KuzeyDoğa
KuzeyDoğa, Türkiye merkezli bir doğa koruma derneğidir. 2003 yılında kurulmuş olup Türkiye'nin doğusunda Karadeniz kıyılarından Ağrı Dağı'na kadar uzanan bölgede kuş izleme ve koruma, peyzaj koruması, yaban hayatı koridorlarının belirlenmesi ve ekolojik restorasyon faaliyetleri yürütmektedir. Merkezi Kars'ta yer almaktadır.
| KuzeyDoğa | |
|---|---|
| Kuruluş | 2003 |
| Kurucu | Çağan H. Şekercioğlu |
| Tür | Dernek |
| Amaç | Doğa koruma |
| Merkez | Kars, Türkiye |
| Resmî site | kuzeydoga.net |
Tarihçe
değiştirDernek ilk olarak biyoloji profesörü Çağan H. Şekercioğlu tarafından 2003 yılında Kars-Iğdır Biyoçeşitlilik Projesi olarak kuruldu. Ocak 2008'de KuzeyDoğa adını aldı.[1][2]
Dernek, 2006 yılından bu yana Doğu Anadolu bölgesindeki yaban hayatını yakalamak için hareketle tetiklenen kameralar yerleştirmektedir ("Hayvan Koridoru" projesi).[3] Aras Vadisi'ndeki Yukarı Çıyrıklı köyünde (Türkiye'nin her yıl faaliyet gösteren iki kuş halkalama istasyonundan biri) bir kuş araştırma ve eğitim merkezi kuruldu.[4]
KuzeyDoğa, 2011 yılından itibaren Türkiye'de kurt takibi yapan ilk kuruluş oldu.[5] Ocak 2012'de Orman ve Su İşleri Bakanlığı, KuzeyDoğa'nın 2008'deki teklifi doğrultusunda Kuzeydoğu Anadolu'da ülkenin ilk yaban hayatı koridorunu (81 kilometre uzunluğunda, 23.533 hektar) oluşturdu.[5]
Örgüt, 2013 yılında Sarıkamış'ta nesli tehlike altında olan Kafkas vaşaklarını izlemeye başladı.[6] Kuruluş, Orman ve Su İşleri Bakanlığı'ndan, Aras Vadisi'nde kuş türlerinin barındığı sulak alanı tehdit eden Tuzluca Barajı projesinden vazgeçilmesini istedi.[7] Ocak 2014'te KuzeyDoğa, göldeki su seviyesinin 2-3 metreye kadar düşmesi nedeniyle Kuyucuk Gölü'ndeki yaban hayatının tehlike altına girdiğini ve kuşların yırtıcı hayvanlar tarafından tehlikeye atıldığını, göldeki adacıktaki bitki örtüsü yerel çobanlar tarafından hayvanlarını beslemek için yok edildiğini ve su seviyesindeki düşüş, yetersiz su girişi ve yerel köylüler tarafından açılan yerel kuyulardan yeraltı suyunun aşırı çekilmesinden kaynaklandığını bildirdi.[8][9] Eylül 2014'te KuzeyDoğa'nın yönettiği uydu vericisinin yanında bir Mısır akbabası görüldü.[10]
KuzeyDoğa, Mayıs 2020'de Türkiye'de ilk kez rakun köpeklerini kayıt altına aldı. Hayvanların Doğu'dan Gürcistan üzerinden göç ettiği iddia edildi. Ekip, rakun köpekleri ve diğer benzer hayvanların potansiyel taşıyıcılar ve COVID-19 yayıcıları olarak tanımlandığı gerçeğiyle uyarıldı.[11]
Çalışmaları
değiştirKuzeyDoğa'nın merkezi bölgenin büyük şehri Kars'ta bulunmaktadır. Özel bağışlardan,[12] Türkiye hükûmetinden, Birleşmiş Milletler'den ve başta Whitley Doğa Fonu ve Christensen Fonu olmak üzere çeşitli uluslararası koruma gruplarından fon almaktadır. Kuruluşun öncelikli amacı bölgedeki göçmen kuş yaşamını belgelemek ve incelemektir. KuzeyDoğa'nın birçok Türk ve uluslararası kuruluş ve üniversiteyle ortaklığı bulunmaktadır.[13]
Odaklanma çabaları:
- Kuş izleme ve koruma: KuzeyDoğa araştırmacıları bugüne kadar bu bölgede 320'den fazla kuş türünü belgeledi;[14][15] bu, bugüne kadar tüm ülke genelinde kaydedilen tüm kuş türlerinin %70'inden fazlasını oluşturuyor. Kuruluşun geçmişte Iğdır'da Aras Nehri ve Kars'ta Kuyucuk Gölü istasyonları dahil olmak üzere iki adet kuş halkalama (kuş bantlama) istasyonu işletmişti. Toplum teknisyenleri, ilkbahar (Mart-Haziran) ve sonbahar (Ağustos-Ekim) göçleri sırasında kuşları yakalama, bantlama ve saymanın yanı sıra, küçük ötücü kuşlardan daha büyük akbabalara kadar çeşitli kuş türlerine coğrafi konum belirleyiciler ve uydu vericileri yerleştirdi.
- Peyzaj koruma çalışmaları kuruluşun kuşlara olan ilgisiyle yakından ilgilidir. En dikkate değer başarı, 2009 yılında 416 hektarlık Kuyucuk Gölü'nün Uluslararası Öneme Sahip Kuyucuk Gölü Ramsar Sulak Alanı olarak oluşturulması/belirlenmesidir.[16] Bu sığ göl, en az 229 türden çok sayıda göçmen kuşu barındırmaktadır ve yüzyıllar boyunca en az üç çevre köy tarafından bu amaçla kullanılmıştır.
- Yaban hayatı koridorları çalışmaları öncelikle Sarıkamış-Allahuekber Dağları Millî Parkı'nın ormanlık alanları ve çevresindeki büyük etobur omurgalılara ve merkezlere odaklanıyor.
- Büyük etobur ekolojisi çalışmaları Avrupa boz ayıları, gri kurtları ve Kafkas vaşaklarına odaklanıyor. Kuruluş bugüne kadar, öncelikle Hırvatistan'daki Zagreb Üniversitesi'nden Josip Kusak'ın işbirliğiyle 16'dan fazla ayı ve 11 kurdun tasmasını yakaladı.[17] Hayvanlara kısa süreliğine ve insani bir şekilde anestezi uygulanıyor, geçici GPS/GSM tasmaları takılıyor ve zarar görmeden serbest bırakılıyor. Bu takip tasmaları, bölgeye dağıtılan yaban hayatı kameralarından alınan bilgilerle birleşerek, KuzeyDoğa araştırmacılarının ekosistemin bu önemli üyelerinin aylar boyunca hareketlerini ve yaşam alanlarını tanımlamasına olanak tanıyor. Bu, yaban hayatı koridoru önerilerini besleyen temel bilgidir.
- Ekolojik restorasyon (sulak alanların korunması ve kuş göçüne bağlı): Kuruluşun çabaları arasında, Channel Adaları'ndaki Kaliforniya Eyalet Üniversitesi'nden Sean Anderson ile işbirliği içinde Kafkas Üniversitesi ve Kuyucuk Gölü'ndeki sulak alan restorasyon projeleri yer alıyor.[18]
- Eğitim: Türkiye'deki yerel ve ulusal çabalar ve uluslararası tanıtım (örneğin: Kuyucuk Gölü'nde yıllık Kuş Günü).
- Ekoturizm: Kuruluş, Türkiye'nin doğu bölgesindeki kuş ekoturizmine katkıda bulunmaktadır.
Kaynakça
değiştir- ^ "About us". KuzeyDoğa. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "Sekercioglu Laboratory". Sekercioglu Laboratory. 25 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ Serkan Ocak (19 Haziran 2012). "Motion-triggered cameras reveal wildlife in the eastern Anatolian region". Hurriyetdailynews.com. 6 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ Ocak, Serkan (28 Temmuz 2013). "Aras Kuş Cenneti müjdesi". Radikal. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ a b "Kuzeydoğa Derneği İle Orman Ve Su İşleri Bakanliği Türkiye'nin İlk Yaban Hayati Koridoru Ağaçlandirma Projesine İmza Atiyor - Kars". Iha.com.tr. 20 Ekim 2012. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "Avrasya ve Kafkas Vaşakları Yavruları İçin Doğaya Çıktı Kaynak: Avrasya ve Kafkas Vaşakları Yavruları İçin Doğaya Çıktı". Lha.com.tr. 14 Mayıs 2020. 6 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "'Aras Kuş Cenneti korunmalı'". NTV MSNBC. 13 Şubat 2013. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "Kuyucuk Gölü tehlike altında". Sabah. 21 Ocak 2014. 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ Altınok, Bedir (16 Aralık 2013). "Kuyucuk Kuş Cenneti yok oluyor". Gerçek Gündem. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "Recovering Turkey's First Tracked Egyptian Vulture Neophron percnopterus in Iraq". Osme.org. 10 Eylül 2014. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "Türkiye'de ilk… Corona şüphelisi rakun köpeği için uyarı: Çok önemli ama sevindirici değil". Sozcu.com.tr. 1 Mayıs 2020. 18 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "KuzeyDoga Homepage". KuzeyDoğa. 17 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "KuzeyDoga Media Coverage". KuzeyDoğa. 6 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "National Geographic Explorer Bio". National Geographic. 6 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "KuzeyDoga Annual Report 2010". KuzeyDoğa. 3 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "Ramsar List of Wetlands of International Importance". Ramsar Sözleşmesi. 9 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "Životopis: Josip Kusak" (Hırvatça). Veterinarski fakultet Sveučilišta u Zagrebu. 24 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "Eastern Anatolian Wetland Restoration". Channel Adaları Kaliforniya Eyalet Üniversitesi. 6 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.