Kaloşvar Muharebesi
Kaloşvar Muharebesi veya Kolojvar Muharebesi, 22 Mayıs 1660 tarihinde Osmanlı Devleti ile Avusturya Arşidüklüğü'nün yardımda bulunduğu Erdel Prensliği arasında meydana gelen muharebedir.
| Kaloşvar Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1658-1662 Osmanlı-Erdel Savaşı | |||||||
 II. György Rákóczi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı Devleti |
 Erdel Prensliği Avusturya Arşidüklüğü | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Seydi Ahmet Paşa | II. György Rákóczi | ||||||
| Güçler | |||||||
| 20-25.000 | 6.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Hafif | 4.700 ölü | ||||||
Muharebe öncesi durum
değiştirBalkanlar'da 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu ve Habsburg İmparatorluğu arasındaki mücadele bölgenin tarihini belirledi. Mohaç Savaşı'nda Macar yenilgisinden sonra, Macaristan toprakları Osmanlı ve Habsburg İmparatorlukları arasında ikiye bölündü. Transilvanya, Osmanlının vasal bir devleti haline geldi ve verilen özerklik ile idare yerli prenslerin inisiyatifine bırakıldı.[2][3] Osmanlı yönetiminde Transilvanya'da voyvodalar Gábor Bethlen ve I. György Rákóczi dönemlerinde birçok dini hareket için altın çağ yaşandı. Ortodoks Rumenlerin eşitliği tanımamakta ısrarına rağmen; Transilvanya, Roma Katolikleri, Kalvinistler, Lutherciler ve Unitarianların barış içinde yaşadığı birkaç Avrupalı Devletten biri oldu. Osmanlı İmparatorluğu dini hareketlerden rahatsız değilken, Habsburg hanedanına bağlı Avusturya Arşidüklüğü bölgeyi kontrol altında tutmaya özen gösteriyordu.[4][5] 1642 yılında Erdel Prensliği'nin başına geçen II. György Rákóczi (1621-1660) ile altın çağ sona erdiği gibi, II. György Rákóczi Osmanlı Devleti'nin askerî eylemleri kesinlikle yasaklamasına rağmen, Habsburgların da desteğiyle İsveç İmparatorluğu ile ittifak kurup 1657 yılında Lehistan'ın işgaline katıldı.[6]
II. György Rákóczi, Eflak prensi Konstantin ve Boğdan prensi İstefan'ı görevlerinden alıp, yerlerine Mihne ve Ghika'yı atamıştı. II. György Rákóczi'nin faaliyetleri üzerine Osmanlı İmparatorluğu tarafından 1658 yılı yazında bölgeye askerî harekât düzenlendi. Otoriteyi tekrar tesis etmek üzere Köprülü Mehmet Paşa kumandasında sefere çıkan Osmanlı ordusu voyvodaları yenilgiye uğrattı ve Transilvanya'da Türk hakimiyetini tekrar tesis etti. Böylece II. György Rákóczi'nin çalışmaları Osmanlı Ordusunun başarılı harekâtıyla engellendi ve bölgede Osmanlı yanlısı voyvodaların iktidarı pekiştirildi. Avusturya tarafından teşvik edilen II. György Rákóczi, sadrazamın dönüşünü fırsat bilerek tekrar asker toplamaya başladı. Bunun üzerine Aralık 1659 tarihinde Budin Valisi Seydi Ahmed Paşa, II. György Rákóczi üzerine yürüyerek Demirkapı Muharebesi'nde onu mağlup etti.[7] Küçük Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri, II. György Rákóczi komutasındaki 40 bin kişilik orduyu Eflak'ın kuzeyindeki Sibin kalesi önünde yapılan Sibin Muharebesi'nde yendi.[8]
Muharebe
değiştirKüçük Mehmed Paşa'nın Sibin Muharebesi'nde II. Rákóczi'yi mağlup etmesinden sonra II. Rákóczi Sibiu'yu kuşatmaya başladı. Seydi Ahmet Paşa'nın 25 bin kişilik bir orduyla harekete geçtiğini haber alınca 13 Mayıs 1660 tarihinde kuşatmayı kaldırdı. 22 Mayıs 1660 tarihinde Seydi Ahmet Paşa'nın askeri manevrasıyla II. Rákóczi'ye Kaloşvar yakınlarında Szamos Nehri kenarındaki Szamofalva'da muharebe kabul ettirildi. Az sayıdaki birliklerinden 1000 kadar seçkin süvari seçen II. Rákóczi, bu süvarilerle Osmanlı hatlarına saldırdı ise de dört ölümcül yara alarak kendisi de canını zor kurtardı. Bütün eşyaları, topları ve sancakları Osmanlı kuvvetlerinin eline geçti. Bozguna uğrayan tüm Erdel askerleri kaçmaya başladı ve yaralı II. Rákóczi'yi de Varat'a doğru kaçırdılar.[9]
Muharebe sonrası durum
değiştirSavaş sonunda Osmanlılar tarafından 4,700 asker öldürüldü, 30 top ele geçirildi ve 51 kalenin komutanı esir alındı. II. György Rákóczi, savaş meydanından kaçtığı Varad kalesinde, çarpışmada aldığı yaralar nedeniyle 14 gün sonra 7 Haziran 1660 tarihinde öldü.[10][11]
Transilvanya'nın önemli merkezi Varat 27 Ağustos 1660 tarihinde Osmanlı kuvvetlerince işgal edildi ve Varat Eyaleti kurularak, şehir eyaletin merkezi yapıldı. İmparatorluğun Budin ve Eğri Eyaletlerinden bazı sancaklar buraya bağlandı.
Erdel bölgesinde devam eden sorunlar birkaç yıl sonra 1663-1664 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nın başlamasına yol açan nedenlerden biri olmuştur.
Kaynakça
değiştir- ^ Johann Wilhelm Zinkeisen, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, Cilt:4 Sayfa:620-621 ISBN 978 605 4052 68 4 Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2011.
- ^ "Partition of Hungary", A Country Study: Hungary. Yayıncı: Federal Research Division, Kongre Kütüphanesi Url bağlantısı 7 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "www.britannica.com Transylvania". 20 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2013.
- ^ BONNEY, Richard, D. J. B. Trim, David J. B. Trim, Persecution and pluralism: Calvinists and religious minorities in early modern Europe, 1550-1700, Peter Lang, 2006 [1] 8 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "www.britannica.com a bulwark of Protestantism in eastern Europe". 20 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2013.
- ^ Encyclopedia of Ukraine (in 10 volumes) / Editor in Chief Vladimir Kubiiovych. - Paris, New York: Young Life, 1954-1989
- ^ M. Orhan Bayrak. Türk Savaş ve Barışları. (Demirkapı Savaşı) Sayfa:123 Kastaş Yayınları. İstanbul Ocak 1990. ISBN 975-7639-13-3
- ^ M. Orhan Bayrak. Türk Savaş ve Barışları. (Sibin Savaşı) Sayfa:123 Kastaş Yayınları. İstanbul Ocak 1990. ISBN 975-7639-13-3
- ^ Johann Wilhelm ZINKEISEN, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, Cilt:4 Sayfa:620-621 ISBN 978 605 4052 68 4 Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2011.
- ^ Şahin, Bekir. "Osmanlı Ansiklopedisi: Tarih, Medeniyet, Kültür". Ağaç Yayınları. İstanbul, 1994. Sayfa: 131 ISBN 9753460538
- ^ M. Orhan Bayrak. Türk Savaş ve Barışları. (Kolojvar Savaşı) Sayfa:123 Kastaş Yayınları. İstanbul Ocak 1990. ISBN 975-7639-13-3