Vikipedi

Korsan ürün

korsan yazılım
(Korsancılık sayfasından yönlendirildi)
"Korsancılık" buraya yönlendirilmektedir. Başlığın diğer anlamları için Korsan (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Warez ya da korsan ürün, telif yasaları çiğnenerek ticareti yapılan telif hakkı saklı materyaller.[1] Bu tanım, genelde arkadaşlar arasındaki peer-to-peer dosya paylaşımları veya özel sunucular sayesinde büyük grupların dosya paylaşımlarından çok; telif hakkına sahip materyallerin, organize gruplar tarafından yasa dışı yayınlarını tanımlar. Telifli ürünlerin kopyalanmasını, çoğaltılmasını ve dağıtımını yapan kişilere korsan, yapılan işe korsancılık denmektedir.

Fotoğrafının çekildiğini fark ettikten sonra, korsan CD sergisini toplamaya başlayan bir sokak satıcısı.

İlk başlarda sadece çeşitli yeraltı bilgisayar grupları tarafından kullanılan bu tanım, günümüzde İnternet kullanıcıları ve medya sektöründe de sıkça kullanılır. Başlangıçta sadece yazılımları kapsayan bu tabirler zamanla kitaptan filme birçok telifli ürünü kapsayacak şekilde genişlemiştir.

1990'ların öncesinde, korsan yazılımlar "wares" olarak adlandırılmaktayken, daha sonraları kendi diline sahip yeraltı dünyası İngilizcede çoğul eki olan "s" harfinin yerine "z" harfini getirdi ve "warez" kelimesini tüm korsan yazılımlar için genel bir isim olarak kullanmaya başladı. Bu zamanlarda, büyük dosyaları yavaş modem ve BBS bağlantıları aracılığı ile yollamak çok vakit aldığından, korsanlar diğer korsanlarla birebir ticaret yaparlardı. Dolayısıyla, yazılım korsanları kendilerini, koleksiyonları ile beraber bir nevi satıcı, tüccar vs. olarak benimsiyor ve uygun kelime olarak da "wares"'i kullanıyorlardı.

Terminoloji değiştir

Warez kelimesi, İngilizcede genelde "wares" [weə(r)z] şeklinde telaffuz edilse de; bazı zamanlar İspanyolca bir kelime olan Juárez'in [uaɾez] yanlış şekilde telaffuz edilişi olan [warɛs] şeklinde de kullanılmaktadır. Software yani yazılım kelimesinin çoğulu anlamına gelip, bu kelimeden türetilmiştir.

Warez kelimesi İngilizcede genelde "isim" olarak kullanılmaktadır: "My neighbor downloaded 10 gigabytes of warez yesterday" ("Komşum dün internetten 10 GB yasa dışı yazılım indirdi.") Ancak "fiil" olarak da kullanılabilir: "The new Windows was warezed a month before the company officially released it" ("Yeni Windows'un resmi olarak piyasaya çıkmasına daha bir ay varken, yasa dışı olarak yayınlandı.") Warez topluluklarına ise küresel olarak "warez scene" (warez örgütü) ya da geniş olarak "The Scene" (örgüt) denmektedir.

Tüm bu kelimeler anlam farklılıkları içermektedir, bazıları gerçek anlamında kullanılıp, toplum tarafından kabul edilirken, bazıları da imâ içermekte ve aşağılama amacı ile kullanılmaktadır. Her ne kadar, "korsan yayın" (piracy) belirli kanundışı faaliyetler için kullanılan bir kelime olsa da, doğal içeriğinde "...birinin yaptığını izin almadan tekrar üretmek veya kullanmak" anlamını taşımaktadır.[2] Özgür Yazılım Kurumu'nun da (Free Software Foundation(FSH)) dahil olduğu bazı gruplar, bu tanıma karşı olup, bunun yerine "hırsızlık" ("theft") kelimesini kullanmaktadır. FSH'ye göre, "Yayıncılar, yasa dışı kopyalamayı korsan olarak tanımlamaktadır. Bu açıdan bakıldığında yasa dışı kopyalama yapanlar, denizlerde gemilere saldırıp insanları kaçıran ve öldürenlerle etik olarak bir tutuluyor." FSH bu yüzden, korsan olarak tanımlanan kavramın, yasa dışı kopyalama ("prohibited copying") veya izinsiz kopyalama ("unauthorized copying") olarak tanımlanması gerektiğini savunuyor.

Öte yandan birçok kendini kanıtlamış yazılım korsanı ise, "korsan" tanımından gurur duyuyor, kendilerini filmlerde çizilen romantik korsan portreleri ile özdeşleştiriyor ve aralarında korsan gibi konuşarak şakalaşıyorlar. Tanım tartışılmasına rağmen, "Pirates With Attitude" gibi bazı gruplar tarafından ise zevkle kabul ediliyor.

Bu yazıda kullanılan "korsan" kavramı, geniş anlamı yansıtmakta ve belli bir görüşü desteklememektedir.

Tarihçe değiştir

Korsan üretim değiştir

Bilgisayarlar ve yazılımlar olmadan önce de korsan kavramı vardı. Her zaman olmasa da çoğunlukla kâr amaçlı olan korsan üretimin, 1980'li yıllar boyunca en ünlü ve önemli hedefi Lacoste ürünleriydi. Hâlen var olan bu korsan üretim, genelde Çin, Tayvan, Tayland, Rusya gibi Doğu Bloğu ve Asya ülkelerindeki suç örgütleri tarafından yapılmaktadır. Bu suç örgütleri yasadışı olarak; milyonlarca tekstil ürününün, elektronik ürünün, mikroçipin, müzik CD'sinin, VHS, CD ve DVD filmlerinin, yazılım uygulamalarının vs. korsan üretimini yapmaktadır.

Çoğu korsan yazılımın üretimi, Asya'daki fabrikalarda yapılmasına karşın, genelde bunların dağıtımı, birinci-dünya ülkesi olan ve birçok uluslararası tescilli yazılım sahibi firmanın konumlandığı ABD ve Batı Avrupa Ülkelerinde başlar. Korsan kopyalar, birçok Güney Amerika, Asya, Orta Doğu ve Doğu Avrupa Ülkesinde sokaklarda rahatça satılmaktadır. Bazı ülkelerde ise korsan kopyalar, orijinal fiyatına satılmakta ve bunun sonucu yılda milyar dolarlarla ifade edilen bir işlem hacmi ortaya çıkmaktadır. Batı ülkelerinde korsan kopyalar genellikle, New York'taki Chinatown ve Toronto'daki Pacific Mall gibi özel bölgelerde satılmaktadır. Korsan ürünlerin rahatlıkla mağazalarda satıldığı Asya ülkelerinin aksine, Batı ülkelerinde böyle bir dağıtım çok nadirdir..

Korsan CD nedir? değiştir

 
MC Double Def the "Disk Protector" Don't Copy That Floppy" ("Bu Disketi Kopyalama") filminden bir görüntü.

Korsan yazılıcımlık, ilk ticari yazılımın satışa sunulmasından beri var olan bir konudur. Bilginin kaydedildiği biçim, kaset veya disket iken, yazılım korsanları bunları kopyalamanın bir yolunu bulur ve arkadaşlarına dağıtırlardı. Apple II, Commodore 64, Atari 400, Atari 800, ZX Spectrum, Amiga, Atari ST ve diğer kişisel bilgisayarlar üzerine başarılı korsan toplulukları kuruldu. Tüm BBS ağları bir anda bir kişiden diğerine yasa dışı dosya transferi için kullanılmaya başlandı. Amiga ve Commodore gibi kendi uluslararası korsan ağlarına sahip makinelerden, bir ülkede henüz olmayan yazılım BBS ağları aracılığı ile kısa zamanda yayılıyordu.

1980'lerde yazılımların, disket ve e-posta (mail trading) ile dağıtımında oldukça yaygındı. Özellikle Avrupa Kıtası'nda, lider korsan ve "cracker" grupları, etkileşim kanalı olarak ilk sırada e-posta üzerinden dağıtımı kullanıyorlardı. E-posta üzerinden yapılan bu ticaret, ayrıca Doğu Bloğu ülkelerinde bilgisayarla ilgilenenler içinde önemliydi. Buradaki insanlar bu yöntemi kullanarak, Batı Ülkelerindeki yeni programlara anında sahip olabiliyorlardı.

Önceki sistemlerde, kopya koruma düzenleri, "cracker" adı verilen korsanlara karşı yapılıyordu. Cracker'lar bir oyun piyasaya çıkar çıkmaz, korsan sürümünü korsan topluluklarına dağıtıyorlardı.

Buna rağmen,1990'lı yıların başına kadar, korsan yazılımcılık çok ciddi bir sorun olarak görülmemekteydi. 1992'de Software Publishers Association, "Don't Copy That Floppy" ("Bu Disketi Kopyalama") isimli reklamla desteklediği kampanyası ile korsan yazılıma karşı savaşına başladı. Korsana karşı mücadele son yıllarda çok genişlemiş olsa da, Software Publishers Association (SPA) ve Business Software Alliance (BSA) hâlen dünya çapındaki en faal kuruluşlardır. SPA ve BSA, Recording Industry Association of America (RIAA), Motion Picture Association of America (MPAA) gibi kuruluşların yanı sıra American Society of Composers, Authors, and Publishers (ASCAP) ve Broadcast Music Incorporated (BMI) gibi kuruluşlarla da yardımlaşmaktadır.

Korsanla mücadele için birçok uluslararası dev örgüt, kurum vs. kurulması, akıllara korsan sektörünün nasıl bu kadar büyüyebildiği sorusunu getirecektir. Korsan sektörünün dünya çapında gelişmiş bir suç alanı olmasındaki ve bu kadar büyümesindeki en önemli etkenleri şöyle sayabiliriz;

Bilgisayarın yaygınlaşması değiştir

1990'ların sonuna doğru, Microsoft'un Windows 95'i çıkarmasıyla birlikte, bilgisayar kullanmayı öğrenme süresi oldukça düştü ve bilgisayarlar yaygın bir hale geldi. Windows 95 o kadar etkili oldu ki, gelişmiş ülkelerde orta sınıftaki hemen hemen her ailenin evinde en az bir bilgisayar bulunmaya başladı. Televizyon ve telefonlar gibi bilgisayarlar da bilgi çağındaki her insan için zorunlu bir gereksinim halini aldı. Tabii bilgisayar kullanımının artması ile beraber, korsan yazılımcılık ve sanal suçlar da arttı. Böylece warez, yazılım firmalarının ve firma çalışanlarının gelişimini ve başarısını engelleyen ciddi bir sorun olmaya başladı.

Ağ bağlantılarındaki gelişim değiştir

1990'ların ortasında, İnternet kullanıcıları hâlen dial-up bağlantı (çevirmeli ağ üzerinden bağlantı) kullanmakta, ortalama 28,8 ila 33,6 kbit/s (maksimum 56 kbit/s) hız elde edebilmekteydiler. Eğer bir kişi yaklaşık 20 MB büyüklüğünde bir dosyayı İnternet üzerinden indirmek isterse, bu işlem İnternet'in yoğunluğuna, İnternet Servis Sağlayıcısı'na ve sunucunun hızına bağlı olarak, bir günden fazla sürebiliyordu. 1997 yılında, yüksek Internet hızı sağlayan Geniş Bant İnternet teknolojisi yaygınlaşması ile, büyüklüğü fazla olan dosyaların transferi sorun olmaktan çıktı, warez iyice yaygınlaştı ve büyük dosyaların gönderimi ile filmleri de animasyonları da etkilemeye başladı. Yeni nesil Fiber Optik İnternet ise günlük kullanımda 1,6 Tb/s kadar internet hızı sağlarken, laboratuvar ortamında bu hız 10 Tb/s kadar çıkıyor.

Toplu halde dosya indirme teknolojisinin icadı değiştir

Geçmişte dosya indirmek, bir noktadan başka bir noktaya dosya gönderimi olarak gerçekleşiyordu. Bu sistemde dosyanın indirildiği sunucu, bu noktayı dağıtmakla görevli merkez nokta olurken, diğer nokta ise dosyayı indiren kişiler oluyordu. Ancak burada altı çizilmesi gereken yer, dosyanın sadece merkez noktadan indirilebilmesidir, yani dosyayı bu merkez dosyadan indiren bir kişi daha sonra merkez görevi göremiyor, dosyayı dağıtamıyordu. Bunun yanında indirilecek dosya popüler bir dosya ise, birçok kişi tarafından aynı anda indirilmek istenmesi ve bu kadar çok isteğin yüksek bant genişliği ihtiyacı nedeniyle, merkez nokta yani sunucu kullanılamaz duruma geliyordu.

Peer-to-peer sistemi ile dosyanın tamamına sahip olan kullanıcılar, sunucu gibi davranıp bu dosyaların kendilerinden indirilmesine izin verse de; mevcut peer-to-peer sistemi içinde aynı kural geçerliydi; dosya ne kadar çok kişi tarafında indiriliyorsa, o kadar yavaş hızla iner.

Toplu halde dosya indirme sisteminin kullanıldığı, eDonkey2000 ve BitTorrent sistemleri ise dosya paylaşımına çok büyük bir yenilik getiriyordu. Bu sistemde dosyayı indiren kişi bir yandan da yüklemektedir. Dosyayı indirenler hızının bir miktarını yüklemeye ayırmakta ve sunucu konumundaki dosyanın tamamına sahip kullanıcıların yükünü hafifletmektedir. Başka bir deyişle, dosya ne kadar çok kişi tarafından indiriliyorsa, o kadar hızlı iner.

Korsan ürün çeşitleri değiştir

Korsan yazılımlar, genel olarak aşağıdaki alt kategorilere ayrılır:

  • appz – Applications: Tüm bilgisayar işletim sistemi platformlarında çalışan yazılım paketleri için kullanılır. Bu ibare paketleme tipinin orijinal ürün replikasyonun birebir 'iso' imaj kopyası anlamına gelir.
  • crackz – Cracked applications: Değiştirilmiş bir ya da birkaç uygulama (.exe) dosyası ("crack") ile veya bir ya da birkaç yama dosyası ("patch") ile, bir yazılımın deneme sürümünü, orijinal sürümüne çevirmeye ve/veya kopyalama sistemini kırmaya yarayan programlara verilen isimdir.
  • gamez – Games: Hem bilgisayar hem de video konsollarındaki oyunlara yoğunlaşır. Günümüzde daha çok ISO imaj dosyaları ve ROM imaj dosyaları için kullanılmaktadır.
  • moviez – Movies: Korsan filmler için kullanılır. Orijinal film hâlen gösterimdeyken veya gösteriminden önce çeşitli yollarla piyasaya sürülürler.
  • nocd or no cd – Bir veya birkaç dosyanın değiştirilmesi ile, herhangi bir yazılımın, optik sürücüde CD veya DVD olmadan çalışabilmesini sağlar.
  • tvripz – Televisions: Televizyon dizilerinin, şovlarının yayınlanır yayınlanmaz, reklamlardan arındırarak, çeşitli görüntü formatlarında piyasaya sürülmesidir.
  • mp3z – MP3 audio: Albümlerin, şarkıların ve diğer müzik formatlarının MP3 formunda sıkıştırılarak korsan olarak yayınlanmasıdır.
  • bookz/ebookz/e-bookz – Books: Birebir korsan kopyalarının yanı sıra, tarayıcıdan geçirilip e-kitap haline getirilen, kitap ve dergilerin bulunduğu gruptur.
  • xxx – Yetişkin içerikler bu başlık altında toplanmıştır. Tüm pornografik film, resim ve bunların değişik paketleme biçimleri bu ad ile anılır.

Yazılım korsancılığı değiştir

Korsan yazılım grupları, verimliliklerini arttırmak için üyeleri arasında görev dağılımları yaparlar. Bu üyeler genellikle internet hızının yüksek, güçlü bilgisayarların mevcut olduğu, birinci dünya ülkelerinde yaşarlar. "Kırıcı" gruplar ise küçük gruplardır, çünkü bir yazılımın korumasını kaldırmak veya deneme sürümünü orijinal sürümü haline getirmek için dosya, yama vs. üretmek, yüksek programlama bilgisi ve becerisi gerektirmektedir. Korsan gruplardaki görev dağılımına bir örnek vermek gerekirse; bir alt-grup yazılımın korumasını kaldırırken, diğer bir alt-grup dağıtılmasını üstleniyor.

Korsanın ücretsiz ve açık kaynak kodlu yazılımlara etkileri değiştir

Korsan, ücretsiz ve açık kaynak kodlu yazılımları da etkilemektedir. Kötü niyetli kişiler ya da gruplar bu yazılımları çeşitli amaçlar için yasa dışı olarak kullanırlar. Yaygın olarak işlenen suçlar ise şöyledir:

Emek hırsızlığı değiştir

Genellikle, korsanların ücretsiz yazılımlar üzerinde değişiklikler yaparak, yazılımı kendi yazılımları gibi göstermesidir. Eğer bu yazılım açık kaynak kodlu bir yazılım ise yazılımı gerçekten yazan kişiyi belirten bölümlerin yazılımdan çıkarılması çok daha kolaydır. Daha sonra korsanlar bu yazılımlara kendi isimlerini, logolarını vb. ekleyerek, kullanıcıları yazılımın kendileri tarafından yazıldığına inandırırlar.[3]

Yeniden paketleme ve yeniden satış değiştir

Bir önceki bölümde korsanların ücretsiz ve açık kaynak kodlu yazılımlarda değişikler yaparak bunları kendi yazılımları gibi gösterdikleri belirtilmişti. Ancak korsanlar bu işlemi aynı zamanda para kazanmak için de yapmaktadır. Örnek vermek gerekirse, OnlinePcFix isimli bir Kuveyt firması, SpyFerret isimli bir yazılımı pazarlıyordu. Sonraları bu yazılımın iç veritabanının tamamiyle Spybot - Search & Destroy veritabanından çalındığı fark edildi.[4]

Değiştirme ve yeniden satış değiştir

Yeniden paketleme kavramına benzer olarak bu tipteki hırsızlık da kâr amacı gütmektedir. Değiştirme ve yeniden satış şeklindeki hırsızlıklar, çoğunlukla kaynak kodu rahatlıkla değiştirilebilen "açık kaynak kodlu" yazılımlarda yapılır. PearPC kodları kullanılarak yazılan CherryOS buna bir örnektir. CherrOS yazılımını üreten firmanın daha sonra bu kodları kopyaladığı anlaşılmış olsa da, firma resmi olarak kodları çaldığını kabul etmemektedir. Ancak bu eylem PearPC'nin de dahil olduğu, GNU Özgür Belgeleme Lisansı kurallarını ihlal etmiştir.

"Yeniden Paketleme ve Yeniden Satış" ile "Değiştirme ve Yeniden Satış" kavramları birbirine yakın kavramlar olsa da farklılıklar içermektedir. Yeniden paketleme yönteminde bir veya birkaç yazılımdan çalınan kodlara, yeni kodların eklenmesiyle yeni bir yazılım oluşturulmasını tanımlamaktadır. Değiştirme yönteminde ise kaynak kodlar üzerinde ufak değişiklikler yapılarak yeni bir yazılım oluşturulduğu hissi verilmektedir.

P2P yazılımları değiştir

Birçok P2P dosya paylaşım yazılımı, internet üzerinden satışa sunulmaktadır. Eğer bu yazılımlar üzerine arama yaparsanız, bunları gerçek sitelerinde ücretsiz olarak bulabilirsiniz. Hâlen birçok P2P yazılımı "Bu yazılım tamamen ücretsizdir, eğer bu yazılım için herhangi bir ödeme yaptıysanız, dolandırılmış olabilirsiniz" ve benzeri ikazlarla kullanıcılarını uyarmaktadır.

Film korsancılığı değiştir

1990'ların ortalarına kadar, dial-up bağlantılı internet hızının düşük olması nedeniyle internet üzerinden film dağıtımını çok azdı. Bu nedenle büyük film şirketleri, film korsancılığını imkânsız görüyordu. Korsanların bu yıllarda kullandıkları teknik "sıkıştırma yazılımları" ile filmlerin boyutunu ve görüntü kalitesini düşürmekti. O yıllarda en büyük korsan tehdidi "yazılım korsancılığı" idi.

Ancak, geniş bant internet teknolojisinin 1998 başlarında yükselişi ile, yüksek kalitedeki filmlerin dağıtımının genişlediği görülmeye başlandı. Öyle ki, direkt orijinal DVD'lerden oluşturulan ISO imaj dosyalarının dağıtımı yavaş yavaş en uygun yöntem halini aldı. Günümüzde, film korsancılığı çok yaygın olup, film şirketlerinin ve temsilci gruplarının en büyük sorunu halini almıştır. Bu nedenle, MPAA film tanıtımlarında sık sık çeşitli bilgilendirmeler yaparak, gençlerin izinsiz ve yasa dışı kopyalamadan uzak durmasını sağlamaya çalışmaktadır. iTunes gibi yazılımlarla desteklenen çevrimiçi mağazalara sahip olan müzik sektörünün aksine, film sektörü yasa dışı dağıtımı engellemek için hâlen alternatif bir yöntemin eksikliğini çekmektedir.

Korsan ürün dağıtımı değiştir

Organize korsan örgütleri, belli kurallarla yönetilir ve bu kurallar ne tür yayınların, ne tür formatlarda yapılacağını belirler. Bu gruplar ayrıca kendi yayınlarını arşivlemek ve üyelerine dağıtmak ve henüz değiştirilmemiş orijinal sürümlerini üyelerine ulaştırmak gibi şahsi amaçları için özel sitelere sahiptirler. Grup arasındaki iletişim Blowfish, AES gibi SSL güvenlikli, şifreli IRC kanallarından sağlanır. Grubun yayınlarının koordinasyonu için iletişim çok önemlidir. Gruplar genelde belli alanlarda uzmanlaşır ve yayınlarını bu alanlarda yaparlar. Dosyaların transferi için ise topsites adı verilen ve birçok dosya liste halinde barındıran siteleri kullanırlar.

Plansız dağıtım ise genelde P2P vb. dosya paylaşım sistemlerini kullanan ortalama bilgisayar kullanıcıları tarafından yapılır. Bu kullanıcılar yayınları dağıtmak için Usenet haber gruplarından, BitTorrent arayüzünden veya IRC XDCC botlarından faydalanırlar. Bu tip yayınlar çok fazla yayılmasa da, neyin, nereden, nasıl yayınlandığının bulunması çok zordur. Organize olmayan bu dağıtım şeklinde yazılım dağıtımı çok nadirdir. Bunun nedeni orijinal bir yazılımı yamalayıp korsan sürümüne çevirmenin uzman yazılımcılık bilgisi gerektirmesidir. Bu tip dağıtım genellikle MP3, kopyalanmış oyun imaj dosyaları ve filmleri kapsamaktadır.

Dağıtım yöntemleri değiştir

Korsan ürün grupları yayınlarını dağıtmak için çeşitli yöntemler geliştirmişlerdir. HTTP, FTP, FXP, BitTorrent, Peer-to-peer, Usenet ve Xabi Direct Client Connection gibi yöntemlerin yanı sıra, dosya dağıtımı sadece bu yöntemlerle sınırlı değildir.

Bir korsan dosyanın dağıtımı genellikle şu sırada gerçekleşir:

  1. Yeni popüler bir ticari yazılımın orijinal sürümü, yazılım şirketi tarafından yayınlanır.
  2. Bir korsan ürün grubu, DVD ya da CD'nin basıldığı fabrikada ilişkili olduğu bir kişiyi kullanarak, yazılımın önbaskını ele geçirir; ya da yayın tarihinden önce veya yayınlanır yayınlanmaz, yazılımı mağazalardan elde eder.
  3. Daha sonra yazılım, kopya korumasını kaldıracak olan cracker veya yazılımcıya gönderilir.
  4. Yazılım uygun formata çevrilir. Genellikle RAR dosyası olarak sıkıştırılıp, küçük paketlere ayrılır. Daha sonra grubun arşivi niteliğindeki özel FTP sunucusuna yüklenir.
  5. Bu paketler çeşitli "topsite"'lardaki gruplara ait özel sayfalara yüklenir.
  6. Daha sonra dosyalar tüm dünyadaki birçok küçük FTP sunucuna yüklenir ve herkes tarafından indirilebilir hale gelir.

4, 5 ve 6 numaralı işlemler standart bir korsan dosyanın izlediği yoldur.

Tamamı olmasa da birçok korsan ürün grubu, P2P dosya paylaşımını kullanmazlar ve kullanıcıların korsan dosyalarını P2P sunucularında barındırmasına karşı çıkarlar. Buna rağmen, korsan dosya dağtımının en yaygın olduğu yer, (Warez P2P), FastTrack (Kazaa), Overnet, eDonkey (eMule), Gnutella/Gnutella2 network (LimeWire, Bearshare, Shareaza, iMesh, etc.), ve Soulseek gibi programların bulunduğu P2P platformudur. P2P sayesinde korsan ürün tüm toplumun kullanımına açık hale gelmektedir.

Son yıllarda gelişen başka bir dosya transfer yöntemi ise, dosya barındırma (file hosting) şirketlerini kullanmaktır. RapidShare, MegaUpload, MegaShares vb. büyük firmaların yanı sıra, internette her geçen gün onlarca yeni dosya barındırma şirketi açılmaktadır. Türkiye'de Hemen Paylaş, Paylaş.com, UploadTurk gibi dosya barındırma şirketleri bulunmaktadır. Bu şirketler tamamen yasaldırlar ve amaçları herhangi bir kişinin dosyasını yükleyerek başka insanlarla paylaşmasıdır. Ancak korsan ürün grupları ve ortalama bilgisayar kullanıcıları bu hizmeti, telif hakları olan dosyaları sunuculara yükelemek suretiyle, yasa dışı olarak kullanmaktadır. Her ne kadar dosya barındırma şirketleri, telif hakkı olan bir dosyanın yüklenmesi durumunda, dosyayı sunucusundan silse de, bu silme işlemi gerçekleşene kadar dosya binlerce, hatta milyonlarca kişi tarafından çoktan indirilmiş olur.

Korsan dosya biçimleri değiştir

Günümüzde korsan dosyaları petabytelarla ifade edilmekte ve bu yüzden bunların kontrolünü sağlamak için verimli bir sistem gerekmektedir. Standart bir CD yayını 700 MB'a büyüklüğe kadar veri taşıyabildiğinden, bu büyüklükte bir veriyi internetten yollamak zorluk çıkarabilecektir. Özellikle internet bağlantısının dial-up tabanlı olduğu günlerde bu zorluk gerçekten de mevcuttu. Eğer 4.7 GB'a veri içeren çift taraflı bir DVD yayını var ise bu zorluk daha da büyümektedir. Bu nedenle korsan dosyaları çeşitli sıkıştırma formatları kullanılarak (tarihsel olarak sırasıyla LZH, ACE, ARJ, ZIP, RAR ve en yaygın olarak TAR) sıkıştırılır ve ana dosya birçok küçük parçaya ayrılır.

Bu yöntemin tek bir büyük dosya göndermeye karşın birçok avantajı bulunmaktadır;

  • Çift yönlü sıkıştırma ile bazen orijinal bir DVD ya da CD imajı, 10 kata kadar sıkıştırılabilir. Dosya boyutu azalır ve dosyanın transferi için ihtiyaç duyulan bant genişliği küçülür.
  • Eğer dosyanın transferinde bir problem çıkar ve veri hasar görürse, tüm büyük dosyayı tekrar yollamak yerine, zarar görmüş birkaç RAR dosyasını tekrar yollamak yeterli olacaktır.
  • Bu yöntem ayrıca dosyanın birçok kaynaktan çekilmesine imkân tanır.

Genellikle FTP sunucu yazılımlarında kendiliğinden bulunan SFV özelliği ile yüklenen dosyalarda bir veri bozulması olup olmadığı otomatik olarak kontrol edilir. Şaşırtıcı ve düşündürücü olsa da korsan ürün gruplarının kullandığı dağıtım yöntemleri bazen yazılım üreticilerinkinden bile daha etkili ve üstün olabiliyor.

Korsan yazılımlar genelde iki şekilde yayınlanmaktadır. "Tam Sürüm" bir yazılımın orijinal sürümündeki tüm özellikleri barındıran CD veya DVD imaj dosyalarıdır. (BIN veya ISO dosyaları) "Sıkıştırılmış Sürüm" ("rip version") ise orijinal ve yasal DVD veya CD'deki önemli dosyaları barındırmaktadır. PDF kılavuzları, yardım dosyaları, örnekler ve örnek videolar bu sürümlerde içeriğe dahil edilmez. Sıkıştırılmış sürümlerde genellikle görüntü dosyaları tamamen atılırken, ses dosyaları da oyun oynanmadan önce orijinal şekline dönebilecek şekilde MP3 veya Vorbis formatlarına sıkıştırılır.

Tartışmalar değiştir

Korsanlar genellikle kanuni yaptırımlardan kurtulabilmek için, telif hakları konusun uluslararası farklılıklarından ve ülkeden ülkeye değişmesinden faydalanmaktadır. Rusya'da ilk zamanlarda kanunlar, Rusça olmayan bir yazılımı kopyalamaya açık bir şekilde izin vermekteydi. Bu kanun şu an mevcut olmasa da, ülkede hâlen telif hakları ihlalleri üzerine davalar çok nadirdir.

Korsan üretimi ve/veya dağıtımı birçok ülkede yasa dışıdır. Buna rağmen, zayıf ya da hiç olmayan IP takip sistemleri nedeniyle, genellikle gelişmemiş üçüncü dünya ülkelerinde korsan ürün görmezlikten gelinmektedir. Bazı gelişmiş birinci dünya ülkelerinde ise kanunlardaki eksiklikler ve açıklar nedeniyle, P2P ve benzeri sistemler üzerinden korsan ürün dağıtımı neredeyse yasaldır. Son zamanlarda çıkan UHARC adlı sıkıştırma sistemi sayesinde, korsan kullanıcılar 100lerce MB'ı yarı yarıya düşürebilmekte ve bu şekilde inanılmaz bir rip oranına ulaşmaktadırlar. Öyle ki ; Football Manager 2005 adlı 500 MB civarındaki oyun, internette NOCD, NO AUDIO şekilde 30 MB gibi bir boyutla yüklenebilmektedir.

Yasaya uygunluk değiştir

Bir telif hakkı ihlali olan korsan ürün çoğunlukla bir insanlık suçu olarak kabul edilmekte ve cezalandırılmaktadır. Korsan ürün faaliyetlerine karşı uygulanan kanunlar ve yaptırımlar ülkeden ülkeye büyük çeşitlilikler gösterebilir. Buna rağmen genel olarak telif hakları ihlalleri dört ana başlıkta toplanır, telif hakkı hâlen geçerli olan bir materyallerin izinsiz üretimi, telif hakkı ihlali, telif hakkının bilerek ihlal edilmesi ve ticari kazan ve/veya güç için telif hakkı ihlali.

Kaynakça değiştir

  1. ^ Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003, Warez maddesi
  2. ^ The American Heritage® Dictionary of the English Language: Fourth Edition "Pirate" 29 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  3. ^ "GPL Violations". 15 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2006. 
  4. ^ Patrick M. Kolla (14. April 2005) Here's another database thief 16 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Spybot Search&Destroy.

Ayrıca bakınız değiştir

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Korsan_ürün&oldid=32317178" sayfasından alınmıştır