | İsim | Parti | |
---|---|---|---|
1963 | Abdulbaki Eren | Adalet Partisi | |
1968 | |||
1973 | Metin Özerdem | Cumhuriyet Halk Partisi | |
1977 | Mustafa Fikri Enengin | ||
1984 | Ali Nihat Tangör | Doğru Yol Partisi | |
1989 | Mustafa Aydın | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | |
1994 | Mustafa Yeşil | Doğru Yol Partisi | |
1999 | Semra Aydın | Cumhuriyet Halk Partisi | |
2004 | Mehmet Ünal Şahin | Adalet ve Kalkınma Partisi | |
2009 | |||
2014 | |||
2019 | Mesut Bayram | Cumhuriyet Halk Partisi | |
2024 |
Mahalleler
değiştirAyvacık'ın 6 mahallesinin tamamı ilçe merkezinde yer almaktadır.[12] Merkez mahalleleri dışında en kalabalık yerleşim yerlerinden biri, turistik ve ekonomik faaliyetleriyle öne çıkan Behram (Assos) köyüdür.
- Fatih Mahallesi
- Gökçetepe Mahallesi
- Hamdibey Mahallesi
- Mıhlı Mahallesi
- Sahil Mahallesi
- Ümmühan Mahallesi
Köyler
değiştirAyvacık ilçesi, Çanakkale iline bağlı olup, toplamda 64 köy ve 1 beldeye sahiptir.[13] Belde Küçükkuyu'dur. Aşağıda Ayvacık ilçesinin köylerinin alfabetik listesi bulunmaktadır:
- Adatepe
- Ahmetçe
- Ahmetler
- Akçin
- Arıklı
- Babadere
- Babakale
- Bademli
- Baharlar
- Bahçedere
- Balabanlı
- Behram
- Bektaş
- Bilaller
- Budaklar
- Büyükhusun
- Cemaller
- Çakmaklar
- Çaltı
- Çamkalabak
- Çamköy
- Çınarpınar
- Demirci
- Dibekli
- Erecek
- Gülpınar
- Güzelköy
- Hüseyinfakı
- İlyasfakı
- Kayalar
- Keçikaya
- Kestanelik
- Kırca
- Kısacık
- Kocaköy
- Korubaşı
- Koyunevi
- Kozlu
- Kösedere
- Kulfal
- Kuruoba
- Küçükçetmi
- Küçükhusun
- Misvak
- Naldöken
- Nusratlı
- Paşaköy
- Pınardere
- Sapanca
- Sazlı
- Söğütlü
- Süleymanköy
- Şapköy
- Tabaklar
- Tamış
- Tartaşık
- Taşağıl
- Taşboğaz
- Tuzla
- Tuztaşı
- Uzunalan
- Yeniçam
- Yeşilyurt
- Yukarıköy
Nüfus
değiştirYıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
1935[14] | 18.348 | 1.631 | 16.717 |
1940[15] | 18.418 | 1.308 | 17.110 |
1945[16] | 20.458 | 2.406 | 18.052 |
1950[17] | 21.610 | 1.444 | 20.166 |
1955[18] | 23.435 | 1.829 | 21.606 |
1960[19] | 24.462 | 1.908 | 22.554 |
1965[20] | 25.353 | 2.277 | 23.076 |
1970[21] | 26.459 | 2.452 | 24.007 |
1975[22] | 27.148 | 3.120 | 24.028 |
1980[23] | 28.194 | 3.769 | 24.425 |
1985[24] | 28.092 | 4.243 | 23.849 |
1990[25] | 30.534 | 5.595 | 24.939 |
2000[26] | 30.502 | 6.475 | 24.027 |
2007[27] | 30.387 | 7.609 | 22.778 |
2008[28] | 30.409 | 7.642 | 22.767 |
2009[29] | 30.144 | 7.538 | 22.606 |
2010[30] | 30.027 | 7.457 | 22.570 |
2011[31] | 30.285 | 7.619 | 22.666 |
2012[32] | 30.448 | 7.920 | 22.528 |
2013[33] | 30.735 | 7.758 | 22.977 |
2014[34] | 32.187 | 8.480 | 23.707 |
2015[35] | 31.423 | 8.271 | 23.152 |
2016[35] | 31.683 | 8.599 | 23.084 |
2017[35] | 32.136 | 8.920 | 23.216 |
2018[35] | 33.568 | 8.881 | 24.687 |
2019[35] | 33.356 | 9.107 | 24.249 |
2020[35] | 33.751 | 9.343 | 24.408 |
2023[36] | 30.735 | 7.758 | 22.977 |
2024[37] | 35.088 | 10.575 | 24.513 |
Eğitim
değiştirAyvacık, Çanakkale'nin eğitim altyapısı, Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı kurumlar aracılığıyla yürütülmektedir. İlçede çeşitli seviyelerde eğitim veren devlet okullarının yanı sıra bazı özel eğitim kurumları da bulunmaktadır. İlköğretim ve ortaöğretim düzeyinde faaliyet gösteren okullar, hem merkezde hem de kırsal mahallelerde dağılmış durumdadır. Ayrıca ilçede bir Halk Eğitim Merkezi de bulunmaktadır. Bu merkezde, çeşitli yaş gruplarına yönelik mesleki ve kişisel gelişim kursları düzenlenmektedir.
Ayvacık İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü verilerine göre, ilçede toplam 30 okul/kurum bulunmaktadır. Bu kurumlarda 226 derslik, 370 öğretmen ve 4.016 öğrenci yer almaktadır.
İlkokullar
değiştirAyvacık ilçesinde hizmet veren ilkokullar şunlardır[38]:
- 21 Eylül İlkokulu
- Çankaya İlkokulu
- Babakale İlkokulu
- Behram İlkokulu
- Gülpınar İlkokulu
- İsmail Taner İlkokulu
- Korubaşı İlkokulu
- Kösedere İlkokulu
- Küçükkuyu İlkokulu[39]
- Tuzla İlkokulu
- Yukarıköy İlkokulu
Ortaokullar
değiştirİlçede faaliyet gösteren ortaokullar şunlardır[40]:
- Atatürk Ortaokulu
- Korubaşı Ortaokulu
- Kösedere Ortaokulu
- Küçükkuyu Fernur Sözen Ortaokulu
- Şehit J. Uz. Çvş. Aycan Özdil Yatılı Bölge Ortaokulu
- Ümmühan Hatun Ortaokulu
Lise ve mesleki eğitim kurumları
değiştirAyvacık ilçesinde hizmet veren lise ve mesleki eğitim kurumları şunlardır[41]:
Anaokulları ve diğer eğitim kurumları
değiştirİlçede okul öncesi eğitim ve diğer eğitim hizmetleri sunan kurumlar şunlardır:
- Ayvacık Vilayetler Hizmet Birliği Anaokulu
- Fernur Sözen Anaokulu
- Halk Eğitim Merkezi
- Ayvacık Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulu
Yükseköğretim
değiştirÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'ne (ÇOMÜ) bağlı Ayvacık Meslek Yüksekokulu, ilçede yükseköğretim hizmeti sunmaktadır. Bu yüksekokulda, yerel ihtiyaçlara uygun programlar kapsamında eğitim verilmektedir ve öğrencilere hem teorik hem de uygulamalı bilgi kazandırılmaktadır. Ayvacık MYO, bölgenin sosyoekonomik gelişimine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
Turizm
değiştirAyvacık, zengin kültürel mirası, antik kentleri, doğal plajları ve geleneksel köyleriyle hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir.
Tarihi ve kültürel zenginlikler
değiştirAssos Antik Kenti (Behramkale)
Assos, Çanakkale'nin Ayvacık ilçesine bağlı Behramkale köyü sınırlarında yer alan, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle öne çıkan önemli bir antik kenttir. M.Ö. 7. yüzyılda, Midilli Adası'ndan gelen Aiol kolonistleri tarafından kurulan Assos, tarih boyunca birçok medeniyetin etkisi altında kalmış ve önemli bir kültür merkezi olmuştur. Kent, M.Ö. 4. yüzyılda ünlü filozof Aristoteles'in üç yıl boyunca yaşamış ve burada bir felsefe okulu kurmuş olmasıyla da tarihi açıdan büyük bir öneme sahiptir. Assos, aynı zamanda Hristiyanlık tarihinde de önemli bir yer tutar; Aziz Pavlus'un bu kenti ziyaret ettiği bilinmektedir.
Assos Antik Kenti'nin en dikkat çekici yapılarından biri, kentin en yüksek noktasında bulunan ve M.Ö. 6. yüzyılda Dor üslubunda inşa edilen Athena Tapınağı'dır. Bu tapınak, Anadolu'da Dor tarzında inşa edilmiş tek tapınak olarak büyük bir öneme sahiptir. Tapınak, günümüzde büyük bir kısmı ayakta olmasa da, özellikle çevresindeki manzarası ile ziyaretçilere etkileyici bir görüntü sunmaktadır. Kentte ayrıca Agora, Gymnasium, Bouleuterion (meclis binası), Tiyatro ve Nekropol gibi yapılar da bulunmaktadır. Bu yapılar, antik kentin sosyal ve kültürel hayatı hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Assos'ta gerçekleştirilen ilk arkeolojik kazılar, 1881-1883 yılları arasında Amerikalı arkeologlar tarafından yapılmıştır.[45] Ancak 1981 yılından itibaren Türk arkeologlar tarafından sürdürülen kazılar, kentin tarihine ışık tutmaya devam etmektedir. Son yıllarda yapılan kazılarda 2200 yıllık mozaikler ve 1800 yıllık anıt mezarlar gibi önemli buluntular keşfedilmiştir.
Assos günümüzde hem tarihi kalıntıları hem de doğal güzellikleriyle büyük bir turistik cazibe merkezidir. Behramkale köyü, taş evleri ve dar sokaklarıyla otantik bir atmosfer sunmakta olup, antik kentin yanı sıra ziyaretçilerine huzurlu bir köy yaşamı da sunmaktadır. Assos, tarih ve doğanın iç içe geçtiği, zengin kültürel mirasıyla keşfetmeye değer bir destinasyon olmaya devam etmektedir. Assos, 2017 yılından beri UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi'nde bulunmaktadır.[46]
Babakale Kalesi
Babakale Kalesi, Çanakkale'nin Ayvacık ilçesine bağlı Babakale köyünde yer alan Osmanlı dönemine ait bir kaledir. Osmanlı padişahı III. Ahmed döneminde, 18. yüzyılın başlarında inşa edilmiştir. Kale, Osmanlı'nın inşa ettiği en son kale olma özelliğine sahiptir. Dönemin kaptan-ı deryası Kaymak Mustafa Paşa'nın emriyle, bölgedeki korsan saldırılarına karşı korunma amacıyla inşa edilmiştir.[47]
Kale, dikdörtgen plana sahip olup surları denize doğru uzanmaktadır. Dört burç ve mazgallarla güçlendirilmiş yapının iç kısmında bir cami ve su sarnıçları bulunmaktadır. Stratejik konumu sayesinde Osmanlı denizciliğinde önemli bir nokta olmuştur. Günümüzde kale, ziyaretçilere açık olup bölgedeki en önemli tarihi turistik yerlerden biridir.[48]
Apollon Smintheion Ören Yeri
Apollon Smintheion Ören Yeri, Çanakkale'nin Ayvacık ilçesine bağlı Gülpınar köyünde yer alan antik bir kutsal alandır. Tapınak, Anadolu'daki Helenistik dönem tapınakları arasında önemli bir yere sahiptir ve özellikle Troas bölgesinin dini merkezi olarak kabul edilmektedir.[49]
Tapınağın adandığı Apollon Smintheios, "Farelerin Koruyucusu Apollon" anlamına gelmektedir. Bu unvanın, bölgedeki fare istilalarına karşı korunma amacı taşıdığı düşünülmektedir.[50] Homeros'un İlyada destanında da Apollon'un "Smintheios" sıfatıyla anıldığı ve bu kutsal alanın Truva Savaşı bağlamında önemli bir rol oynadığı belirtilmektedir. Tapınak, MÖ 2. yüzyılda inşa edilmiş olup İyon düzeninde tasarlanmıştır. Özellikle kabartmalarla süslenmiş frizleri, Truva Savaşı'nı anlatan betimlemeleriyle dikkat çekmektedir.[51] Yapının büyük bir bölümü günümüze kadar korunmuş olup, kazı çalışmaları sayesinde önemli arkeolojik buluntular ortaya çıkarılmıştır. Günümüzde Apollon Smintheion, tarih ve arkeoloji meraklıları için önemli bir ziyaret noktasıdır.[52]
Doğal güzellikler ve plajlar
değiştirKadırga Koyu
Kadırga Koyu, Çanakkale'nin Ayvacık ilçesine bağlı Assos (Behramkale) bölgesinde yer alan, tertemiz denizi ve doğal güzellikleriyle öne çıkan bir koydur. Assos'a yaklaşık 2 kilometre mesafede bulunan koy, özellikle yaz aylarında hem yerli hem de yabancı turistler tarafından yoğun ilgi görmektedir.[53]
Koy, adını Osmanlı donanmasının burada gemilerini demirlemesinden almıştır. Uzun ve geniş sahili ince çakıl taşlarıyla kaplıdır ve denizi berrak olup genellikle dalgasızdır. Bu özellikleri sayesinde özellikle dalış ve yüzme için oldukça elverişlidir. Koyun çevresi, zeytin ağaçları ve doğal bitki örtüsüyle çevrili olup huzurlu bir tatil ortamı sunmaktadır. Bölgedeki tesisler, doğayla uyumlu yapılarıyla dikkat çeker ve genellikle küçük oteller ve kamp alanları şeklinde hizmet vermektedir.[53][54]
Mıhlı Şelalesi
Mıhlı Şelalesi, Çanakkale'nin Ayvacık ilçesinin Küçükkuyu beldesinde yer alan doğal bir güzelliktir. Kaz Dağları'nın eteklerinde bulunan şelale, temiz havası, yemyeşil doğası ve serin sularıyla doğaseverlerin ilgisini çeken popüler bir destinasyondur.[55][56]
Şelale, Mıhlı Çayı üzerinde yer almakta olup, aynı zamanda antik dönemden kalma tarihi bir taş köprüye de ev sahipliği yapmaktadır. Roma dönemine ait olduğu düşünülen bu köprü, bölgenin tarihi dokusunu korumasına katkı sağlamaktadır.[55] Şelalenin oluşturduğu doğal havuzlar, özellikle yaz aylarında serinlemek isteyen ziyaretçiler için ideal bir noktadır. Mıhlı Şelalesi ve çevresi, trekking ve doğa yürüyüşleri için uygun parkurlara sahiptir. Zengin bitki örtüsü, çınar ağaçları ve kuş sesleriyle huzurlu bir atmosfer sunan bölge, doğa fotoğrafçılığı için de cazip bir mekandır.[57] Ayrıca şelalenin çevresinde bulunan küçük tesisler ve piknik alanları, ziyaretçilere dinlenme imkânı sunmaktadır.
Ayvacık plajları
değiştirÇanakkale ilinin Ege Denizi kıyısında yer alan Ayvacık ilçesi, doğal ve tarihi zenginliklerinin yanı sıra sahip olduğu plajlarla da önemli bir turizm potansiyeline sahiptir. Bölge, özellikle yaz aylarında hem yerli hem de yabancı turistler tarafından tercih edilmekte; el değmemiş doğası, berrak denizi ve sakin atmosferiyle dikkat çekmektedir. Ayvacık kıyıları boyunca yer alan plajlar, farklı fiziki özellikler ve kullanım imkânları sunmaktadır.
Sivrice Plajı, Assos Antik Kenti'ne yakın konumuyla bilinen, taşlık yapıya sahip bir kıyı şerididir. Özellikle berrak denizi ve sessiz ortamıyla öne çıkan plaj, doğal yapısını büyük ölçüde korumuş olup, küçük ölçekli konaklama tesislerine ev sahipliği yapmaktadır. Bu özellikleriyle Sivrice Plajı, kitlesel turizmden ziyade bireysel ve doğa odaklı turizme hizmet etmektedir.[58]
Behramkale Köyü yakınlarında yer alan Kadırga Koyu, geniş kumsalı ve temiz denizi ile bölgenin en çok bilinen plajlarındandır. Plaj, hem ücretli işletmelere hem de halkın kullanımına açık serbest alanlara sahiptir. Yüzme açısından güvenli bir koy olmasının yanı sıra, yakın çevresinde çeşitli turistik altyapı da gelişmiştir.[59] Koyunevi Köyü'nün sahil kısmında bulunan Sokakağzı Plajı, kumluk yapısı ve çabuk derinleşen deniz tabanı ile karakterizedir. Bölge, son yıllarda özellikle kamp turizmi açısından öne çıkmaktadır. Plajın çevresinde kamp alanları, butik pansiyonlar ve yazlık işletmeler bulunmaktadır.[60]
Korubaşı mevkiinde yer alan Yeşil Liman, küçük bir koy niteliğinde olup, tesisleşmenin son derece sınırlı olduğu doğal bir plajdır. Ziyaretçiler genellikle günübirlik kullanım amacıyla gelmekte, alanın sakinliği ve doğallığı tercih sebebi olmaktadır. Bu yönüyle Yeşil Liman, koruma altına alınması gereken doğal kıyı tiplerinden biri olarak değerlendirilmektedir.
Ayvacık ilçe merkezine yaklaşık 30 kilometre mesafede yer alan Gülpınar Halk Plajı, ücretsiz erişim imkânı sunan, geniş bir kumsala sahip kamusal alandır. Bölge halkı ve kampçılar tarafından sıkça tercih edilen plaj, çevresindeki arkeolojik alanlar ve termal kaynaklarla birlikte düşünüldüğünde kültürel turizm açısından da önem arz etmektedir.[58]
Geleneksel köyler
değiştirAdatepe Köyü
Adatepe Köyü, Kaz Dağları'nın batı eteklerinde yer alan tarihi ve doğal güzellikleriyle ünlü bir köydür. Antik dönemlerden Osmanlı'ya kadar uzanan köklü geçmişiyle dikkat çeken Adatepe, geleneksel taş mimarisi, dar sokakları ve doğal atmosferiyle korunmuş nadir köylerden biridir.
Köy, tarih boyunca Rumlar ve Türklerin bir arada yaşadığı bir yerleşim yeri olmuştur. 20. yüzyılın başlarına kadar Rum nüfusunun ağırlıklı olduğu Adatepe, mübadele sonrasında Türklerin yerleştiği bir köy haline gelmiştir.[61] Günümüzde köydeki taş evler restore edilerek koruma altına alınmış ve turizme kazandırılmıştır.[62][63]
Adatepe, doğal güzellikleriyle de ünlüdür. Köyün hemen yakınında bulunan Zeus Altarı, mitolojik önemiyle bilinir ve eşsiz bir manzaraya sahiptir.[64] Kaz Dağları'nın temiz havası ve yeşillikler içindeki konumu, köyü özellikle doğa tutkunları için cazip bir destinasyon haline getirmektedir. Köyde organik tarım ve zeytincilik yaygındır; aynı zamanda butik oteller ve sanat atölyeleri gibi turistik işletmeler de bulunmaktadır.[65] Geleneksel taş evleri, zengin kültürel dokusu ve huzurlu atmosferiyle Adatepe Köyü, hem tarih hem de doğa meraklıları için önemli bir ziyaret noktasıdır.[62]
Yeşilyurt Köyü
Yeşilyurt Köyü, Çanakkale'nin Ayvacık ilçesine bağlı, Kaz Dağları'nın eteklerinde konumlanmış tarihi ve doğal dokusunu koruyan özgün bir köydür. Antik dönemdeki adıyla “Büyük Çetmi” olarak da bilinen köy, taş mimarisi, temiz havası ve huzurlu atmosferiyle öne çıkar.[66]
Tarihi çok eskilere dayanan Yeşilyurt Köyü, Rum ve Türk nüfusun uzun yıllar birlikte yaşadığı yerleşim yerlerinden biridir. Zamanla Rum nüfusun göçüyle Türkler ağırlık kazanmış; ancak mimari ve kültürel yapı korunarak günümüze ulaşmıştır. Köydeki taş evler, yöreye özgü işçilikle inşa edilmiştir ve büyük bölümü günümüzde restore edilerek butik otel ya da pansiyon olarak kullanılmaktadır.[66]
Yeşilyurt, özellikle Kaz Dağları'nın oksijen zenginliği ve doğal güzellikleri sayesinde doğa yürüyüşleri, yoga kampları ve sağlıklı yaşam aktiviteleri için tercih edilen bir merkez hâline gelmiştir. Köyde zeytinyağı üretimi önemli yer tutar; geleneksel yöntemlerle üretilen zeytinyağları ve sabunlar, yerli ürün pazarlarında ve köydeki küçük dükkânlarda satışa sunulur.[67]
Bölge, mitolojik olarak da önem taşır. Homeros'un İlyada destanında adı geçen Kaz Dağları'nın eteklerinde yer alması, köye ayrı bir kültürel değer katar.
Kaynakça
değiştir- ^ a b "Mahalli İdareler". 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2025.
- ^ "Kaymakam Salih SAK". 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2025.
- ^ "Ayvacık Belediye Başkanı Mesut BAYRAM".
- ^ a b = chatgpt.com "T.C. Çanakkale Ayvacık Belediyesi - İlçe Tanıtım"
|url=
değerini kontrol edin (yardım). canakkaleayvacik.bel.tr. Erişim tarihi: 1 Nisan 2025. - ^ "Ayvacık'da gezilecek en iyi 10 yer". Tripadvisor. 23 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2025.
- ^ "AYVACIK NÜFUSU, ÇANAKKALE". nufusune.com. 23 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2025.
- ^ "Ayvacık Nüfusu Çanakkale". nufusu.com. 17 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2025.
- ^ = chatgpt.com "Assos (Ayvacık)"
|url=
değerini kontrol edin (yardım). canakkale.ktb.gov.tr. Erişim tarihi: 1 Nisan 2025. - ^ Acıoğlu, Yusuf. "Çanakkale'deki Osmanlı Kaleleri". Academia. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2025.
- ^ a b = chatgpt.com "T.C. Çanakkale Ayvacık Belediyesi - Tarihçe"
|url=
değerini kontrol edin (yardım). canakkaleayvacik.bel.tr. Erişim tarihi: 1 Nisan 2025. - ^ "İklim Ayvacık (Türkiye)". Climate Data. 28 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ "T.C. Çanakkale Ayvacık Belediyesi - Mahallelerimiz". canakkaleayvacik.bel.tr. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2025.
- ^ = chatgpt.com "Köyler ve Beldeler"
|url=
değerini kontrol edin (yardım). canakkaleliler.org.tr. Erişim tarihi: 1 Nisan 2025. - ^ . "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Ayvacık Nüfusu - Çanakkale". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Çanakkale Ayvacık Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "Nüfus Durumu". T.C. Çanakkale Valiliği. Erişim tarihi: 31 Mart 2025.
- ^
- "Ayvacık Nüfusu - Çanakkale". nufusu.com. Erişim tarihi: 31 Mart 2025.
- "Çanakkale Ayvacık Nüfusu". nufusune.com. Erişim tarihi: 31 Mart 2025.
- ^ = chatgpt.com "İlçemize Bağlı İlkokullar"
|url=
değerini kontrol edin (yardım). ayvacik17.meb.gov.tr. 4 Aralık 2024. Erişim tarihi: 24 Nisan 2025. - ^ Şablon:Web sitesi
- ^ = chatgpt.com "İlçemize Bağlı Ortaokullar"
|url=
değerini kontrol edin (yardım). ayvacik17.meb.gov.tr. 4 Aralık 2024. Erişim tarihi: 24 Nisan 2025. - ^ "İlçemize Bağlı Liseler". ayvacik17.meb.gov.tr. 15 Mayıs 2024. 7 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2025.
- ^ Şablon:Web sitesi
- ^ Şablon:Web sitesi
- ^ Şablon:Web sitesi
- ^ "T.C. Çanakkale Ayvacık Belediyesi - Asos Antik Kenti". canakkaleayvacik.bel.tr. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2025.
- ^ "Archaeological Site of Assos". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). 28 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023.
- ^ "Ayvacık Babakale, Babakale'nin Hikayesi ve Gezilecek Yerleri". Assos Rehberi. 15 Kasım 2018. 28 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ "T.C. Ayvacık Kaymakamlığı - Asya Kıtasının En Batı Ucu: Babakale". canakkale-ayvacik.gov.tr. 9 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2025.
- ^ "T.C. Çanakkale Ayvacık Belediyesi - Apollon Symintheion Ören Yeri". canakkaleayvacik.bel.tr. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2025.
- ^ "APOLLON SMİNTHEUS KUTSAL ALANI". Türkiye Kültür Portalı. 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ = CSM01&distId = MRK "Apollon Smintheion Örenyeri"
|url=
değerini kontrol edin (yardım). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 29 Kasım 2024 tarihinde kaynağından = CSM01&DistId = MRK arşivlendi|arşivurl=
değerini kontrol edin (yardım). Erişim tarihi: 4 Nisan 2025. - ^ "Çanakkale Apollon Smintheion". Turkish Museum. 6 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ a b "Kadırga Koyu". Assos Rehberi. 8 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ "Kadırga Koyu | T.C. Küçükkuyu Belediye Başkanlığı". T.C. Küçükkuyu Belediye Başkanlığı. 7 Haziran 2023. 24 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ a b "Başdeğirmen – Mıhlı Şelalesi | T.C. Küçükkuyu Belediye Başkanlığı". T.C. Küçükkuyu Belediye Başkanlığı. 7 Haziran 2023. 24 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ "Mıhlı Şelalesi: Çanakkale'nin saklı güzelliği". Sözcü.com.tr. 9 Ağustos 2023. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ "T.C. Çanakkale Ayvacık Belediyesi - Mıhlı Şelalesi". canakkaleayvacik.bel.tr. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ a b "T.C. Çanakkale Ayvacık Belediyesi - Ayvacık Plajları". canakkaleayvacik.bel.tr. 20 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2025.
- ^ "Çanakkale Ayvacık'ta gidilecek en iyi plajlar". Yeni Bakış. 2 Temmuz 2024. 7 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2025.
- ^ = chatgpt.com "Çanakkale'nin Birbirinden Muhteşem Plajları ve Koyları"
|url=
değerini kontrol edin (yardım). HIS Blog. 15 Eylül 2021. Erişim tarihi: 24 Nisan 2025. - ^ "Adatepe". Assos Rehberi. 31 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ a b "T.C. Ayvacık Kaymakamlığı - Adatepe Köyü". canakkale-ayvacik.gov.tr. 10 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ "Adatepe Köyü". Assos Rehberi. 18 Ağustos 2018. 13 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ "Adatepe Köyü". Küçükkuyu Tanıtım Sitesi. 12 Nisan 2015. 6 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ "T.C. Çanakkale Ayvacık Belediyesi - Adatepe Köyü". canakkaleayvacik.bel.tr. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ a b "Yeşilyurt". Assos Rehberi. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
- ^ "T.C. Çanakkale Ayvacık Belediyesi - Yeşilyurt Köyü". canakkaleayvacik.bel.tr. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2025.
Dış bağlantılar
değiştir- Ayvacık belediyesi 11 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Çanakkale ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Türkiye'deki bir ilçe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |