Kaz Dağı
Kaz Dağı ya da İda Dağı, Edremit Körfezi'nin kuzeyinde Çanakkale ve Balıkesir illeri arasında yer alan bir dağ.
| Kaz Dağı | |
|---|---|
| İda Dağı | |
 Kaz Dağı yöreleri - Biga yarımadası (antik Troas) konumu | |
 | |
| En yüksek noktası | |
| Yükseklik | Karataş Tepesi - 1.774 m (5.820 ft) |
| Listelenme | Ultra zirve |
| Koordinatlar | 39°42′0″K 26°49′48″D / 39.70000°K 26.83000°D |
| Coğrafya | |
| Konum | Edremit, Balıkesir, Türkiye |
| Jeoloji | |
| Kayaç yaşı | Kambriyen dönem, Karbonifer |
| Tırmanma | |
| En kolay rota | Motorlu vasıta yolu |
  Türkiye' deki konumu | |
Coğrafya
değiştirKaz Dağı ya da Kaz Dağları olarak iki biçimde adlandırılan dağ büyük ölçüde Biga Yarımadası'nda uzanmaktadır. Kaz Dağları, batıda Dede Dağı, ortada esas Kaz Dağı ve üç tepesi (kuzeyde Babadağ, ortada Karataş Tepe, güneyde Sarıkız Tepesi) doğuda Eybek Dağı, kuzey doğuda Gürgen Dağı ve Kocakatran Dağı'ndan oluşur.
Üç tepesi olan esas Kaz Dağı'nın en yüksek tepesi 1774 metre olan Karataş Tepesi'dir ve Balıkesir'in Edremit ilçesi Güre beldesinin kuzey-kuzey batı istikametine düşmektedir. Çanakkale'nin Bayramiç ilçesi Ayazma Mesire Yeri ise Kaz Dağı zirvesinin kuzey batısına düşmektedir ve mesire yerine ulaşmak için Bayramiç'ten yaklaşık 17 km'lik Evciler Beldesi yolunu takip edip Evciler'den sonra 6 km'lik yol aşılarak ulaşılabilir.
Bölgedeki en önemli merkez Çanakkale'nin Ayvacık ilçesine bağlı Küçükkuyu ve Balıkesir'in Edremit ilçesine bağlı Altınoluk beldeleridir. Ayrıca Altınoluk, Alp Dağları'ndan sonra dünyanın en temiz ikinci yüksek oksijen oranıyla en temiz ikinci havasına sahiptir.
Bitki örtüsü
değiştirKaz Dağı çevresi büyük ölçüde ormanlar ile kaplıdır ve yakınında yerleşim oldukça seyrektir. Üst yokuşlardaki ormanlar başlıca Kazdağı göknarı (Abies nordmanniana subsp. equi-trojani) Türkiye'de yalnızca Kaz Dağı'nda yetişen endemik bir göknar alt türüden oluşur. Dağın kuzey yamacında alt kesimlerde meşe ve bazı maki elemanları görülür. Yükseklere çıkıldıkça meşe-kestane-gürgen ve meşe-karaçam toplulukları görülür. Kayın da Kaz Dağı bitki örtüsünün önemli bir kısmını oluşturur. Yaklaşık 600–700 m yükseklikten sonra Kaz Dağı göknarı ile birlikte güzel görüntüler oluşturmaktadır. Türkiye'nin 40 endemik türü burada bulunur.[1]
10 Eylül 2012 tarihinde, saat 13:30 civarında çıkan ve 11 Eylül akşamı kontrol altına alınabilen, Kaz Dağları eteklerindeki 5 milyon metrekarelik alanı etkileyen bir orman yangınında çıkmıştır. Yangında ağırlıklı olarak kızılçam ve karaçam ile az miktarda zeytin ağacı ve tarım arazisi yanmıştır.
Akarsular
değiştirBatıdan Tuzla Çayı ve Kara Menderes Çayı (Skamandros), kuzeyden Gönen Çayı doğar. Yarımadadaki önemli akarsulardan Karamenderes ve Biga Çayı ile çevredeki köy ve diğer yerleşim yerlerine içme suyu sağlayan küçük ölçekli kaynaklar bu dağdan doğmaktadır.
Kazdağı Millî Parkı
değiştirBalıkesir, Edremit'te yer alan doğa temalı millî parktır. Marmara ve Ege bölgeleri arasında sınır oluşturan Kazdağı'ndan ismini alır. Bulunduğu geçiş iklimi ve yakın bölgedeki tek yüksek dağ olan ve ayrıca Biga yarımadasında doğu-batı doğrultusunda uzanan dağ arazilerini kapsar.
Kazdağı etrafında efsaneler
değiştir
Kazdağları ve çevresinde anlatılan hikâyeler, ritüeller ve çeşit çeşit inanışların temelinde miras olarak bir sonraki nesle kalmış, sentezlenmiş bir kültürün varlığı hissedilir. Bölgeye yerleşen bir halk önceki halkların sözlü mirasına kendilerinden de eklentiler yaparak yeni yeni anlatılar ortaya çıkarmıştır. M.Ö. 7000'li yıllardan günümüze kadar motifler ortak olarak kullanılmıştır.[2]
Yöredeki milletler, dinler ve mezhepler sürekli değişmekle beraber, değişmeyen "havasından mıdır yoksa suyundan mı"dır bilinmez insanların düşünce tarzı oldu. Mitolojide, doğa şartları insan zihnini etkileyen en temel faktör olarak karşımıza çıkar. Yüksek ve heybetli bir dağ, denize akan bir nehir, bazen taşlık bazense bereketli bir toprak, deniz ticareti yapmaya elverişli kıyılar: Troya, Sarıkız, Hasanboğuldu anlatıları için son derece uygun koşullar yörede hazır bulunmaktadır.
Kazdağı, söylenceler açısından da oldukça zengindir. Adı Antik Grek mitolojide İda olarak geçmektedir.
Antik dönem efsaneleri
değiştirKazdağı, Antik dönemlerde "İda" olarak adlandırılmış ve pek çok önemli olaya ev sahipliği yapmıştır. İsminin Giritli denizciler tarafından, Girit'te Zeus'un doğduğu İda Dağı'na atıfta bulunmak için İda konduğu mitolojide yer alır. Bundan dolayı dağ Yunan mitolojisinde önemli bir yere sahiptir.
Homeros'un İliada destanında "bin pınar İda" olarak geçmektedir. Homeros İlyada'da ‘‘Bol pınarlı, vahşi hayvanların anası’' olarak İda Dağı'ndan sık sık bahsediyor. Efsaneye göre Hera, Afrodit ve Athena'nın katıldıkları, Truva Savaşı'na yol açan o meşhur güzellik yarışması burada yapılmış, Tanrılar Truva Savaşı'nı buradan izlemiş ve Afrodit ilk kez burada âşık olmuştur.
Küçükkuyu'nun kuzeyinde, Adatepe köyünün güneyindeki geniş bir alana hakim bir tepede Zeus Altarı isimli bir tapınak bulunmaktadır. Rivayet olunur ki Zeus bu tepede Afrodit'le sevişir ve bir yandan da savaş yönetirmiş.
Kaz Dağı Sarıkız Efsanesi
değiştirKaz Dağı'nın İran'a kadar uzanan bir İslamî Sarıkız efsanesi vardır. Kazdağları'nın en ünlü İslamî efsanesi Sarıkız inanışıdır. Sarıkız efsanesi Türkmen köylülerinin söylencelerinde büyük yer alır. Çeşitli versiyonları mevcuttur.
Resimler
değiştir
-
Kaz Dağı Millî Parkı merkezi -
Kaz Dağı'nda Mıhlı Şelalesi -
Kaz Dağı Sarıkız Türbesi -
Kaz Dağı'nda dağ deresi -
Kapı mevkii -
Tozlu mevkii Yassıçalı Köyü çeşmesi -
Kartalçimen yaylası, Babadağ ve Karataş Tepesi -
Tozlu mevkii tabelası
Ayrıca bakınız
değiştir
Kaynakça
değiştir- ^ ARI, Yrd. Doç. Dr. Yılmaz; SOYKAN, Yrd. Doç. Dr. Abdullah. "Kazdağı Milli Parkı'nda kültürel ekoloji ve doğa koruma". Türk Coğrafya Dergisi, s:44. 28 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2016.
- ^ Çoban, Ramazan Volkan. İda Dağı'ndan Kaz Dağına; Yöre Anlatılarının Karşılaştırmalı Mitoloji Tarafından İncelenmesi, III. Ulusal Kazdağları Sempozyumu (Balıkesir, 2012)